گروه جامعه: با شیوع ویروس کرونا در کشور که از آخرین روزهای بهمن ۹۸ کلید خورد تا روزهای تابستان ۹۹، شاهد بالا و پایین شدن آمار کرونا در کشور بودیم که نشأت گرفته از عدم رعایت پروتکل‌ها و دستور العمل های بهداشتی بود.وضعیت بیماری کرونا بعد از پایان تعطیلات نوروزی سال ۹۹، خیلی بد شد. به طوری که شاهد افزایش موارد ابتلاء و فوتی‌های روزانه کرونا بودیم.رهاسازی پروتکل‌های بهداشتی در تابستان کرونایی، شرایط را به گونه‌ای رقم زد تا ستاد ملی مقابله با کرونا، تصمیمات سفت و سخت‌تری بگیرد. بر همین اساس، اجباری شدن استفاده از ماسک در محیط‌های عمومی و…، در دستور کار قرار گرفت و تصویب شد.از همین رو، قرار شد از ۱۵ تیر ۱۳۹۹، استفاده از ماسک در محیط‌های عمومی و پر ازدحام، اجباری شد.
اهمیت استفاده از ماسک
بنابر اظهارات احسان مصطفوی اپیدمیولوژیست انستیتو پاستور ایران، از آنجا که منابع علمی مطرح می‌کنند ممکن است حدود ۸۰ درصد مبتلایان به کرونا فاقد علامت یا دارای علائم خفیفی باشند که شاید به ابتلاء به کرونا هم شک نکنند، استفاده از ماسک می‌تواند از آلوده شدن فرد سالم جلوگیری کند و با جلوگیری از انتشار ویروس توسط افراد بیمار بدون علامت یا بیمارانی که هنوز علائم بیماری در آنها ظهور نکرده است، از ابتلای دیگران به این بیماری پیشگیری کنند. مقالات علمی بیانگر آن هستند که استفاده از ماسک حدود ٨۵ درصد و رعایت فاصله فیزیکی حدوداً دو متری، حدود ۸۰ درصد احتمال انتقال ویروس را کاهش می‌دهد.
هر چه بود، تصمیم گرفته شد از ۱۵ تیر ۹۹، استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی و پر تجمع و البته محیط‌های بیرونی، اجباری شود و برای روزهای ابتدایی شروع طرح، عالی بود. حتی قرار شد جریمه هم برای نزدن ماسک، برقرار شود. اما تمامی این مصوبه‌ها و دستورالعمل‌های کرونایی، آن طور که باید و شاید رنگ عملیاتی به خود نگرفت.برای مثال، جریمه افراد بدون ماسک فقط یک ایده و طرح ضد کرونایی بود که روی کاغذ خوب نوشته شد، اما در عمل اجرایی نشد.
جریمه ماسک نزدن افراد ۵۰ هزار تومان تعیین شد و قرار بر این بود که از دوربین‌های شهری و ترافیکی برای اعمال جریمه استفاده شود که عملاً اتفاق خاصی نیفتاد.سازمان جهانی بهداشت به همه مردم توصیه کرده است در شرایطی که امکان رعایت فاصله گذاری فیزیکی (حدود دو متر فاصله با دیگران) به خصوص در فضاهای بسته و مکان‌های شلوغ و پرتردد وجود ندارد، از ماسک استفاده کنند. این سازمان، به سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ریوی و دیابت، پیشنهاد می‌کند حتی در صورت رعایت فاصله گذاری فیزیکی بهتر است از ماسک استفاده کنند. در عین حال افراد مبتلا به کووید ۱۹ باید در تمام حالات، اعم از فضاهای باز و بسته از ماسک استفاده کنند. همچنین افراد بیمار تحت مراقبت در منزل و اعضای خانواده آنها که با بیمار کرونایی سروکار دارند، باید از ماسک جراحی استفاده کنند.
به نظر می‌رسد در فضاهای باز و کوچه و خیابان خلوت، استفاده از ماسک تأثیر زیادی نداشته باشد، اما گاهی، در فضاهای باز نیز آن قدر تراکم جمعیت بالاست که شرایطی مشابه فضای بسته ایجاد می‌شود. در هر حال یک فایده استفاده از ماسک این است که به سایرین هم یادآوری می‌کند همچنان لازم است شرایط ویژه دوران پاندمی را رعایت کنند. البته لازم است تاکید شود استفاده از ماسک در منزل که فرد آلوده یا مشکوک به آلودگی در منزل حضور ندارد، ضرورتی ندارد.
نتیجه مطالعه‌ای در دانشگاه کمبریج در مورد تأثیر زدن ماسک در کنترل اپیدمی کرونا نشان می‌دهد زدن ماسک توسط بیش از ۵۰ درصد مردم که در سطح جامعه تردد می‌کنند می‌تواند میزان بازتولید ویروس را به زیر یک کاهش داده و جلوی موج دوم اپیدمی را بگیرد. همچنین نشان داده شده که زدن ماسک توسط اکثر مردم در اماکن عمومی توان جلوگیری از موج دوم اپیدمی را تا ۱۸ ماه که واکسن‌های مناسب احتمالاً تولید می‌شوند، دارد.
در این مطالعه نشان داده شد که حتی با ماسک خانگی همچنین پیشگیری امکان پذیر است. همچنین نشان داده شده است که در صورت استفاده گسترده از ماسک فقط با بسته نگه داشتن برخی تجمعات یا مراکز پرخطر و رعایت فاصله اجتماعی می‌توان جلوی موج دوم را گرفت. بر این مبنا این دانشگاه در انگلیس کمپینی به نام «ماسک من از تو محافظت می‌کند، ماسک تو از من» به راه انداخته است. این مدل نشان داده است هر چه زودتر زدن ماسک همگانی شود بهتر خواهد بود ولی حتی ۱۲۰ روز بعد از آغاز اپیدمی، ماسک زدن توان جلوگیری از پیک جدید را دارد.به این نکته هم باید توجه کرد که افراد باید قبل و بعد از ماسک زدن، دست‌های خود را با آب و صابون بشویند وگرنه استفاده نامناسب از ماسک می‌تواند خطر ابتلاء به بیماری را افزایش بدهد.
