چشم انداز اقتصاد ایران در سال ۹۹
تحولات اقتصاد کلان کشور و همچنین پیش بینی آن ها در کوتاه مدت میتواند برای سیاست گذاران و همچنین فعالین اقتصادی مفید باشد.همچنین این امر در این مقطع که لایحه ی بودجه ی ۱۴۰۰ تقدیم مجلس شده است ،اهمیتی دو چندان دارد.لایحه ی بودجه ی ۱۴۰۰ در زمانی به مجلس ارائه شده است که اقتصاد ایران با چالش های جدی مواجه است.از همین رو مرکز پژوهش های مجلس اقتصاد ایران را در شش متغییر اصلی مورد بررسی قرار داده است.
وضعیت تولید در دهه۹۰
میتوان گفت تولید ناخالص داخلی در هر جامعه ای از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه بیانگر حجم اقتصاد آن کشور است.بنا به شوک های وارد شده به اقتصاد ایران در سال ۹۷ و ۹۸ ،حجم اقتصاد کشور حدود ۱۱ درصد نسبت به سال ۹۶ کوچک تر شد .با مثبت شدن رشد اقتصادی ایران در فصول پایانی سال ۹۸ امید بود که اقتصاد ایران از شر رشد منفی رهایی پیدا کند اما با شیوع کرونا این امر میسر نشد.اما ظاهرا در سال ۹۹ قرا است اقتصاد ایران پس از دوسال از رشد منفی رهایی پیدا کند،رشد اقتصادی ایران در سال ۹۹ حدود ۰.۵ درصد و بدون نفت حدود ۰.۸ درصد برآورد شده است.همچنین درآمد سرانه هر ایرانی در سال ۹۹ به حدود دو سوم درآمد سرانه ی سال ۹۰ میرسد.
اشتغال و بیکاری
گسترش ویروس کرونا قطعا یکی از اصلی ترین بخش هایی که تحت تأثیر قرار داده ،بخش اشتغال است.طی سال های ۹۵ تا ۹۸ ،۳.۵ میلیون نفر به جمعیت فعال اضافه شده اند که ۸۵ درصد این جمعیت متقاضی دریافت کار توانستند به شاغلین ملحق شوند.نرخ بیکاری نیز در تابستان ۹۹ حدود ۹.۵ است که ۵۰ درصد از این جمعیت بیکار را افراد دارای تحصیلات دانشگاهی تشکیل میدهند.روند کاهش اشتغال در فصل بهار و تابستان امسال نزولی بوده و همین موضوع باعث شده ،امید ها بر این باشد که تا پایان سال کاهش اشتغال متوقف شود.همچنین با خبر هایی که در مورد ویروس کرونا منتشر میشود،امید است که مشاغل از بین رفته در ۹۹ در سال آینده احیا شود.
سرمایه گذاری و انباشت سرمایه
روند تشکیل سرمایه ناخالص بخش ماشین آلات و ساختمان در سال ۹۰ به اوج خود رسید که در سال های بعدی به علت رکود بخش مسکن و اوج گیری تحریم ها ،بخش ساختمان و ماشین آلات به ترتیب با کاهش ۱۱ و ۳۴ درصدی سرمایه گذاری مواجه شده اند.طی هشت سال گذشته تشکیل سرمایه در بخش ماشین آلات به سطح سال ۸۲ تا ۹۰ که تجربه شده بود نرسید.روند کاهشی انباشت سرمایه و سرمایه گذاری در یک دهه ی گذشته در اقتصاد ایران بسیار نگران کننده است چراکه این امر میتواند تولید را در سال های آینده با مشکلات متعددی مواجه سازد.
فاصله گیری از تورم هدف
شاخص قیمت مصرف کننده در سال ۹۹ دوباره روند افزایشی به خود گرفته است به طوری که تورم ماهانه ی مهر ماه حدود ۷ درصد بوده که بالا ترین نرخ تورم ماهیانه در سالیان اخیر است.نرخ تورم نقطه به نقطه ی آبان ماه نیز به عدد ۴۶.۴ درصد رسید که این امر باعث شد نرخ تورم متوسط سالانه نیز به ۲۹ رسید.شاخص قیمت مصرف کننده در پایان آبان نسبت به اسفند ۹۸ حدود ۳۸ درصد رشد داشته که این موضوع با تورم هدف ۲۲ درصدی همحوانی چندانی ندارد و با توجه به رد شدن نرخ تورم از ۲۹ درصد در آبان ماه،تا پایان سال این نرخ با تورم هدف فاصله بیشتری خواهد گرفت.افزایش انتظارات تورمی،افزایش نرخ ارز،سیاست های پولی و مالی و همچنین کسری بودجه از دلایل شتاب گرفتن تورم در سال ۹۹ است
چشم انداز تورم
چشم انداز نرخ تورم آینده برای اقتصاد ایران نیز منوط به کنترل انتظارات تورمی است چرا افزایش در انتظارات تومی میتواند رشد متغیر های پولی را به سرعت بالاتری به تورم تبدیل کند.همچنین کنترل افزایش در پایه پولی نیز که بسیار متأثر از کسری بودجه است ،میتواند تورم آتی اقتصاد کشور را کنترل کرد.بررسی های اقتصاد نیوز چنین نشان میدهد که به علت تعدیل شدن انتظارات تورمی در جامعه بنا به برخی مسائل سیاسی و بین المللی ،تورم ماهانه آذر با کاهش قابل توجهی مواجه شده و از تورم ماهانه ۷ و ۵.۲ درصدی در مهر و آبان به تورم ۲ درصدی رسید.
وضعیت معیشتی ایرانیان در پایان دهه۹۰
افزایش در هزینه ها به خصوص افزایش در بخش خوراکی باعث شده تا وضعیت معیشتی جامعه در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ وخیم تر شود ،همچنین کرونا و افزایش در تحریم ها در سال جاری جاری باعث شد تا کاهش در رفاه معیشتی مردم شدید تر شود.شاخص قیمت خوراکی ها در هشت ماه اول سال ۹۸ حدود ۲۲.۵ درصد رشد داشته است.این در حالیست که در همین بازه ی زمانی، شاخص بهای خوراکی در سال جاری ۴۷ درصد رشد داشته است.افزایش در شاخص خوراکی و اجازه بها در سال ۹۹ باعث شده تا خط فقر افزایش یافته و یقینا به میزان فقر در جامعه نیز افزوده شود.همچنین داده ها نشان میدهد که میزان کالری دریافتی هر ایرانی از سال ۹۰ به این سمت به طور مستمر کاهش یافته است.همچنین نابرابری در مصرف نیز بسیار رو به رشد بوده ،برای مثال در سال ۹۸ دهک دهم ۲۷ برابر دهک اول گوشت گوسفندی مصرف کرده است.
