رویج مفاهیم قرآنی با اتکا به آثار فرهنگی، هنری و سینمایی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حشمتی
معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
رویکرد اصلی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ترویج مفاهیم قرآنی با اتکا به آثار فرهنگی، هنری و سینمایی است. به همین منظور کارگروه‌های سینمایی، هنری، آثار مکتوب و فضای مجازی با ریاست حجت‌الله ایوبی (رئیس سازمان سینمایی)، علی مرادخانی (معاونت هنری)، سیدعباس صالحی (معاونت فرهنگی) و مرتضی موسویان (رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد) تشکیل شده است. با تأکید ویژه علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم تکریم خادمان قرآنی از رؤسای این کارگروه‌ها درخواست شد تا تولید آثار مشترک با معاونت قرآنی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. بر همین اساس مقرر شد روند فعالیت‌ها در قالب تفاهمنامه‌ای احصا شود تا این حوزه‌های تخصصی بهتر به کمک معاونت قرآنی بیایند. از جمله فعالیت‌های این چنینی می‌توان به برگزاری جشنواره ملی فیلم قرآنی آیات اشاره کرد که در چهار بخش فیلم کوتاه، داستانی، انیمیشن، مستند و نماهنگ در استان بوشهر برگزار شد و امروز در آیین اختتامیه آن با حضور وزیر ارشاد از خالقان آثار برگزیده قدردانی خواهد شد. این طرح در ۸ استان با توجه به استعدادها و ظرفیت‌های هنری و فرهنگی هر استان در شاخه‌های مختلف هنرهای تجسمی، فرهنگی و نمایشی برگزار می‌شود که به عنوان نمونه می‌توان به برگزاری جشنواره نگارگری در اصفهان و نمایش در کرمان اشاره کرد. برگزاری مراسم‌های اینچنینی باعث تشویق هنرمندان می‌شود تا در خلق آثارشان به مضامین قرآنی استناد کنند. همچنین امروز بزرگترین مجتمع قرآنی خطه جنوب با عنوان «ابراهیم خلیل‌الرحمان» در تنگستان بوشهر افتتاح می‌شود؛ مرکزی که بخوبی تجهیز شده است و حمایت از آن در برنامه‌های آتی معاونت قرآنی لحاظ خواهد شد. نمونه چنین مرکزی در خراسان، یزد و اصفهان وجود داشت و جای خالی چنین مرکزی در جنوب کشور احساس می‌شد. با افتتاح این مکان «ابراهیم خلیل‌الرحمان» به مرکزی آموزشی، ترویجی و تربیت نیرو برای علاقه‌مندان به مباحث قرآنی در منطقه بوشهر و شهرهای اطراف تبدیل خواهد شد و امیدواریم با امکانات خوبی که این مرکز تجهیز شده است، کارگاه‌های هنری و فرهنگی هم تشکیل شود تا مفاهیم قرآنی در آثار هنری جلوه‌گر شود.
بزرگترین دارالقرآن جنوب کشور صبح امروز با حضور وزیر فرهنگ و اسلامی در حالی در تنگستان و شهر اهرم افتتاح می‌شود که دبیر آیین افتتاحیه این مراسم امیدوار است با فعالیت‌های قرآنی انجام شده، این شهرستان و استان بوشهر به عنوان پایتخت قرآنی کشور معرفی شود.
«ایران»، سالروز رحلت آیت‌الله میرزا حسین معتقد اهرمی، ادیب و شارح قرآن (۱۶ اسفند) در بوشهر روز قرآن استان نامگذاری شده است. اختتامیه نخستین جشنواره واژه‌های آسمانی کشور، رونمایی از کتاب «حافظان قرآن» و تجلیل از ۱۷ حافظ کل قرآن از جمله برنامه‌هایی است که به همین مناسبت و همزمان با برگزاری کنگره علمی یکصدمین سال شهادت رئیسعلی دلواری با حضورعلی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این استان برگزار می‌شود. در این مراسم که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حشمتی، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود دارالقرآن «ابراهیم خلیل الرحمان» نیز به صورت رسمی افتتاح می‌شود؛ دارالقرآنی که از آن به عنوان مجهزترین و بزرگترین دارالقرآن جنوب کشور نام برده می‌شود.
محمدجواد حق‌شناس عضو هیأت امنای مؤسسه فرهنگی و هنری قرآن‌پژوهان بوشهر در گفت‌وگو با «ایران»، درباره افتتاح بزرگترین دارالقرآن خطه جنوب کشور توضیح می‌دهد: «ساختمان این دارالقرآن در زمینی به مساحت ۱۸۰۰ متر در چهار طبقه احداث شده است و برای ساخت آن ۵/۱ میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است.»
به گفته حق‌شناس، دارالقرآن «ابراهیم خلیل الرحمان» با تولیت و تلاش حجت‌الاسلام حسین حق شناس نماینده مراجع تقلید و رهبر معظم انقلاب در کشور قطر و با مشارکت خیران ایرانی و همچنین خیران منطقه‌ای احداث شده است که قرار است با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت رسمی افتتاح شود.
او با بیان اینکه این مؤسسه قرآنی در رشته‌های مختلف فعالیت می‌کند، می‌افزاید: «مؤسسه قرآنی تنگستان مجهزترین مؤسسه قرآنی در جنوب کشور است که در زمینه حفظ، مفاهیم قرآن، تدبر در قرآن، ترجمه و صوت و لحن فعالیت می‌کند.»
آیین رونمایی کتاب «حافظان قرآن» یکی دیگر از برنامه‌هایی است که قرار است همزمان با افتتاح بزرگترین دارالقرآن خطه جنوب کشور برگزار شود؛ کتابی که در گفت‌وگوهایی کوتاه با ۱۱۴ حافظ قرآنی ضمن نقل خاطرات، تجربیات آنها را از روند حفظ قرآن بازگو می‌کند.
طرح ملی تربیت ۱۰ میلیون حافظ کل قرآن کریم از سوی سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارت آموزش و پرورش و نهادهای دیگر در کشور در حال اجراست. نبود مرجع و منبعی برای متقاضیان این طرح، مرکز «قرآن پژوهان» را که مرکز اصلی آن در تهران است برآن داشت تا با تهیه این کتاب خلأ موجود در این زمینه را پر کند.
این مؤسسه قرآنی از ابتدای فعالیت خود تاکنون بیش از ۷۰ مرکز قرآنی در تهران و شهرستان‌ها راهاندازی کرده است اما به دلیل مشکلات مالی و کمبود بودجه، برخی از این مراکز مستقل شدند و به فعالیت ادامه دادند. در حال حاضر تعداد مراکزی که به صورت مستقیم تمامی فعالیت‌های آموزشی و اداری خود را زیر نظر این مؤسسه انجام میدهند، ۱۰ مرکز در تهران و حدود ۱۵ شعبه در شهرستان‌ها هستند که در این میان شعب شهرستانی تنها از نظر آموزشی توسط مؤسسه حمایت می‌شوند و از نظر مالی به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه میدهند.
عضو هیأت امنای مؤسسه فرهنگی و هنری قرآن‌پژوهان بوشهر با بیان اینکه کتاب «حافظان قرآن» با تدوین محمدکاظم حق‌شناس منتشر شده است، می‌گوید: «چاپ این کتاب از سوی انتشارات «فرهیزش» با همکاری مؤسسه قرآن‌پژوهان استان بوشهر انجام شده است.» محمد جواد حق‌شناس در ادامه با اشاره به برگزاری اختتامیه طرح ملی نخستین جشنواره «واژه‌های آسمانی» در این باره توضیح می‌دهد: «مراسم اختتامیه این طرح که از اواسط مهرماه در کل کشور آغاز شده است با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهر اهرم مرکز تنگستان برگزار می‌شود. با راهاندازی این جشنواره دانش‌آموزان در مدت شش ماه ترجمه چندین جزء قرآن کریم را آموزش می‌بینند.»
به گفته حق‌شناس در این آیین که با هنرنمایی قاریان بین‌المللی برگزار می‌شود، از ۴٠ دانش‌آموز دختر پایه اول و دوم دبیرستان به عنوان منتخبان این طرح ملی قدردانی و هدایایی اهدا می‌شود. تجلیل از ۱۷ حافظ کل قرآن از دیگر بخش‌های جانبی این مراسم است.
او در پایان ابراز امیدواری می‌کند که با توجه به فعالیت‌های انجام شده در این استان، در آینده‌ای نزدیک، «بوشهر» به عنوان پایتخت قرآن کشور معرفی شود. حق‌شناس در این باره می‌گوید: «این پیشنهاد را ما مطرح کرده‌ایم و امیدواریم که به تصویب شورای عالی قرآنی برسد و بتوانیم استان بوشهر را به عنوان یکی از استان‌های اصلی قرآن پژوهی و تربیت حافظان و ترجمه قرآن معرفی کنیم و این استان با عنوان «پایتخت قرآنی» مزین شود.»
معرفی معارف قرآنی به نسل نو
حمیده ماحوزی، مدیرکل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در گفت وگو با «ایران» با اشاره به نامگذاری ۱۶ اسفند به عنوان روز قرآن در استان بوشهر گفت: امسال برای نخستین بار ۱۶ اسفند ماه به عنوان روز قرآن استان بوشهر نامگذاری شده است؛ روز درگذشت آیت‌الله معتقد اهرمی که سال‌ها پیش قرآن رمزداری نوشت که امروز براحتی می‌شود برای تفسیر، برنامه‌ریزی و یادگیری قرآن از آن بهره برد. استان ما که صبغه مذهبی بودن خود را حفظ کرده حالا با وجود چنین روزی توانایی‌ها و تلاش‌هایش در حوزه قرآن را راحت‌تر به نسل نو معرفی می‌کند. امروز همزمان با برگزاری کنگره علمی رئیسعلی دلواری، با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت قرآنی این وزارتخانه، مجهزترین و بزرگترین دارالقرآن خطه جنوب کشور افتتاح می‌شود. مرکزی که علاوه بر کلاس‌های آموزشی در حوزه‌های مختلف تفسیر، حفظ، روخوانی و مفاهیم قرآنی، حتی میهمان‌پذیر هم هست و فضای اقامتی برای فعالان قرآنی که به این منطقه آمده‌اند مهیا کرده است. در این مرکز با مدرسان خوبی که برای آموزش قرآنی تربیت شده‌اند در فضای آموزشی شاد و جذاب می‌توان به تربیت نسل جوان قرآنی امید بست.
وی ادامه داد: علاوه بر قدردانی از فعالان قرآنی و تجلیل از ۱۸ حافظ قرآنی که در مدتی کوتاه به این موفقیت نائل شده‌اند اختتامیه برنامه جشنواره فیلم قرآنی «آیات» یکی دیگر از برنامه این روز است؛ برنامه‌ای که در دو روز از میان ۲۶۰ اثر قرآنی رسیده به دبیرخانه ۴۰ اثر را برای علاقه‌مندان به نمایش گذاشت و حالا در روز اختتامیه قرار است با حضور مسئولان استانی و مدیران فرهنگی کشور از خالقان ۱۲ اثر برتر قدردانی شود. ماحوزی گفت: یکی از برنامه‌های شاخصی که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر با مشارکت آموزش و پرورش در سال ۹۴ انجام داد طرح آموزش روخوانی و صحیح‌خوانی قرآن به معلمان پایه سوم ابتدایی شهرستان بوشهر بود که تابستان امسال انجام شد. قصد داریم این طرح را در تابستان پیش رو به صورت استانی و برای معلمان همه پایه‌های ابتدایی اجرایی کنیم.
سال گذشته ما تا یک قدمی پایتخت کتاب ایران هم رسیدیم اما امسال امیدواریم استان بوشهر هم پایتخت قرآن شود و هم پایتخت کتاب.
