علی سبزمیدانی
بهار که فرامیرسد خیلی ها نویدش را می دهند . اعلام سالی جدید و روزگاری نو را میتوان در حال و هوای مردمان شهرمان دید , که اغلب در تکاوی نورزی اند. خرید پوشاک و خرید و تعویض وسایل منزل و .. ازدحام در آجیل فروشی ها همه از نشانه های نوروز است , مشخصاتی که میتوان آنرا ظاهری دانست. نوروز موسم نو شدن و تغییر است , خواه یا نا خواه همه چیز تغییر می کند. فصل فصل رویش است . غنچه از تنه سرمازده شاخه درختان به سختی سر بیرو می کشد تا تغییر روزگار را خبر دهد . بر فراز کوهها برفها و یخها در حال جوشش , و جنبش طبیعت آغاز می شود .
نوروز اولین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با اول فروردین ماه، جشن آغاز سال جدید ایرانی و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران ایران باستان است.
خاستگاه نوروز در ایران باستان و ۴هزار سال است که مردم مناطق مختلف فلات ایران، نوروز را جشن می‌گیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری یا اکیونوس می‌گویند.
نوروز در ایران و تاجیکستان و افغانستان آغاز سال نو محسوب می‌شود و در برخی دیگر از کشورها مثل قرقیزستان، قزاقستان، سوریه، کردستان، گرجستان،آلبانی، چین، ترکمنستان، و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمان آن جشن عید را برپا می‌کنند.
قدمت نوروز به زمان جمشید جم پادشاه نامی ایران زمین بر میگردد , او از پادشاهانِ اسطوره‌ای ایرانی‌است و قدمتی بس کهن دارد. نام او در اوستا و متون پهلوی و متن‌های دوران اسلامی آمده‌است. در اسطوره‌های ایرانی کارهایی سخت و بزرگ به او نسبت داده شده‌است. جمشید در شاهنامه، فرزندِ طهمورث و شاهی فره‌مند است که سرانجام به‌دستِ ضحاک کشته می‌شود.
آیین‌های مختلف جشن‌های نوروز
نوروز مجموعه‌ای از جشن‌ها و مناسبت‌ها است. جشن‌های سال نو و یاجشن‌های نوروزی در ایران برنامه‌های متعددی دارد که ابتدا با چهارشنبه‌سوری شروع می‌شود. بعد از جشن چهارشنبه سوری آخرین پنجشنبه رفتن به مزار و آرامگاه تازه درگذشتگان است. سومین برنامه که بیشتر در خراسان جنوبی رایج است مراسم الفه است. این مراسم نیز در آرامگاه‌ها و قبرستان‌ها و یا مساجد برگزار می‌شود و بیشتر برای تکریم و احترام به مردگان است در این مراسم شیرینی و کیک‌های محلی (قطاب- نان شیری – گعک) به همراه سبزه در سفره گذاشته می‌شود.
کوروش بزرگ، نوروز را در سال ۵۳۸ (قبل از میلاد)، جشن ملی اعلام کرد. وی در این روز برنامه‌هایی برای ترفیع سربازان ، پاکسازی مکان‌های همگانی و خانه‌های شخصی و بخشش محکومان اجرا می‌نمود.این آیین‌ها در زمان دیگر پادشاهان هخامنشی نیز برگزار می‌شد. در زمان داریوش یکم، مراسم نوروز در تخت جمشید برگزار می‌شد. بررسی‌ها بر روی این سنگ‌نوشته‌ها نشان می‌دهد که هخامنشیان با جشن‌های نوروز آشنا بودند و جشن نوروز را بسیار با شکوه برگزار می‌کردند. در تاریخ آمده است که داریوش اول هخامنشی، به مناسبت نوروز سال ۴۱۶ (قبل از میلاد)، سکه‌ای از جنس طلا ضرب نمود که در یک سوی آن سربازی در حال تیراندازی نشان داده شده‌است.
در دوران هخامنشی، جشن نوروز در بازهٔ زمانی میان ۲۱ اسفند تا ۱۹ اردیبهشت برگزار می‌شده است.
برخی از پژوهشگران (هرتسفلد، کرفتر، اردمن، گیرشمن و پرادا) مدعی هستند که تخت جمشید برای انجام مراسم نوروز ساخته شده است .
اما اکنون ما وارثان نوروزیم . یادگار کهن و نیک هزاران ساله ایرانیان و مهم ترین اتفاق سال برای کشورمان و مردمان آن است . تعطیلی دو هفته ای که از یکی دو روز قبل از تحویل سال آغاز و تا روز سبزدهم فروردین ماه یعنی سیزده بدر به طول می کشد باعث شده تا حال و هوای نوروزی بسیار متفاوت و جذابتر باشد نسبت به سایر اتفاقاتی که در سال برایمان رخ می دهد . خاص بودن این عید باستانی باعث شده تا فصل و سالی دیگر در پرورنده زندگیمان ایجاد کنیم . بهتر است بگوییم این فرصت در خانه ما را میزند تا تازه شویم , نو شویم و به بهترین حال تغییر کنیم . می گویند خیلی کهنه ها و کینه ها حق ورود به فصل نو را ندارند . اگر ناراحتی و دلخوری بر دلمان مانده تا جایی که امکان دارد باید در سال قبل رهایش کنیم تا همراهمان نباشد . اگر در سال قبل مسیرمان را اشتباه رفته ایم باید آن را تغییر دهیم . نوروز فرصت شگفتن است , هر نوروز یک شروع دوباره است . نه تنها نوروز بلکه هر روز یک نوروز دیگر است و فرصتی برای تغییر و حال و هوایی نو . پس قدرش را بدانیم و به بهترین نحو از آن بهره ببریم.
عالی بود . پیشاپیش این عید بزرگ و با شکوه بر همه ایرانیان خجسته باد