یک پژوهشگر ایران باستان در این باره عنوان کرد: جشن سده یکی از آیین‌های کهن و تاریخی شهرستان ششتمد است که همه ساله در نیمه نخست بهمن ماه به مدت سه شب با حضور جمعی از آیین ورزان کهنسال، علاقه‌مندان به آیین‌های کهن و جوانان برگزار می‌شود.محمد عبدالله‌زاده ثانی ادامه داد: در قدیم، برای یک سال دو فصل بهار و زمستان در نظر گرفته می‌شد که جشن سده و چله از جمله جشن‌های زمستانی بود که ۵۰ روز مانده به نوروز و ۱۰۰ روز مانده به برداشت غله شروع می‌شد.وی تصریح کرد: به فاصله ۲۰۰ متری جنوب گورستان گبری ششتمد روی تپه خس و خاشاک اطراف جمع می‌کردند و با خواندن این شعر “آی سده آی سده پنجاه به نوروز صد به غله” نوید نوروز و برداشت بهار را می‌دادند. این مردم معتقد بودند که خرم به زمین آمده و زمین از درون گرم شده است.
این پژوهشگر ایران باستان بیان کرد: در آن شب مردم آش نذری می دهند و خاکستری از آتش بر جا می‌ماند. اگر آن شب باران می‌آمد و خاکسترها هم به پای گوسفند خورده بود، این اتفاق را به فال نیک می‌گرفتند و اعتقاد داشتند سال پر بارانی خواهد بود.عبدالله زاده ثانی با اشاره به قدمت تاریخ شهرستان ششتمد گفت: دو سال قبل دو گورستان مربوط به اواخر حکومت اشکانیان و عصر ساسانیان در این منطقه کشف شد که قدمت آن حدود ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ سال قبل است و مربوط به زمانی است که مردم منطقه به آیین زرتشتی اعتقاد داشته‌اند.
برگزاری جشن سده در سال جاری به علت شیوع ویروس کرونا به صورت محدود برگزار شد
مسئول برگزاری آیین جسن سده(سره) ششتمد نیز اظهار کرد: این آیین تاریخی قدمتی بسیار کهن در این شهرستان دارد که در محله بیهق برگزار می‌شود.محمد حسین داوطلب در ادامه توضیح داد: شیوه برافروختن آتش به این شکل است که سیم های فلزی با نخ و بوته هیزم به هم متصل می‌کنند و گوی آتش را پرتاب می‌کنند که علاوه بر امیدآفرینی و نشاط، فضای دلنشینی ایجاد می‌کند.وی با اشاره به اینکه آیین جشن سده(سره) در شهرستان ششتمد در سال جاری به علت شیوع ویروس کرونا به صورت محدود و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برپا شد، ادامه داد: آیین جشن سره به نوعی مقدمه جشن بزرگ نوروز است که در شهرستان ششتمد برگزار می‌شود.
