«تابناک»، پایگاه تحلیلی «المانیتور» در مطلبی به موضوع بحران پناهجویان در اروپا پرداخته و می نویسد اگر بخواهیم یک نفر را به عنوان مسئول سرایت دادن این بحران از خاورمیانه به قلب اروپا معرفی کنیم، وی کسی نیست به جز رجب طیب اردوغان، نخست وزیر سابق و رئیس جمهور فعلی ترکیه. وقتی که چهار سال پیش، جنگ داخلی در سوریه آغاز شد، ترکیه نخستین کشوری بود که پناهجویان سوری را در خاک خود پذیرفت. در آن زمان، اردوغان، اسد را از جایگاه یک متحد استراتژیک به جایگاه دشمن شماره یک خود تغییر مکان داده بود و امید داشت که با پذیرش پناهجویان، بتواند ناتو را قانع کند به اقدامی قاطع علیه دولت اسد در سوریه دست بزند.
اما زمانی که اردوغان دریافت که ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی تمایلی به انجام اقدام نظامی علیه دولت دمشق ندارند، توجه خود را متوجه گروهی کرد که اکنون با عنوان داعش شناخته می شود. از آن زمان تاکنون، گزارش های مختلفی در رسانه های ترکیه منتشر شده که از حمایت اطلاعاتی و همچنین مالی دولت ترکیه از داعش حکایت دارد.
در حقیقت، اقدامی که اردوغان انجام می داد این بود که با یک دست، منابع مالی در اختیار داعش قرار می داد و با دست دیگر، پناهجویان سوری را به سوی خود می خواند. وی بر این باور بود که هرچه شمار آوارگان سوری بیشتر شود، کار او برای قانع کردن جامعه بین المللی جهت برقراری منطقه پرواز ممنوع در سوریه ساده تر خواهد بود. به همین منظور، مقامات ترکیه از خروج پناهجویان از این کشور و رفتن به کشورهای ثالث جلوگیری می کردند.
در ابتدا، ترکیه هرچه در توان داشت انجام داد تا مسیرهای دریایی که امکان تردد از آن ها به سوی اروپا وجود دارد را مسدود کند. با این وجود، بعدتر و زمانی که از یک سو مشخص شد ناتو تمایلی به اقدام برای براندازی اسد ندارد و از سوی دیگر، داعش نتوانست اهداف مورد نظر اردوغان را تأمین کند، آنکارا تصمیم گرفت با سرایت دادن بخشی از فشار به سوی اروپا، کار را برای غربی ها سخت تر کند. طی چند ماه اخیر، ترکیه از متوقف کردن پناهجویانی که به سوی غرب می روند، دست برداشت. گفته می‌شود در حال حاضر، همان نیروهای امنیتی ترکیه که جلوی پناهجویان را می گرفتند، به قاچاقچیان انسان کمک می کنند تا آن ها را به اروپا برسانند.
در تاریخ ۱۱ سپتامبر، لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، کنسول کشورش را در بدروم ترکیه از کار برکنار کرد؛ زیرا وی در کار قاچاق انسان به اروپا دست داشت. در تصاویری که بعداً از کانال ۲ تلویزیون فرانسه پخش شد، همین فرد اشاره می کرد که شهردار بدروم، رئیس بندرگاه این شهر و همچنین فرماندار منطقه، همگی در کار قاچاق انسان به سوی اروپا دست دارند.
واضح است که هیچ یک از این اقدامات بدون اطلاع اردوغان قابل انجام نبوده است. برای مدت چهار سال، اردوغان پناهجویان را به این امید نگه داشت که از آن ها برای براندازی اسد استفاده کند. از آنجا که همه طرح های رئیس جمهور ترکیه در این زمینه شکست خورد، وی تصمیم گرفت فشار انسانی غیرقابل تحملی را به قلب اروپا وارد کند. به نظر می رسد وی امیدوار است با این کار، کشورهای عضو ناتو را وادار کند که «ریشه مشکل» را هدف قرار داده و علیه دولت اسد دست به اقدام نظامی بزنند.
