آرش زرنیخی نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار قلم، گفت: ضعف در تئاتر کلی است و فقط مرتبط با استان مرکزی نیست در کشور ما فرهنگ نمایش در تاریخ ایران بیشتر نمایش های آیینی بوده است و تفاوت نمایش آیینی و تئاتر در این است که در آیین های نمایشی با پرسشگری سر و کار نداریم و آیین های نمایشی ریشه در اعتقادات مذهبی یک تمدن دارد و فقط منظور اسلام نیست.
وی افزود: ایران دارای پیشینه های چندین هزار ساله یکتا پرستی است و این آیینهای نمایشی بر مبنای یک نوع ایمان اسطوره های دینی برگزار میشود و بنا نیست در این مناسک روحانی حرف جدیدی زده شود و در نمایشهای آیینی با تماشاگر و بازیگر مومن مواجه هستیم؛ اما تئاتر در سده ۶ و ۵ پیش از میلاد در یونان باستان جهان را مدیون خودش کرد، چرا که یونان مهد تئاتر و فلسفه بود.
زرنیخی با بیان اینکه در یونان باستان تئاتر دارای محل مخصوص برای اجرا بوده است، ادامه داد: فلسفه موتور پرسشگر اجتماعی است که برخلاف روال آیینی، جامعه را به پرسشگری می‌کشد.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: مردم ایران اغلب نمایش های آیینی به انضمام یکسری نمایش های میدانی و رو حوضی داشته اند که تعدادشان کم بوده و یکسری بازیگران دوره گرد داشته است که به ابعاد سیاسی جامعه و حکام متلک هایی میگفتند، این دسته از نمایش ها بخاطر ذاتشان که متلک اندازی به سیستم حاکم بوده اصلا تماشاخانه نداشته اند، چون اگر در مکانی خاص اجرا میشدند با هجوم گزمه ها مواجه میشده اند.
وی با بیان اینکه دو اشکال اساسی در نمایش ایرانی داریم یکی اینکه از لحاظ تاریخی مکانی برای اجرای تئاتر نداشته اند و دوم اینکه نویسنده نداشته اند، ابراز کرد: مردم ایران در واقع نمایشنامه نویس نداشته اند و مغز متفکری پشت نمایش هایشان نبوده است، چرا که اولین مغز متفکر تئاتر، نویسنده و کارگردان است و نمایش های ایرانی کارگردانی نمیشده اند و به هر دلیل این فقر نگاه فلسفی ایرانی ها در طول تاریخ است و در واقع تئاتر ایرانی پرسشگر نبوده بلکه پرمتلک بوده است.
زرنیخی گفت: تفاوت تئاتر ایران و غرب در این است که در ایران مکانی برای اجرای نمایش نداشتیم، اما در غرب تئاتر رفتن جزئی از فرهنگشان حتی در سخت ترین شرایط بوده است.
این نویسنده تئاتر افزود: تئاتر برای رسیدن به جایگاه واقعی اش در ایران، باید جزیی از فرهنگ ما شود که البته مانند بسیاری از کشورهای جهان نیازمند سوبسید کلان دولتی است و همانطور که گاز در خانه ها لوله کشی شده است تئاتر نیز باید در خانه ها لوله کشی شود و این رمز موفقیت تئاتر در ایران خواهد بود.
زرنیخی با اشاره به اینکه در حوزه تئاتر و فرهنگ و هنر باید افراد کاربلد و دغدغه مند وارد شوند، اظهار کرد: یکی دیگر از مسایلی که به نظرم به نوعی به تئاتر آسیب میزند برگزاری جشنواره های استانی است که فکر میکنند از تئاتر حمایت میکنند اما کارگردانانی مانند من هستند که در مطبوعات متذکر میشویم برگزاری یک جشنواره استانی حمایت از تئاتر نیست و تئاتر باید برای رونق گرفتن با بودجه های کلان دولتی حمایت شود.
زرنیخی در پایان یادآور شد: مسئولان فرهنگ در سطح کلان دغدغه ای برای تئاتر ندارند و مهمترین دغدغه شان پرداخت حقوق کارمندانشان است و تا زمانی که تئاتر در خانه ها لوله کشی نشود به جایگاه اصلی خود نخواهد رسید و نکته پایانی اینکه تئاتر باید در کتابهای درسی و سیستم آموزشی نیز وارد شود تا نوجوانان و جوانان با این هنر بیشتر آشنا شوند.
