تمام حاشیه‌ها از هفته‌ای که گذشت شروع شد؛ روزی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در سفر به مسکو به صورت ناگهانی از تایید واکسن روسی در ایران خبر داد. اما این پایان حواشی نبود، یک روز بعد از اعلام ظریف، محمود واعظی، رییس دفتر حسن روحانی، اطلاع داد که دو میلیون دوز از اولین محموله واکسن روسی کرونا قبل از ۲۲ بهمن‌ماه وارد کشور می‌شود.پس از آنکه وزیر امور خارجه ایران، در سفر به روسیه از تأیید و ثبت واکسن «اسپوتنیک وی» روسی در کشور خبر داد، گمانه‌زنی‌ها درباره واردات واکسن چینی و سوئدی، در مرحله اول واکسیناسیون به پایان رسید.اینطور تصور می‌شد که منبع واردات واکسن به ایران، چین یا سوئد است اما در نهایت مشخص شد، ایران برای واردات واکسن با روسیه به توافق رسیده و قرار است واکسن «اسپوتنیک وی» این کشور به ایران بیاید. پس از اعلام ثبت و تأیید واکسن روسی از سوی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در سفر به روسیه، وزارت بهداشت اعلام کرد که این واکسن برای استفاده در ایران، مجوز مصرف اضطراری گرفته است.
«صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی کرونا در ایران». کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو روز پنجشنبه ۹ بهمن این خبر را اعلام کرد و درباره جزئیات آن گفت: «در بیست و چهارمین جلسه کمیسیون قانونی تشخیص (صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک) سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی «اسپوتنیک V» در ایران صادر شد.»
اطلاعات واکسن روسی کامل نیست
«از چه زمانی سازمان غذا و داروی کشور جزو منابع بین‌المللی شده؟» این جمله را مینو محرز عضو کمیته مشورتی ستاد ملی مقابله با کرونا در واکنش به خبر تایید واکسن کرونا روسی توسط سازمان غذا و داروی ایران گفت.محرز در ادامه افزود: «سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تایید کند که پیش از آن دارو یا واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد. وقتی دارو یا واکسنی هنوز مورد تایید هیچ منبعی نیست، سازمان غذا و داروی داخلی نمی‌تواند آن را تایید و توزیع کند. وقتی هنوز هیچ اطلاعاتی از واکسن درز نشده، بر حسب چه فرآیندی آن را تایید می‌کنند؟»عضو کمیته مشورتی ستاد ملی مقابله با کرونا واردات واکسن کرونای روسی به کشور را از شانس بد مردم ایران دانست و تاکید کرد: «در حال حاضر به هیچ عنوان از این انتخاب راضی نیستم. من به عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کنم.»
خانم محرز شأنی برای ارزیابی واکسن‌های دیگر ندارد
این اظهارات تند محرز اما بی‌جواب نماند؛ کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این سخنان گفت: ایشان (مینو محرز) شأنی برای ارزیابی واکسن‌های دیگر ندارند چنان‌که ورودی در این موضوع هم نداشته‌اند.جهانپور در ادامه کنایه‌ای هم به واکسن ایرانی کرونا که محرز مسوول ارزیابی آن است، زد و افزود: «مرجع تایید واکسن از جمله واکسن داخلی که ایشان مسوول کارآزمایی بالینی آن هستند، سازمان غذا و دارو است.»خبرنگار ما سمت محرز عضو کمیته مشورتی ستاد ملی مقابله با کرونا را به سخنگوی سازمان غذا و دارو یادآوری می‌کند و از او می‌پرسد با وجود سمت محرز در کمیته مقابله با کرونا، او «شأن اظهارنظر در مورد واکسن روسی کرونا را ندارد»؟! که جهانپور در پاسخی کوتاه عنوان کرد: «ربطی ندارد.» جهانپور در خاتمه اضافه کرد: «اگر مطالعه‌ای در این زمینه دارند مثل کارآزمایی بالینی واکسن ایرانی که انجام می‌دهند، می‌توانند به سازمان غذا و دارو جهت بررسی ارائه دهند. در غیر این صورت، اظهارنظر سلیقه‌ای، وجهه علمی و فنی نخواهد داشت.»
اظهارات خانم دکتر محرز برای همه سندیت دارد
در همین راستا محمدرضا هاشمیان فوق‌تخصص بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری درباره تهیه واکسن روسی گفت: شش ماه پیش دقیقا زمانی که واکسن روسی ساخته و به مردم روسیه تزریق شد، من اولین پزشکی در ایران بودم که طی نامه مکتوبی به وزارت بهداشت از آنها خواهش کردم حداقل تعدادی واکسن روسی برای کادر درمان به کشور وارد کنند. این نامه به دفتر دکتر شانه‌ساز جهت تامین واکسن روسی ارسال شد ولی کسی پاسخ مثبتی به این واکسن نداد.
آن زمان هنوز واکسن‌های معتبر دیگری معرفی نشده بود. شش ماه پیش وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو با درخواست ما مخالفت کرد. به همین خاطر از تایید واکسن روسی توسط سازمان غذا و دارو تعجب کردم. اگر قرار بود واکسن روسی وارد کنند چرا از همان شش ماه پیش اقدامی نکردند؟ بنابراین نوعی تناقض زمانی و رفتاری در مسوولان قابل مشاهده است چرا که از همان ابتدا وزارت بهداشت شدیدا مخالف واکسن کرونا روسی بود و اجازه ورود واکسن روسی به وزارت بهداشت نداد. در حال حاضر هم وزارت امور خارجه این اقدام را انجام داده است.
سوال من این است که چرا وقتی شش ماه پیش ما به عنوان کادر درمان از وزارت بهداشت بارها درخواست کردیم این واکسن روسی را داشته باشیم، هیچ مسوولی اقدامی نکرد در صورتی که آن زمان با تهیه واکسن می‌توانستند جان هزاران نفر را نجات دهند. تعلل شش ماهه در تهیه واکسن ضررهای جبران‌نا‌‌پذیری را به مردم وارد کرده است. اگر قرار بود واکسن روسی وارد کنند چرا از همان شش ماه پیش اقدامی انجام ندادند؟ چرا دست روی دست گذاشتند تا هزاران تن فوت کنند؟! وزارت بهداشت و متولیان امر باید در این خصوص پاسخگو باشند. اشتباه پشت اشتباه. مدام که نباید تاوان اشتباه مسوولان را با جانمان پرداخت کنیم.
وی افزود: با وجود اینکه هنوز هیچ اطلاعاتی از واکسن کرونای روسی منتشر نشده اما ما برای اینکه در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری هستیم، حاضر بودیم این واکسن را تزریق کنیم چرا که از مرگ بر اثر کرونا بهتر است. البته امروزه واکسن‌های بهتری هم ساخته شده که دارای تاییدیه سازمان بهداشت جهانی است و مسوولان می‌توانند آن را تهیه کنند. اگرچه من به عنوان فوق‌تخصص بخش مراقبت‌های ویژه در خصوص واکسن‌ها نمی‌توانم اظهارنظر کنم به همین خاطر گفته‌های دکتر محرز برای همه سندیت دارد. اگر ایشان واکسن روسی را قبول ندارد، حتما اطلاعات دقیق‌تری نسبت به من دارد.
اعلام آمارهای کاذب
هاشمیان با تاکید بر آمارهای کاذب کرونا از زبان دکتر جهانپور گفت: متاسفانه در این یک‌سال افراد زیادی بر اثر کرونا جان باختند و اینکه شش ماه اول شیوع کرونا در کشور آقای جهانپور به عنوان سخنگوی وزارت بهداشت آمارها را به صورت کاذب و اشتباه اعلام می‌کرد اما آن زمان هیچکس ایشان را بازخواست نکرد. حتی معاون وزیر اعلام کرد آمار نصف آن چیزی است که اعلام می‌شود. حالا ایشان مرتب در صفحه توئیتر خود درباره هر خبری به صورت اشتباه اظهارنظر می‌کند و همچنان کسی به این ایراد نمی‌گیرد.وی افزود: آقای جهانپور با وجود اینکه هیچ اطلاعاتی در خصوص آی‌سی‌یو ندارد اما مدام درباره همه چیز اظهارنظر می‌کند.ایشان حقوق‌بگیر وزارت بهداشت است اما بنده شغل اجرایی ندارم بلکه ۲۴ ساعته در بیمارستان کنار بیماران مشغول به خدمات‌رسانی هستم. اخیرا هم برخی رسانه‌ها از طرف بنده درباره جهش انگلیسی در یکی از بیماران نوشتند که متاسفانه آن خبر در رسانه‌های خارجی پخش شده است. آقای جهانپور هم که مدام پای برنامه‌های بی‌بی‌سی است آن را مشاهده و مانند همیشه در توئیتر علیه من صحبت کرد. به طور کلی من از اعلام اطلاعات غیرواقع متنفر هستم. وقتی از حال بیماری سوال می‌شود من عینا آن را بیان می‌کنم.
این فوق‌تخصص بخش مراقبت‌های ویژه با طرح این سوال که «من اصلا نمی‌دانم نقش آقای جهانپور در وزارت بهداشت چیست؟» ادامه داد: چطور یک پزشک عمومی به خودش اجازه می‌دهد درباره مسائل تخصصی آن هم در حوزه ICU مدام در شبکه‌های مجازی اظهارنظر کند. چرا یک مقام اجرایی کشور این حق را دارد در توئیتری که برای عموم مردم فیلتر است، فعال باشد؟! بنده به عنوان یک پزشک معالج که هیچ سمت اجرایی ندارم و بابت آن هم از دولت حقوق نمی‌گیرم اصلا وقت آزاد ندارم اما ایشان که حقوق سمت اجرایی را از دولت دریافت می‌کند و موظف است کار اجرایی انجام دهد بیش از همه با برخی خبرگزاری‌ها در توئیتر صحبت می‌کند. زمانی که ما در اوج بحران کرونا بودیم ایشان یکسری آمار چرت را به عنوان سخنگوی وزارت بهداشت در انظار عموم اعلام می‌کرد. به عقیده من رفتارهای ایشان عجیب است و اطلاعات پزشکی این آقا از آنچه تصور می‌کنید، بسیار کمتر است.
افزایش آمار مبتلایان
هاشمیان در خصوص افزایش مراجعه‌کنندگان در بیمارستان‌ها گفت: متاسفانه یک هفته‌ای است که آمار مراجعه‌کنندگان به بیمارستان بسیار بیشتر از ماه گذشته شده است. با توجه به این موضوع خرید واکسن کرونا امر ضروری است و تعلل در تهیه آن عواقب بسیار بدی برجا می‌گذارد. علت اصلی آن هم افزایش دورهمی‌ها، تجمعات و مسافرت‌هاست و اینکه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بین مردم کاهش یافته و رفت‌و‌آمدها در اماکن عمومی بیشتر شده است.
برخلاف دکتر محرز حتما واکسن روسی را تزریق می‌کنم
اگرچه بین افراد کادر درمان اختلاف‌نظر‌هایی بر سر استفاده از واکسن کرونا روسی وجود دارد، به طور مثال دکتر محمدمهدی زمانی متخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه در واکنش به اظهارات دکتر محرز گفته بود: واکسن روسی کرونا سه مرحله بالینی را پشت سر گذاشته است و در فاز ۳، ۹۴ درصد موثر بوده است و به طور کامل توانسته از موارد شدید پیشگیری کند. مطالعات مربوط به فاز ۱ و ۲ این واکسن منتشر شده است و تنها نتایج فاز ۳ منتشر نشده است.زمانی افزود: هرواکسنی که از فاز‌های مطالعاتی عبور کند و مطالعات آن در یک مجله معتبر منتشر شود حتما قابل تزریق است.این پزشک متخصص در ادامه تاکید کرد: بنده برخلاف دکتر محرز حتما واکسن روسی را تزریق می‌کنم و از خانم محرز به عنوان مسوول ارزیابی واکسن کرونای ایرانی درخواست می‌کنم که مطالعات مربوط به واکسن ایرانی را منتشر کنند.با تمام این اوصاف سازمان غذا و دارو به واکسن کرونا روسی مجوز ضروری داده است و به زودی براساس اولویت‌ها در بین کادر درمان توزیع می‌شود. حال باید دید عوارض و عواقب آن در آینده نه چندان دور چه خواهد بود. در حال حاضر هم به گفته حامد حسینی مدیر مرکز کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مرحله نخست تست انسانی واکسن ایرانی کرونا از نیمه گذشته است. تاکنون ۳۵ داوطلب مراحل این طرح مطالعاتی را طی کرده‌اند. وی با بیان اینکه وضع عمومی دریافت‌کنندگان واکسن ایرانی کرونا (کوو ایران برکت) مطلوب است، اعلام کرده در هفته پیشِ رو تزریق به ۷ تا ۱۴ داوطلب دیگر نیز انجام می‌شود.
اما و اگر درباره اعتبار واکسن روسی
روزنامه همشهری به نقل از محمود هادی‌پور، داروساز و کارشناس دارو نوشت: با اینکه به‌نظر میرسد نخستین محموله واردات واکسن، از روسیه به ایران میرسد، اما به اعتقاد هادی‌پور، کارشناس دارو، روسیه فارماکوپه معتبری ندارد و کشورهایی مثل کوبا و روسیه، آزمایش‌های بالینی را به خوبی سپری نمی‌کنند، همه اینها در شرایطی است که آنطور که به‌نظر میرسد قیمت واکسن روسی هم چندان پایین نیست. ثبت و تأیید واکسن ضدکرونای روسی، از سوی وزیر امور خارجه ایران در سفر به روسیه، اعلام شد و همین مسئله انتقاداتی را همراه داشت. هادی‌پور می‌گوید که موضوع تأیید و ثبت واکسن باید از سوی یک مقام بهداشتی اعلام شود نه سیاسی. البته وزیر بهداشت اعلام کرده بود که واکسن‌های روسی، سوئدی، کوبایی و هندی، در حال بررسی هستند و پروسه آزمایش‌های بالینی را می‌گذرانند. اما حالا خبر میرسد که واکسن روسی در ایران مجوز مصرف اضطراری گرفته است.
