کاروانسرا بزرگترین نوع ساختمانهای اسلامی است و پر رونق‌ترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را می‌توان دوره صفویه دانست. در این دوران بود که شاه عباس یکم تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم نمود و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می‌دانست.
پژوهشگران همین موضوع را یکی از دلایل اشتهار بیشتر کاروانسراها به کاروانسرای شاه عباسی می‌دانند. هر چند که ممکن است آن کاروانسرا بازسازی شده کاروانسراهای پیش از صفویه باشد.
استان کرمانشاه نیز از آنجایی که در مسیر شاهراه ابریشم بوده از وجود این کاروانسراهای عباسی بی‌نصیب نمانده است، بگونه‌ای که سه مورد از این کاروانسراها در بیستون، ماهیدشت و قصرشیرین دیده می‌شود.
متاسفانه در چند دهه اخیر این کاروانسراها به درستی مورد استفاده قرار نگرفته و به نوعی رو به تخریب بودند، اما در دولت جدید پروژه احیاء، مرمت و ساماندهی آنها در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.
کاروانسرای بیستون اولین کاروانسرای استان کرمانشاه بود که حس و حال واقعی ساماندهی را چشید و به هتل بوتیک مجللی به نام هتل لاله بیستون تغییر کاربری یافت.
این کار با سرمایه‌گذاری شرکت توسعه گردشگری ایران و مجموعه هتل‌های بین‌المللی لاله انجام گرفت و اکنون این کاروانسرای تاریخی حال و روز بسیار خوشی دارد… تا جایی که در جریان بازدید استاندار کرمانشاه از کاروانسرای بیستون (هتل لاله بیستون)، مدیر هتل گفت: تمام اتاق‌های این کاروانسرا تا ۱۵ فرودین ۹۵ رزرو شده است.
اما درست در همان روز دکتر رازانی استاندار کرمانشاه تصمیم گرفت سری هم به کاروانسرای ماهیدشت بزند، کاروانسرایی که هنوز ساماندهی نشده بود اما کارهای جذب سرمایه‌گذارش از قبل انجام شده بود و اینگونه شد که از همان روز بازدید استاندار کار ساماندهی این کاروانسرا توسط سرمایه‌گذارش (کانون جهانگردی و اتومبلیرانی ایران) آغاز شد.
…. حالا دوماهی از آن روز (بازدید استاندار) گذشته و برای اطلاع از روند ساماندهی کاروانسرای ماهیدشت به سراغ نورالدین فرزادی پور، بخشدار ماهدیشت رفتیم تا در گفت‌وگویی با او در جریان آخرین تحولات این کاروانسرا قرار گیریم.
فرزادی پور در این باره اظهارکرد: حدود پنج و نبم ماه است که بخشدار ماهیدشت شده‌ام و از بدو ورودم به این بخش به دنبال شناسایی پتانسیل‌ها و استعدادهای آن بوده‌ام که در یک بررسی کلی متوجه شدم وجود کاروانسرا، اصلی‌ترین پتانسیل توسعه در ماهیدشت است.
او ادامه داد: در همین راستا اقدام به رایزنی با فرماندار، استاندار، میراث فرهنگی، اوقاف و امور خیریه و دیگر سازمانهای ذیربط کردم که در نهایت تصمیم گرفته شد برای ساماندهی آن از سرمایه‌گذار بخش خصوصی استفاده کنیم.
بخشدار ماهیدشت سخنانش را چنین ادامه داد: پس از بررسی‌ها و رایزنی‌های بسیار به این نتیجه رسیدیم که از وجود کانون جهانگردی و اتومبلیرانی ایران برای ساماندهی و تغییر کاربری این کاروانسرا بهره ببریم. آنها نیز پای کار آمدند و بعد از انجام مطالعات اولیه اقدام به عملیات ساماندهی کاروانسرا کردند.
فرزادی پور می‌گوید: استارت اولیه این ساماندهی از همان روز بازدید استاندار کرمانشاه از کاروانسرا (حدود ۲ ماه پیش) زده شود و انصافا کانون جهانگردی به عنوان سرمایه گذار و مجری کار با تمام توان پای کار است.
بخشدار به نقل از مسئولین کانون جهانگردی می‌گوید اگر مشکل خاصی پیش نیاید، کاروانسرای ماهیدشت با عنوان بزرگترین مجتمع گردشگری و پذیرایی غرب کشور در نوروز ۹۵ پذیرای گردشگران و مسافرین نوروزی خواهد بود.
او افزود: هدف ما در این طرح ساماندهی و تغییر کاربری این است که کاروانسرای ماهیدشت را به مکانی برای برگزاری جشنها و مراسم ملی مذهبی، همایش‌ها، کنفرانس ها و سمینارهای علمی، فرهنگی و هنری، کنسرت‌ها و جشنواره‌های مختلف تبدیل کنیم و در کنار همه آنها شرایطی را برای اقامت گردشگران داخلی و خارجی مهیا کنیم.
فرزادی پور خاطرنشان کرد: علاوه بر موراد یاد شده به دنبال آنیم که کارکردهای متنوع دیگری همچون رستوران سنتی، موزه تاریخی، کارگاه نجوم، حجره‌های فروش صنایع دستی و سوغات محلی و … را در این کاروانسرا تعریف کنیم.
بخشدار ماهیدشت معتقد است، کار ساماندهی کاروانسرا به هیمن جا ختم نخواهد شد، بلکه پس از انجام کارهای داخلی به سراغ آزادسازی حریم اطراف کاروانسرا خواهیم رفت.
او می‌گوید: تلاش ما این است که با همکاری شهرداری و شورای شهر ماهدیشت شرایطی را فراهم کنیم که با تملک خانه های اطراف کاروانسرا، ارتباط کاروانسرا را با پل تاریخی ماهیدشت به نوعی برقرار کنیم.
… از آنجایی که بخشدار گفت ماموریت آزادسازی حریم کاروانسرای ماهیدشت با شهرداری و شورای شهر است، به سراغ مهندس منصور صنمبری شهردار ماهیدشت رفتیم تا در گفت‌وگویی با نیز در جراین این مهم قرار گیریم.
صنمبری در این باره اظهارکرد: ساماندهی بخش داخلی کاروانسرای ماهیدشت به عهده سرمایه‌گذار (کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران) است که کار خود را آغاز کرده و انتظار می‌رود تا قبل از نوروز ۹۵ به اتمام برسد، اما ساماندهی بخش بیرونی کاروانسرا به عهده ماست.
شهردار ماهیدشت ادامه داد: پروژه ساماندهی بخش بیرونی کاروانسرای ماهیدشت را به مشاور سپرده‌ایم که اقدام به طراحی آن کند و درحال حاضر این کار توسط مشاور در حال انجام است.
او افزود: در بخش بیرونی کاروانسرا علاوه بر برقرار کردن ارتباط کاروانسرا با پل تاریخی ماهیدشت، به دنبال راه‌اندازی یک بازارچه صنایع دستی نیز هستیم.
صنمبری می‌گوید: تمام تلاش ما بر این خواهد بود که با ساماندهی کاروانسرای ماهیدشت به عنوان اصلی‌ترین نماد و پتانسیل این شهر، شرایط را برای توسعه همه‌جانبه ماهیدشت فراهم کنیم، چراکه معتقدیم با توسعه گردشگری می‌توان مسیر توسعه پایدار منطقه را هموارتر کرد.
…. یقینا انجام چنین پروژه‌های بزرگی نیاز به حمایت مدیران ارشد استان دارد و از آنجایی که نمونه اجرا شده این حرکت در کاروانسرای بیستون کاملا قابل مشاهده است، دور از انتظار نخواهد بود که ماهیدشت نیز با ساماندهی کاروانسرایش روزهای خوب و صدالبته پررونقی را در حوره گردشگری در انتظار داشته باشد.
گزارش از هادی نوروزی
