محمد جواد ظریف در ابتدای سخنانش در کمیسیون برجام گفت: با مذاکرات طولانی موفق شدیم ماده ۴۱ از فصل ۷ را از قعطنامه خارج کنیم. بحث بازگشت پذیری در واقع مصالحه ای برای رفع تحریم ها بوده است. بدون این طرف مقابل امادگی رفع تحریم ها را نداشته است. پیش از ما رفع تحریم های نفتی بالاترین پیشنهاد آنها در نشست استانبول بود. این سیاست ادامه داشت و آنها گفتند پله پله تحریم ها را رفع می کنیم. اما ما با مذاکره این شرایط را تغییر دادیم.
او مستثنی شدن ایران از ذیل قطعنامه سازمان ملل را که مورد تاکید موکد سعید جلیلی قرار گرفته بود را موضوعی مربوط به ۷-۸ سال پیش خواند و گفت: در مذاکرات طولانی ای که داشتیم، توانستیم طرف مقابل را قانع کنیم در که در مقدمه قطعنامه جدید، تاکید بر اینکه ایران ذیل ماده ۴۱ است را حذف کنیم. در حالی که این موضوع در تمامی قطعنامه هایی که علیه ایران پیش از این صادر شده بود، آمده بود.
وزیر امورخارجه همچنین گفت: برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت این اتفاق افتاده است که در قطعنامه اشاره شده به جمله ای که ایران گفته است. این جمله این است که اگر تحریم ها را برگردانید ما هم برنامه خود را از سر می گیریم. بروید ببینید تا کنون در هیچ قطعنامه ای تهدید علیه هدف قطعنامه از سوی کشوری وجود دارد یا خیر؟.
وی افزود: هنوز برجام اجرایی نشده و زمانی که اجرا شد باید همه ما اجرای آن را رصد کنیم. تا اگر طرف مقابل نقض اساسی داشت بتوانیم برنامه مان را از سر بگیریم. ما سریع تر از طرف مقابل می توانیم برنامه مان را برگردانیم.
ظریف در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: پیش از این بر روی پروژه امنیتی سازی ایران بسیار کار شد، خزانه داری امریکا مورد جدیدی به اسم هزینه حیثیتی رابطه با ایران درست کرد. بسیاری از مواردی که بعد از تحریم ها علیه ایران تحمیل شد در هیچ کدام از ساختار تحریم ها نیست. بلکه رییس خزانه داری امریکا راه می افتاد و به کشورهای مختلف می رفت و می گفت که آیا شما آمادگی پرداخت هزینه حیثیتی رابطه با ایران را دارید؟ و این چنین به آنها یادآوری می کرد این رابطه برای آنها هزینه زاست و آنها خودشان بیشتر از قوانین تحریمی وارد رابطه به ایران نمی شدند. اگر این ساختمان تحریم ها فرو بریزد بازگشت پذیری آن به سادگی نیست. در حالی که ما هر وقت بخواهیم می توانیم به فعالیت های خودمان بازگردیم.
مذاکره کننده ارشد هسته ای کشورمان درباره اصل تحریم ها و نحوه لغو آنها که مورد انتقاد جلیلی بود گفت: تحریم های شورای امنیت یک رشته تحریم های مرتبط با اشاعه بوده و یک رشته محدودیت های بانکی و اقتصادی و پولی بود. قرار ما لغو فوری تحریم های پولی و مالی بود که انجام شد. دوستانی که ایراد می گیرند از این قطعنامه اخیر فراموش کرده اند که در قطعنامه های قبلی حتی آموزش دانشجویان ایرانی ممنوع بوده است. نه اینکه استثنا باشد بلکه ممنوع بوده است.
وی تاکید کرد:دستورالعمل ما و تاکید مقام معظم رهبری لغو کامل تحریم های مالی و پولی و اقتصادی است. بر اساس برجام در مورد اتحادیه اروپا تمام تحریم های پولی و مالی و اقتصادی لغو می شود. اما در مورد تحریم های امریکا، تحریم های ایالات متحده نیاز به رای مثبت کنگره دارد.
ظریف همچنین گفت: من خدمت آقا رسیدم و با مشورت ایشان و مشورت با حقوقدان ها بحث کردیم. قرار شد ما به نحوی پیش نرویم که خود را نیازمند به رای کنگره بدانیم. ببنید در حقوق بین الملل دولت ها به عنوان یک موجودیت شناخته می شوند و مسئولیت این مجموعه با شخص رییس جمهور است. لذا برای ما مهم است که رییس جمهور آمریکا به طور مستمر از تصویب تحریم ها جلوگیری کند. تصریح کردیم لحظه ای که رییس جمهور امریکا تحریم جدیدی را علیه ایران اجرا کند نقض برجام است و ما هم به برنامه های خود می توانیم برمی گردیم.
وزیر امورخارجه همچنین گفت: شرایط برای بازیگری ایران در منطقه فراهم است. بیشترین تشکر را از من دوستان مقاومت در لبنان و عراق و سوریه و .. کرده اند. باید از این فضا بیشتر استفاده را بکنیم. من از مجلس دو خواسته دارم: اول اینکه اطمنیان حاصل کنید از اینکه برجام به درستی اجرا می شود و اگر طرف مقابل اجرا نکرد دست ما باز است برای عدم اجرای آن. دوم اینکه از شرایط کنونی استقاده کنیم برای اجرای مبانی اقتصاد مقاومتی.
در این نشست ظریف به ایرادات لغتی برخی نمایندگان به واژگان به کار رفته در متن انگلیسی برجام پاسخ داد و معانی متعدد هر یک از لغات را برشمرد و گفت: فرق مجبور بودن و مجاز بودن مشخص است. ما برای هر یک از این واژه ها مدت ها وقت گذاشتیم و اینگونه نیست که فکر کنید به سادگی از کنار این موارد گذشته ایم.
وی در پاسخ به سوال دیگری که به مقایسه قطعنامه های صادر شده در دولت گذشته و قطعنامه اخیر سازمان ملل اشاره داشت، یادآورشد که لغو تحریم ها مهمترین تفاوت این قطعنامه هاست. او که می گفت ما ناگزیر از میراث ۶ قطعنامه پیشین بوده ایم، ادامه داد: وقتی تمام قطعنامه های پیشین ذیل ماده ۴۱ صادر شده، مشخص است که خروج از آن نیز باید ذیل همین ماده باشد. وگرنه ما چطور می توانیم از قید تحریم های قطعنامه پیشین خارج شویم.
وزیر خارجه در پاسخ به سوال یکی دیگر از اعضای کمیسیون برجام که معتقد بود برجام منجر به لغو تحریم ها نمی شود و می پرسید که آمریکا تعهدی مبنی بر لغو تحریم ها داده است یا نه؟، گفت: آمریکا متعهد به عدم اجرای تحریم ها به صورت دائمی است و پس از ۸ سال باید لغو تحریم ها را به سازمان ملل ارائه دهد. ما هم بعد از ۸ سال باید به NPT بپیوندیم. تا آن زمان این اقدام دو طرف، داوطلبانه است که ما پروتکل الحاقی را داوطلبانه بدون اینکه به مجلس ببریم، اجرا می کنیم. آنها هم تحریم ها را بدون اینکه به مجلسشان ببرند، لغو می کنند. در پایان این ۸ سال این کار از راه مجلس ها انجام می شود.
ظریف همچنین در پاسخ به سوالی که به توافقی به موازات برجام میان آژانس و وزارت خارجه اشاره داشت، نیز پاسخ داد. به گفته وی، در مورد تعداد سانتریفیوژها قرار است ایران برنامه اش را به آژانس ارائه دهد و تا ۱۵ سال به غنی سازی صنعتی خواهیم رسید. در این زمان مشخص ما به ۱۹۰ هزار سو می رسیم. کسانی که حرفی در دهان غربی ها می گذارند، بدانند که نباید به خودی گل بزنند! در برجام آمده است که ما برنامه ای را به آزانس ارائه خواهیم داد که هنوز این برنامه آماده نشده و طی یکی دو ماه آینده تنظیم خواهد شد.
وی تاکید کرد که ایران هیچ جا در برجام تعهد دائمی نپذیرفته است. چرا که برنامه تکنولوژیک ما ممکن است عوض شود و ما می خواهیم با برنامه دنیا پیشرفت کنیم. ما مواردی را در برجام پذیرفته ایم که کمترین ضرر را دارد. در این توافق اجازه نمی دهیم که بازدید فراتری صورت بگیرد. در مورد ۲۵ سال، برای اینکه بهانه ای باقی نماند، این زمان بندی را پذیرفته ایم. تمام این موارد با دوستان چک شده و مشکلی نیست.وزیر خارجه در پاسخ به اینکه دولت ملزم به ارائه لایحه برای پذیرش پروتکل الحاقی شده است، پس چطور می خواهد آن را بدون مصوبه مجلس داوطلبانه اجرا کند، گفت: مجلس در مصوبه اش از دولت خواسته است، که دولت با شورای امنیت هماهنگ باشد، ما هم با شورای امنیت ملی هماهنگ هستیم. ضمن اینکه از مجلس هم می خواهیم که با ما همکاری کند.
ظریف در پاسخ به سوالی درباره اظهارات جلیلی که گفته است که هیچ تحریمی برداشته نمی شود گفت: من قصد پاسخ به دکتر جلیلی را ندارم. کما اینکه زمانی که مسئولیت پرونده را داشتند هیچ حرفی نزدم. کما اینکه من از منتقدین جدی بودم اما یکبار هم مصاحبه نکردم. اما چند نکته می گویم. کل تحریم های اتحادیه اروپا از روز اجرا لغو می شود. کلیه تحریم ها ایالات متحده متوقف می شود. علاوه بر آن برخی تحریم ها مانند تحریم ناوگان هوایی لغو می شود.
کوثری در میان حرف گفت که مستند بگویید. ظریف گفت: برید آن هواپیماهایی که به خاطر نبودن امکانات نشسته بودند و امروز پرواز می کنند را ببینید. تحریم های شرکت های آمریکایی خارج از آمریکا برداشته می شود و اجازه تعامل دارند. یکی از نمایندگان گفت: چرا لغو نمی شود.
ظریف گفت: ما گفتیم که نمی خواهیم گروگان نتانیاهو باشیم. بروجردی از ظریف درباره مشروط بودن تحریم ها و قابل بازگشت بودنشان سوال کرد. ظریف در پاسخ گفت: دوستان یک موضوع دارند و آن بازگشت پذیری است. کلیه تحریم ها لغو می شود. پیشنهاد غرب در آلماآتی دست ماست. اگر جایی گفته بودند که لغو می کنیم حق با شماست اما این پیشنهادها دست ماست. در قطعنامه آمده است که اگر تحریم ها را برداشته شود ایران هم به تعهدات خود عمل نمی کند. این اصل بازگشت پذیری را زیر سوال می برد.
ظریف همچنین در پاسخ به سوال بذرباش درباره تحریم های اولیه و ثانویه و نیز درباره مخالفت قوه مقننه آمریکا با برجام و اینکه رئیس جمهور بعدی آمریکا ممکن است زیر توافق بزند گفت: آن دو سالی که من بودم، تحریم ها چه ربطی به من دارد. تحریم های اولیه و ثانویه به من ربطی ندارد. از شما می خواهم بگم که حرف های آقای بذرپاش عموما به بحث ما ربطی ندارد. می گویند شاخص های اقتصادی پایین آمده است. توافق ژنو اگر نبود الآن چه اتفاقی می افتاد. اگر شما می خواهید در کشور فضاسازی کنید به وصل کردن مسایل غیر مرتبط به هم فضاسازی می کنید. پایین آمدن قیمت نفت چه ربطی به برجام دارد. ما گفتیم کلیه تحریم های پولی و مالی حذف می شود. آن چیزهایی که شما گفتید مربوط به مسایل اشاعه ای است. آن ها هم تا الآن ممنوع بود الآن نیازمند اجازه است. در کمیسیونی که ما هم عضو آن هستیم اجازه صادر می کند. فرمودید سوئیف رفع نشده است. آن سوئیفتی که شما می گویید مربوط به دو بانک است.
وگرنه همه تحریم های سوئیفت رفع می شود. شما آینده را ببینید. همه کشورهای اروپایی که آمدند مسئولان بیمه سرمایه گذاری را با خود آورده بودند. ما تصمیم سازان کشور هستیم. تصمیمات ما تاثیرگذار در دنیااست. ما باید به دنیا بگوییم که می خواهیم برجام را اجرا کنیم. شما برجام را ۵ بگیرید یا ۹۵٫ اگر ۵ را اجرا نکنید می شود صفر اگر ۹۵ را هم اجرا نکنید می شود صفر. برجام جای استفاده دارد. باید به دنیا بگوییم که ایران امن ترین کشور دنیا برای سرمایه گذاری است.
