این بنا به صورت معبدی ست که از صخره تراشیده شده ودر نزدیکی مزارشریف افغانیستان کنونی واقع است. داستان ها و افسانه های زیادی درباره تخت رستم میان مردم و محققین نقل میشود. تحقیقات باستانشناسی موسیه فوشه فرانسوی نشان می دهد که این بنا در قرن پنجم میلادی ساخته شده است و بیشتر آن را عبادتگاهی بودایی از دوران کوشانیان می دانند.
باستانشناسان تاجیک این بنا را ۳۵۰۰ ساله می پندارند و معتقدند که زرتشت ۱۰ سال را در این منطقه و در این بنا زیسته است و خانه ی زرتشت بوده و در ساخت معابد اطراف آن نیز سهیم بوده است.
از سویی مردم بلخ و سمنگان علاقه ی زیادی به شاهنامه و شاهنامه خوانی دارند و با داستان های شاهنامه آشنایی دارند. در میان بومین داستان هایی برگرفته از شاهنامه در باره این بنا رواج دارد که مهمترین آن ها به این قرار است: زمانی که رستم به سمنگان رفته و با تهمینه دختر شاه سمنگان ازدواج می کند برای هردو آنها تختی می سازند. اما رستم شبانه صخره ای را تراشیده و تختی سنگی برای خود می سازد که همین تخت رستم امروزیست.
