فصل گشایش های نو/محمدجواد حق شناس

۱۲ سال پیش هنگامی که امریکایی ها حمله تبلیغاتی حساب شده و مغرضانه ای را علیه برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان، آغاز کردند شاید هیچکس گمان نمی کرد این موضوع تبدیل به یکی از کشدارترین پرونده های بین المللی و بهانه ای برای یکی از بی سابقه ترین و بی رحمانه ترین تحریم های بین المللی علیه یک کشور شود.
در این مدت دولت های مختلفی در دو طرف بر سرکار آمدند و افرادی با گرایش های متفاوت در دوسو پرونده مذاکرات را به پیش بردند اما علی رغم اینکه در چند مرحله طرفین به توافق نزدیک شدند هربار به دلایلی مانند بدعهدی و فریبکاری طرف مقابل یا بی تدبیری و حتی کارشکنی دولت در داخل از دستیابی به توافق بازماندند، در نتیجه دو طرف وارد دور باطلی از اقدامات تلافی جویانه شدند که از یک سو بر سرعت فعالیت های هسته ای و سطح غنی سازی اورانیوم در کشور افزوده شد و از سوی دیگر غربی ها با صدور قطعنامه های متعدد شورای امنیت و مصوبات و دستورالعمل های داخلی بر شدت تحریم ها افزودند، تحریم هایی بی سابقه که تا قطع کامل مناسبات مالی رسمی کشور با جهان خارج پیش رفت، هرچند هرگز نتوانست مقاومت کشور را بشکند. آنچه در این میان به تشدید این روند دامن زد انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و تنش های برآمده از آن بود که منجر به بروز شکاف بی سابقه سیاسی در داخل کشور و در نتیجه جری تر شدن طرف مقابل و تشدید فشارها شد و سرانجام از سال ۹۱ به بعد مذاکرات در بن بستی قرار گرفت که به نظر می رسید دیگر امکان چندانی برای خروج از آن متصور نیست. در حالی که آثار تحریم ها نه تنها در رشد منفی اقتصاد ملی که بر کاهش کیفیت زندگی روزمره مردم نیز آشکار می شد، اما عقلانیت و واقع بینی نظام جمهوری اسلامی و اراده ملت ایران در سال ۹۲ همه معادلات را دگرگون کرد، در انتخابات ریاست جمهوری اکثریت مردم به نامزدی رأی دادند که شعار اصلی او چرخیدن توأمان سانتریفیوژها و زندگی مردم بود. در حالی که تا پیش از آن و مستند به قطعنامه های شورای امنیت، طرف غربی می کوشید ایران را وادار کند از میان غنی سازی و رفع تحریم ها یکی را برگزیند. آقای روحانی که دولت خود را دولت تدبیر و امید می نامید و خود نیز زمانی مسئولیت این مذاکرات را برعهده داشت حالا در نقش رئیس جمهوری، عزم و اراده جدی خود را برای حل و فصل این پرونده از نخستین روزهای آغاز به کار دولت نشان داد و با اتخاذ تدابیر لازم توانست ظرف سه ماه به یک توافق اولیه و محدود پس از یک دهه مذاکرات بی فرجام دست یابد و امید به حل این معضل بزرگ را دوباره احیا کند.
پس از آن نیز علی رغم اینکه زیاده خواهی های طرف مقابل از یک سو و مقاومت تیم مذاکره کننده به رهبری یکی از برجسته ترین دیپلمات های تاریخ معاصر کشورمان باعث به درازا کشیدن مذاکرات شد اما سرانجام پس از ۲۰ ماه مذاکرات کم سابقه در روابط بین الملل، دو طرف به توافقی تاریخی دست یافتند که نه تنها شادی ملی ایرانیان را به ارمغان آورد بلکه باعث خوشحالی متحدان و عصبانیت رقبای منطقه ای ما شد؛ توافقی که حالا با گذر از موانع متعدد و مخالفت تندروهای داخلی و خارجی از دیروز وارد مرحله اجرا شد تا ضمن حفظ اصولی دستاوردهای هسته ای کشور به یک دهه تحریم های ظالمانه علیه مردم و کشور پایان دهد. این توافق تاریخی دستاوردهای بزرگی برای کشور ما به ارمغان می آورد و فصل نوینی در اثبات کارآمدی و مسئولیت پذیری نظام جمهوری اسلامی در عرصه داخلی و بین المللی، آغاز بازگشت ایران به نظام مالی و اقتصاد جهانی و نیز نویدبخش رونق اقتصادی و رفاه عمومی مردم خواهد بود. هرچند تحقق این موارد هم نیازمند زمان کافی و هم توجه به ضرورت ها و الزاماتی است که ما را در بهره گیری هرچه بهتر از این فرصت تازه یاری خواهد کرد. این الزامات عبارتند از:
۱- علی رغم تلاش های مؤثر و کارآمد دولت، مهارت و شایستگی دیپلمات های ما و در رأس آن آقایان ظریف و صالحی، اما آنچه عرصه این تعامل را به شکلی بنیادین به سود ما دگرگون کرد، عزم و اراده مردم و حضور پرشور آنان در انتخابات ریاست جمهوری بود که حیثیت و قدرت ملی نظام و کشور را در جهان ارتقا داد، اکنون نیز تکرار این رویداد در انتخابات مجلس بازهم می تواند درهای جدیدی را به روی امنیت و رفاه کشور بگشاید. ۲- همچنان که در طول مذاکرات و پس از آن شاهد بودیم حمایت همه نهادها و ارکان نظام و سایر قوا بویژه پشتیبانی مستمر و صریح مقام معظم رهبری از دولت و تیم مذاکره کننده راه را برای این توافق بسیار هموار کرد. ۳- در عرصه بین المللی همه چیز بر مبنای میزان قدرت طرفین اتفاق می افتد، اجرای برجام تازه آغاز شده است و برای یک دهه ادامه دارد، اجرای قدرتمندانه این فرایند و رفع نگرانی های اعلام شده رهبر معظم انقلاب راهی جز قدرتمندتر شدن کشور ندارد، افزایش مشارکت مردم در انتخابات، کاهش شکافها و اختلافات داخلی و احیای اقتصاد کشور بهترین شیوه ارتقای قدرت و امنیت ملی است. ۴- و سرانجام علی رغم استقبال خوب بازارهای مالی از رفع تحریم ها، ثبات قابل توجه اقتصاد کشور و کاهش تورم، اما پایین بودن نرخ رشد اقتصادی، بیکاری گسترده جوانان، کاهش قیمت نفت و ویرانی های باقی مانده از دولت قبل معضلات بزرگی فرا روی دولت قرار داده است، حل این مشکلات از یک سو نیازمند صبر توأم با امید مردم و از سوی دیگر همکاری همه دستگاه ها و نهادهای کشور خاصه مجلسی همراه و توانمند است که به جای مخالفت، یاریگر قدرتمند دولت در این مسیر دشوار اما پررونق و امید بخش باشد.
*فعال سیاسی
**روزنامه ایران/دوشنبه بیست و هشتم دی ماه ۱۳۹۴