محققان از سال ها قبل سرگرم بررسی ارتباط میان تماشای طولانی مدت برنامه های تلویزیونی و تغذیه بدون توجه و تمرکز هستند؛ مطالعاتی که نتایج آن خبر خوبی برای سلامتی نبوده است.
‘لیلیان چونگ’ مدیر ارتقای سلامت و ارتباطات در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد می گوید: شواهد قانع کننده ای در این زمینه وجود دارد که بزرگسالان هر چه بیشتر تلویزیون تماشا کنند، احتمال اضافه وزن و چاقی در آنها بیشتر می شود.
وی کم تحرکی ناشی از تماشای طولانی مدت تلویزیون را تنها یکی از عوامل دخیل در این اضافه وزن عنوان می کند و می گوید: در بیشتر موارد، تماشای طولانی تلویزیون موجب تغذیه ناسالم می شود، زیرا فرد دائما در معرض خوراکی های ناسالم قرار می گیرد.
‘تمپل نورتوپ’ دانشیار دانشگاه هوستون و تیم او رابطه میان خوراکی ها و ساعاتی را که در مقابل تلویزیون سپری می شود، بررسی کرده و متوجه شدند که هر چه افراد زمان بیشتری صرف تماشای تلویزیون کنند، عمدتا غذای ناسالم بیشتری مصرف می کنند.
نورتوپ می گوید: این یک رابطه نسبتا مستقیم است. تماشای تلویزیون یک فعالیت کم تحرک است که فرد را به مصرف خوراکی های اماده و اسنک ها ترغیب می کند.
مطالعات قبلی نشان می دهد که غذا خوردن بی توجه و بدون تمرکز نقش مهمی در پرخوری دارد.
به گفته محققان، مصرف خوراکی و یا وعده های غذایی در حین تماشای تلویزیون یک رفتار شایع است. زمانی که بدون توجه غذا می خوریم و یا نوشیدنی مصرف می کنیم، توجه کاملی به خوراکی نداریم و متوجه سیگنال های سیر شدن نمی شویم.
نقش ژانر فیلم ها
هر چند مدت زمان کلی تماشای تلویزیون عامل مهمی است، اما ژانر فیلمی نیز که همزمان با غذا خوردن تماشا می کنیم، بر میزان مصرف خوراکی تاثیر دارد.
پژوهشگران دانشگاه کرنل در این زمینه تحقیق کردند و متوجه شدند که مصرف خوراکی ها توسط بینندگان فیلم های اکشن دو برابر افرادی است که گفت و گوی تلویزیونی تماشا می کنند. همچنین مشاهده فیلم های دراماتیک باعث شد که شرکت کنندگان در تحقیق ۵۵ درصد بیشتر از تماشاگران فیلم های شاد و یا کمدی غذا بخورند.
به گمان پژوهشگران، فیلم های اکشن و ماجراجویی موجب ترغیب فرد به غذا خوردن غیرهدفمند و بدون توجه می شود.
یک فاکتور احتمالی دیگر در این زمینه به احساسات برانگیخته شده ناشی از محتوای فیلم ها مربوط می شود. به عبارت دیگر، هر آنچه موجب واکنش به استرس می شود، سطح کورتیزول افراد را افزایش می دهد و به پرخوری منتهی می شود.
به گفته محققان، افزایش مصرف خوراکی های موسوم به اسنک را می توان به واکنش های بدن به استرس و نیز غذا خوردن احساسی برای مقابله با غم و ناراحتی نسبت داد، زیرا غذا خوردن باعث می شود که انسان به طور موقت احساس بهتری بکند.
همچنین مطالعه دیگر محققان آزمایشگاه غذا و برند دانشگاه کرونل نشان داد که تماشای فیلم های مرتبط با غذا، افرادی را که مراقب رژیم غذایی خود هستند، به سمت خوردن سوق می دهد.
توصیه کارشناسان
توصیه محققان به مردم این است که با تفکیک زمان غذا خوردن و تماشای تلویزیون، هنگام غذا خوردن تلویزیون را خاموش کنید.
آنها خاطرنشان می کنند که برای کاهش غذا خوردن بدون توجه، لازم است که غذا خوردن هدفمند و با تمرکز حواس را تمرین کرد تا کنترل بیشتری بر تغذیه خود بیابید.
برای این منظور، لازم است که هنگام صرف غذا تلویزیون و رایانه خاموش شوند، تلفن همراه کنار گذاشته شود و از چک کردن پیامک های آن خودداری شود.
به گفته محققان، با دور کردن این عوامل که باعث انحراف ذهن از تغذیه سالم می شوند، می توان بر غذایی که پیش روی ما قرار می گیرد، توجه کامل داشته باشیم و علاوه بر طعم و مزه غذا، سایر حس ها را نیز همچون بینایی، بویایی، بافت و صدای حاصل از جویدن غذا را درگیر کنیم.
از طرف دیگر، پژوهشگران تاکید دارند که هنگام تماشای تلویزیون تنقلات سالم روی میز قرار گیرد و اسنک ها دور از دسترس باشند. همچنین می توان اسنک های سالم تری را مانند اسنک های سبزیجات را جایگزین کرد.
