گروه جامعه: متاسفانه با گذشت یک سال از شیوع کرونا، این ویروس همچنان قربانی‌های بسیاری در سراسر جهان می‌گیرد. همه‌گیری کرونا از یک سال گذشته منجر به تعطیلی مدارس در بسیاری از کشورها از جمله ایران شد. هرچند در شروع سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ برخی مدارس با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و تقسیم‌بندی دانش‌آموزان به روزهای زوج و فرد شروع به فعالیت کردند، اما این نوع آموزش نیز بیش از چند ماه اول سال دوام نداشت. این تعطیلی مدارس بیشتر از همه به دانش‌آموزان کلاس اولی آسیب زد. این گروه که تا به حال طعم حضور در مدرسه را نچشیده بودند، می‌بایست با ابزارهای آنلاین در کلاس‌های مجازی شرکت می‌کردند. چالش‌های دانش‌آموزان کلاس اولی، دغدغه‌ی بسیاری از والدین و مسئولان در این سال تحصیلی بوده است. با پرسش از اولیا و دبیران، این مشکلات جمع‌آوری و راه‌حل‌هایی نیز برای سال آینده پیشنهاد شده‌اند.
ارتباط اجتماعی پایین بزرگترین چالش تعطیلی مدارس
یکی از اصلی‌ترین اهداف مدرسه، آموزش آداب اجتماعی و کسب مهارت‌های زندگی است. دانش‌آموزان در این محیط با هم‌سالان خود ارتباط برقرار می‌کنند، آداب صحبت کردن را می‌آموزند، در گروه‌های کلاسی شرکت می‌کنند و به طورکلی مهارت برقراری ارتباط را کسب می‌کنند، اما با شیوع کرونا، این امکان حضور در کلاس‌های درس از دانش‌آموزان گرفته شد. حال تصور کنید کودکانی که تا کنون در محیط آموزشی مدرسه حضور نداشته‌اند، چطور باید این مهارت‌ها را بیاموزند؟ ضمن این‌که در سال گذشته، پایه‌ی پیش دبستانی نیز به دلیل شیوع کرونا با روزهای تعطیل زیادی همراه بود. بسیاری از اولیا، ارتباط اجتماعی پایین این گروه سنی را از بزرگترین چالش‌های دانش آموزان کلاس اولی می‌دانند. چالشی که می‌تواند موجب اعتماد به نفس کاذب یا پایین آمدن آن در این سن شود. خانواده‌ها و مدارس باید برای حل این بحران چاره‌ای بیاندیشند.
نبود امکانات برای ارزیابی و سنجش مناسب
سنجش بعد از آموزش گزینه‌ی خوبی برای ارزیابی کیفیت تحصیل دانش‌آموزان در طول سال است. با وجود این‌که دانش‌آموزان مقطع دبستان و پایه‌ی اول از سنجش تستی و تشریحی معافند، اما در سال تحصیلی با سنجش‌های توصیفی و کلاسی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. متأسفانه به دلیل نبود امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مناسب در مدارس، سنجش نیز مانند آموزش با مشکلات بسیاری روبروست. در چنین شرایطی هر سه گروه اولیا، دبیران و دانش‌آموزان از ارزیابی کیفیت آموزش بی‌بهره‌اند.
نبود تحرک، عامل تشدید اضافه وزن
بنا به گفته‌های بسیاری از اولیا، در این سال تحصیلی مشکلات جسمانی بسیاری برای دانش‌آموزان به وجود آمده است. یکی دیگر از چالش‌های دانش آموزان کلاس اولی، مشکل اضافه‌ی وزن آن‌هاست. کودکان در سنین ۶ تا ۷ سال معمولاً در محیط مدرسه بازی می‌کنند و تحرک بالایی دارند. تغذیه‌ی آنها به ساعات زنگ تفریح خلاصه می‌شود و خورد و خوراکشان روی نظم پیش می‌رود، اما حالا آموزش مجازی و تعطیلی مدارس برنامه‌ی تغذیه و تحرک این کودکان را بهم ریخته است. همچنین در این میان بسیاری از اولیا از تغییر ساعات خواب کودکان خبر داده و از این موضوع ابراز نگرانی کرده‌اند. حتما شما هم می‌دانید کیفیت خواب کودکان چقدر در اضافه وزن آنها تاثیرگذار است. دیر خوابیدن علاوه بر افزایش وزن، منجر به خستگی و خواب‌آلودگی کودکان در ساعات تدریس و در نتیجه پایین آمدن کیفیت یادگیری آنها می‌شود.
حضور مادران در کلاس‌ها، تهدید یا فرصت؟
متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان کلاس اول اطلاعات کافی برای استفاده از ابزارهای کلاس آنلاین را ندارند و برای شرکت در کلاس‌ها به والدین وابسته‌اند. این وابستگی به اولیا می‌تواند تأثیرات بدی در روحیه‌ی دانش‌آموزان داشته باشد. اما با قبول این مسئله آیا والدین میتوانند زمان کافی به کودکانشان اختصاص دهند؟ خیر! والدین شاغل توانایی حضور در کلاس و همراهی کودکانشان را ندارند و به این ترتیب فرزندانشان به نحو احسن از آموزش بهره نمی‌برند. یکی دیگر از چالش‌های دانش آموزان کلاس اولی، دخالت‌های اولیا در زمان برگزاری کلاس‌ها است. این حضور و همراهی مثل یک تیغ دولبه می‌تواند برای آموزش و یادگیری دردسرساز شود. بسیاری از اولیا در زمان آموزش کاملا در روند کلاس قرار می‌گیرند و ناظری بر رفتار و عملکرد دانش‌آموزان و دبیرانند. به این ترتیب گاهی با دخالت‌های بی‌جا، تمرکز دانش‌آموزان و دبیر را برهم می‌زنند.
حواس‌پرتی و عدم تمرکز دانش‌آموزان حین تدریس
همان‌طور که می‌دانید در کلاس‌های حضوری دبیران نظارت بیشتری بر عملکرد دانش‌آموزان دارند. حضور در فضای کلاس از حواس‌پرتی و عدم تمرکز جلوگیری می‌کند، اما حالا در کلاس‌های مجازی دبیران نمی‌توانند تسلط کافی بر دانش‌آموزان داشته باشند. ایجاد هرگونه سر و صدا در محیط خانه موجب حواس‌پرتی کودکان می‌شود و آنها را ازفضای آموزش جدا می‌کند. این اختلال می‌تواند به دلیل استفاده‌ی نامناسب دانش‌آموزان از فضای مجازی هم باشد. در واقع کودکان با استفاده از لپ‌تاپ، تلفن همراه یا تبلت وارد کلاس‌ها می‌شوند و در صورت عدم نظارت میتوانند از اینترنت برای حضور در فضاهای مجازی نامناسب استفاده کنند. این موضوع چالش‌های دانش‌آموزان کلاس اولی را بیشتر می‌کند.
عدم تقویت مهارت دست‌ورزی
دانش‌آموزان کلاس اولی در مدرسه با انجام فعالیت‌های کلاسی، با مهارت دست‌ورزی آشنا می‌شوند. مهارت دست‌ورزی به مجموعه حرکاتی گفته می‌شود که با عضلات مچ، دست و به خصوص انگشتان در ارتباطند. کودکانی که این مهارت را کسب کرده باشند، بهتر، سریع‌تر و راحت‌تر کارهای خود را انجام می‌دهند. به این ترتیب به مرور زمان دست‌خطشان بهبود می‌یابد و برای نوشتن کم‌تر خسته می‌شوند. این مهارت‌ها در پایه‌ی پیش‌دبستانی و اول دبستان با بازی به کودکان آموزش داده می‌شوند. حال که مدارس تعطیلند و کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار می‌شوند، امکان تقویت این مهارت در کودکان کاهش یافته است.
چه راه‌حل‌هایی برای حل چالش‌های دانش آموزان کلاس اولی وجود دارد؟
دبیران و خانواده‌ها باید برای حل چالش‌های دانش‌آموزان کلاس اولی با هم هماهنگ باشند. همچنین مدارس باید امکاناتی را برای این همکاری فراهم کنند. اگر مشکلات دانش‌آموزان در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ حل نشود، سال آینده با کلاس دومی‌هایی روبرو خواهیم بود که نه تنها از نظر آموزش ضعیفند، بلکه مشکلات روحی و جسمی بسیاری دارند. در مقاله ۷ راهکار برای حل چالش‌های دانش‌آموزان کلاس اولی، به راه‌کارهای ارائه شده توسط گروه آموزش اول دبستان پرداخته‌ایم. راه‌کارهای تیم تحقیق و توسعه‌ی مؤسسه‌ی علوی، توسط معلم‌ها به کار گرفته شده و نتایج مثبتی داشته است. والدین و دبیران با مطالعه‌ی این مطلب، میتوانند همراهی بیشتری با دانش‌آموزانشان داشته باشند.
