بازگشت روند افزایشی به بازار ارز

گروه اقتصادی: تقریبا یک ماه مانده به پایان سال کرونایی ۱۳۹۹ نرخ دلار به روند ریزشی خود بعد از ۳ هفته پایان داده و حالا به کانال ۲۶ هزار تومان وارد شده است. معامله‌گران بازار ارز می‌گویند هدف بعدی نرخ دلار، رسیدن به محدوده مقاومتی ۲۷.۵ هزار تومان است و پیش‌بینی می‌شود اگر در روزهای آینده بازگشت نرخ ارز به کانال ۲۵ هزار تومانی رخ ندهد؛ دلار به عنوان ارز پیش رو بازار بار دیگر روند افزایشی به خود بگیرد.نرخ دلار در هفته‌های پایانی آذر ماه به بالای ۳۰ هزار تومان نیز رسید؛ ‌اما همزمان با تغییر قدرت در امریکا و افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به رفع تحریم‌ها، فضای روانی بازار ارز دستخوش تحولاتی شد و قیمت دلار تا ۲۲ هزار تومان نیز کاهش پیدا کرد؛ سنگین‌ترین ریزش قیمت‌ها از ابتدای سال که امیدواری‌ها را برای کاهش بیشتر نرخ ارز افزایش داد. همزمان با این تحولات، اخبار پرابهامی نیز از آزاد شدن منابع بلوکه شده ایران در کشورهای مختلف نیز منتشر شد که فضای خوش‌بینی در بازارها را بیشتر کرد. اما با فروکش کردن این خوش‌بینی‌ها حالا قیمت دلار به کانال ۲۶ هزار تومانی یورش برده است. برای اتفاقات بازار ارز دلایلی ذکر شده که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

افزایش تقاضا
پایان سال زمان مهمی برای بازار ارز است. در اسفند ماه تقاضا برای خرید ارز با توجه به سفرهای نوروزی افزایش پیدا می‌کند و خریداران به بازار هجوم می‌آورند. نرخ دلار در ۲۰ روز اخیر هر روز نزدیک به یک درصد افزایش پیدا کرده که دلیل ابتدایی آن معادل «عرضه و تقاضا» است. اگرچه محدودیت‌های کرونایی در بیشتر کشورهای همسایه ایران برای سفرهای نوروزی سخت‌گیرانه و متداوم وجود دارد؛ ‌اما به هر حال آژانس‌های مسافرتی پس از یک سال سخت در حوزه گردشگری، تورهای نوروزی خود را به روی گردشگران نوروزی باز کرده‌اند. این موضوع موجب شده که تقاضا به بازار ارز بازگردد.

چین و امارات
این یک واقعیت است که در دوران تحریم دو کشور چین و امارات و تحولات ارزی در این دو کشور، تاثیر بالایی در نوسانات قیمتی ارز در ایران دارند. چینی‌ها از دو روز پیش به تعطیلات سال نو خود رفته‌اند و بازارها در این کشور تعطیل است. این تعطیلی تا آخر این هفته ادامه دارد و از این رو پیش‌بینی می‌شود که تقاضاهای تجاری و ارزی در این تعطیلات برای ایرانی‌ها کاهش پیدا کند. بنابراین بخش بزرگی از این تقاضاها به هفته ماقبل منتقل و موجب شده تا قیمت ارز در ایران نیز همزمان از ۲۰ روز گذشته بالاتر برود.شاخص مهم دیگر تاثیرگذار بر نرخ ارز، ‌قیمت حواله درهم است. در حال حاضر نرخ حواله درهم بالای ۷ هزار تومان باقی مانده و از این کانال تکان نمی‌خورد. اتفاقی که معامله‌گران را به کاهش نرخ ارز در ایران بدبین کرده است.

تغییرات انتظاری
دلیل دیگر نوسان افزایشی نرخ دلار به نگرانی بازارهای دارایی از وضعیت اقتصادی ایران در پایان سال و چشم‌انداز سال آینده برمی‌گردد. پس از اینکه ترامپ انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا را به رقیب دموکرات خود باخت، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای از بازگشت امریکا به برجام و کاهش تحریم‌های ایران به وجود آمد که بازارهای دارایی را تحت تاثیر قرار داده بود. با این حال حتی در روزی که رییس‌جمهور جدید امریکا، مواضع دولت خود درباره سیاست خارجی را تبیین کرد؛ نشانه‌هایی از جدی گرفتن بازگشت به برجام در صحبت‌های او دیده نشد. فرضیه ابتدایی معامله‌گران و فعالان بازارهای دارایی این بود که بایدن و تیم سیاست خارجی در جست‌وجوی راهی سریع برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران هستند؛ اما فیلم چند ثانیه‌ای تقطیع شده مصاحبه بایدن با خبرنگار CBS درباره ایران که به صراحت عنوان کرد که «بدون بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای، تحریم‌ها لغو نخواهد شد.» فاز انتظارات را در بازار ارز «معکوس» کرده است.طرف ایرانی اعلام کرده که ابتدا «تحریم‌ها باید لغو شود.» و این مشروط شدن آغاز مذاکرات به فضای بی‌اعتمادی در بازارها را دامن زده است. مطابق مصوبه مجلس اگر تا سوم اسفند ماه تحریم‌ها لغو نشود؛ ایران اجرای پروتکل الحاقی را باید متوقف کند. اقدامی که به گفته عباس عراقچی «بدان معنی است که تعداد بازرسی‌ها و تعداد بازرسان بین‌المللی در ایران کاهش می‌یابد.» این رخدادهای بین‌المللی تاثیر نامناسبی بر روند کاهشی شدن قیمت‌ها در بازار ارز داشته است. جمعه گذشته، قیمت ارز در معاملات فردایی با این اظهارات و موضع‌گیری‌ها جهش پیدا کرد و به کانال ۲۶ هزار تومان وارد شد. پیش‌بینی می‌شود اگر در روزهای آتی اخبار مثبتی به بازار مخابره نشود، حرکت افزایشی به کانال ۲۷ هزار تومان نیز امکان دارد.

علامت دلار به بورس
همزمان با افزایش نرخ دلار در بازار آزاد، شرایط بازار سرمایه همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد؛ بهتر شده است. شروع معاملات این هفته از بازار سهام با روند صعودی نمادهای شاخص‌ساز همراه بود و شاخص‌ کل بیش از ۳ درصد رشد کرد و به یک میلیون و ۲۵۳ هزار واحد رسید. در معاملات دیروز بورس تهران شاخص کل با رشد ۴۷ هزار و ۷۸۷ واحدی به رقم یک میلیون و ۲۶۲ هزار واحد رسید که بالاترین میزان رشد در ۵۸ روز کاری گذشته از ۲۸ آبان به این سو است. کارشناسان معتقدند که روند صعودی قیمت دلار روز خوبی را برای سهام با پایه ارزی در بورس رقم زده است.با توجه به اینکه این سهم‌ها جزو بزرگان بورس هستند، کم کردن دامنه نوسان منفی سهم‌ها فشار فروش در بازار سهام را تقریبا از بین برد و تقاضا در بورس افزایش پیدا کرد. به گونه‌ای که فقط در دو ساعت ابتدایی فعالیت بازار سرمایه در ۲ ساعت ابتدایی معاملات امروز به حدود ۸۰۰ میلیارد تومان رسید. پیش‌بینی می‌شود که شاخص کل تا پایان معاملات این هفته از بازار سهام، کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد را پس خواهد گرفت.بازار سهام برای رشد بالای شاخص یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد به انگیزه نیاز دارد و باید اخبار خوبی در رابطه با بهتر شدن روابط دیپلماتیک به بازار سهام برسد و از تصمیمات مخرب داخلی نیز پرهیز شود. بازار سرمایه در هفته‌ها و ماه‌های گذشته با بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران حقیقی روبه‌رو بوده و همین بی‌اعتمادی منجر به خروج پول سرمایه‌گذاران خرد از بازار شده است. بازگشت اعتماد به این بازار نیازمند کارکرد منظم و دقیق عناصر مهمی است که فعلا از آن خبری نیست.