در این ورک شاپ بازیگری که توسط بهمن معتمدیان اداره و تدریس خواهد شد، قرار است چهره های مطرح سینما و تئاتر به عنوان مدرس حضور یابند. در رابطه با این موضوع به سراغ بهمن معتمدیان نویسنده و کارگردان سینما رفتیم تا در مورد جزئیات، نحوه برگزاری و شروط ثبت نام هنرجویان برای حضور در این کارگاه انتقال تجربه مطلع شویم. معتمدیان که پس از سال ۸۸ دیگر با تلویزیون همکاری نکرد، مهم ترین دلیل این تصمیم خود را افت کیفی شدید رسانه ملی و کاهش شدید مخاطبان آن عنوان می کند.
پیش از این در خبرها آمده بود که فرهاد آئیش، سروش صحت، بهاره رهنما و هوتن شکیبا قرار است در ورک شاپ «قدرت سکوت» به تدریس برای هنرجویان بازیگری بپردازند. در رابطه با نحوه حضور این هنرمندان در این ورک شاپ، بهمن معتمدیان مدیر و مدرس این ورک شاپ که خود از کارگردانان و نویسندگان سینما، تئاتر و تلویزیون هست، به آی سینما می گوید: «اولا اساتید مهمان فقط از حوزه سینما و تئاتر نخواهند بود، بلکه اساتیدی در زمینه هنرهای تجسمی و موسیقی هم به عنوان استاد مهمان در این ورک شاپ حضور خواهند داشت و هنرجویان از نظرها و تجربه‌های آنها بهره‌مند خواهند شد. به طور کل قرار است هر هفته یکی از این اساتید در کلاس حاضر شود و بعد از دیدن بخشهایی از کار بچه‌ها راهنمایی‌های لازم را کرده و تجربه‌اش را متناسب با وضعیت کلاس با هنرجویان سهیم شود. در این دوره آنچه که بیش از هرچیزی اهمیت دارد عملگرایی است و چه کسی بهتر از افرادی که به طور عملی-نه تئوریک- در این حرفه مشغول و موفق‌اند می‌توانند راه و چاه این کار را به نوآموزان نشان دهد؟ حضور این افراد شناخته شده بستر و فضایی به وجود می آورد که به بالندگیِ خلاقیت و رشد هنرجویان سرعت و شتابی محسوس می‌دهد.»
هیچ پرسش تئوریکی از هنرجویان متقاضی پرسیده نمی شود
یکی از شروط ثبت نام در این ورک شاپ پذیرفتن هنرجویان در آزمون حضوری است. معتمدیان در رابطه با نوع و سطح سوالاتی که قرار است از هنرجویان برای حضور در این ورک شاپ پرسیده شود، می‌گوید: «من تا به امروز در فیلمهایم فقط از نابازیگران استفاده کردم. این هم برمی‌گردد به سلیقه و اعتقاداتم. در پروژه‌های سینمایی برای اینکه در وقت صرفه جویی کنم مجبور بودم روش‌هایی ابداع کنم که بتوانم درکمترین زمان و با دقت بالایی بازیگرانم را از میان داوطلبان بازیگری -در میان افراد عادی- کشف و انتخاب کنم. این آزمون حضوری بر اساس همان شیوه‌ها است. بنابرین به هیچ عنوان پرسشی تئوریک از هنرجویان متقاضی نمی‌شود، بلکه بر اساس همان شیوه‌های ابداعی -که در حقیقت ریشه در تمرینات تئاتری دارد- و در زمانی خیلی کوتاه، هنرجوی مستعد شناسایی می‌شود.»
بحث آموزش در هنر و ادبیات از مسائل فنی و مهندسی بدتر است
در طول سال بسیاری از هنرمندان در ورک شاپ ها به ارائه تجربیات خود در زمینه بازیگری به علاقمندان این رشته می پردازند. به همین دلیل از معتمدیان پرسیدیم که در ورک شاپ «قدرت سکوت» هنرجویان چه مبحث های جدیدی را خواهند آموخت که آن را با سایر ورک شاپ ها متمایز خواهد خواهد کرد؟ معتمدیان در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: «بحث درباره ضعف آموزش در ارکان آموزشى ما اعم از بخش‌های فنی، مهندسى، پزشکى، علوم اجتماعى و غیره مطلب جدیدى نیست. وقتى به لحاظ آموزشی در این حوزه‌ها مشکلات جدى وجود دارد در عرصه هنر و ادبیات به طریق اولی وضع به مراتب بدتر است.»
دستگاه های آموزشی کارآمد در هیچ حوزه ای نداریم
معتمدیان در ادامه اضافه میکند: «حدود یک قرن از احداث دانشکده ها و دانشگاه‌ها درکشور ما می‌گذرد و تقریبا هنوز یک نظام یا دستگاه آموزشى کارآمد در هیچ حوزه‌ای نداریم. در حوزه هنر و ادبیات گرچه کم و بیش افرادى به این موضوع پرداخته اند اما کارى موثر، سیستماتیک و جامع انجام نشده است و همواره فقط تلاش‌های فردى در این زمینه چشمگیر و موثر بوده. در این خلآ ساختاری، روش و راه حل های افرادی خاص حائز اهمیت، افرادی نظیر هوشنگ گلشیری، حمید سمندریان و یا عباس کیارستمى، که هر کدام روش خود را در این نابسامانی آموزشی خلق کردند و با ایجاد آموزشگاه و کارگاه سعى کردند تجربه و دانش خود را با شاگردانشان سهیم شوند و از قضا به نظر بنده بسیار تاثیر گذار بودند. آنچه که در محضر این اساتید بزرگ اتفاق مى افتاد نه صرفا امری تئوریک و آکادمیک مرده، بلکه مفاهیمى ازلى ابدى و زنده بود که در افراد تاثیری عمیق و بنیادی می‌گذاشت و چشم شاگردان را به جهانِ پیرامونشان، خودشان، اطرافیانشان، ایدئولوژی و آرمانهایشان، و به این ترتیب هنر و ادبیات باز مى کرد. در این شیوه، نگاه افراد به جهان و مفاهیمی که دریافت می‌کنند، به هر امری اولویت دارد. بنابرین قبل از هر چیزی دید و فهم افراد از زندگى -و به طبع آن هنر و ادبیات- دچار تغییر و رشد شده و از این طریق است که هر فرد راه خود را مى یابد و آینده خود را مى آفریند. نوشتن براى گلشیرى و فیلمسازى براى کیارستمى شیوه ایی از زیستن بود و آنها به بهترین شکل این شیوه را به ما نشر و آموزش دادند. البته این شیوه آموزش، کار هرکسی نبود و نیست و برای این امر میباید جامعالاطراف بود، چیزی که در بنیهی این ابر استادان بود. به هرحال این کارگاه دنباله رو همان ایده های آن اساتید بزرگ است، متکى به خلاقیت افراد، تاکید بر روى امور عملى و با نگاهى به مفهوم معاصریت.»
دستیابی به سکوت اهمیت بسیاری دارد
این کارگردان سینما، تئاتر درباره مبحث سکوت در بازیگری هم توضیحات جالبی ارائه می کند:« خودِ مبحث سکوت پدیده کهنی است در فلسفه و عرفان. برای مثال از نظر مولانا، آدمی در مسیر رسیدن به حقیقتِ ناب نیازمند سکوت سالکانه و عارفانه است. فارغ از بعد فلسفی و عرفانیِ این موضوع، از دید استراتژیک و عملی، دستیابی به سکوت درونی اهمیت بسیار زیادی دارد و متاسفانه بیشتر ما از این موضوع غافل هستیم. سکوت با حرف نزدن فرق دارد. ذهن ما مدام در حال گفتگو با خود است، حتی اگردر حال گفتگو با کسی نباشیم، کم پیش مى آید که به سکوت دست یابیم و به ذهن استراحتی بدهیم. اگر هم به ضرب تکنیک و اراده، عده اى خاص، آن هم گاهى موفق مى شوند ذهن را به طور موقت خاموش کنند، باز در نهایت این ذهن است که همه چیز را دوباره قبضه مى کند و مهار، و به سلطه همیشگى اش ادامه می‌دهد. الهام، خلاقیت و کیمیاگری لازمه‌اش تغییر کردن عادات ما، تصورات ما، پرهیز از اضطراب و نگرانی و غلبه بر روزمرگى است و تنها از طریق متوقف کردن گفتگوى درونى است که میتوان به این گوهر دست یافت. نگرانی‌هاى عادى زندگى، روزمرگى و افکار متعدد مغشوش بر آتش گفتگوى درونى مى دمند و اگر بناست که جادویی اتفاق بیفتد، این است که تردیدها و گفتگوها را از ذهن بیرون کنیم، و آنگاه است که دریچه امکانات به روى ما باز مىشود. مجهزبه سلاحی می‌شویم که نه فقط بر روی صحنه تئاتر به ما قدرت می‌بخشد،که در عرصه زندگی به ما اقتدار می‌دهد. بنابرین مفهوم قدرت سکوت برای من نه فقط امری عرفانی و فلسفی؛ بلکه امری استراتژیک، عملی و کاربردی است؛ هم در زندگی و هم در هنر، بخصوص بازیگری.»
از سال ۸۸ به بعد تلویزیون با افت کیفی و کاهش مخاطب روبرو شد
بهمن معتمدیان که سابقه نگارش فیلمنامه سینمایی «چپ دست» و سریال هایی همچون « قطار ابدی»، «بدون شرح»، «زیر آسمان شهر»، «چارخونه» و… را دارد، چندین سال است دیگر در حوزه سینما و تلویزیون فعالیت نمی کند. معتمدیان در پاسخ به این پرسش که چرا دیگر در تلویزیون و سینما فعالیت نمی کند، گفت: «از سال ۸۸ به بعد تلویزیون دچار افت کیفی شدیدی شد و به دنبال آن مخاطبانش را هم از دست داد. اینکه چرا و چگونه این اتفاق افتاد بحث دیگری است. تلویزیون در همه دنیا پدیده مذمومی بوده و همواره در تقابل با جریان روشنفکری، و رشد و آگاهی افراد تلقی شده است. اما تلویزیون ما از حداقل‌ها هم دور افتاده و بدل به مجموعهایی ناکارآمد شده که باعث حیرت است.»
معتمدیان ادامه می دهد: «می‌خواهم با مثالی نشان بدهم که تلویزیون ما چقدر از جایگاهی که باید داشته باشد پرت افتاده. وقتی تروریست‌ها به تهران حمله کردند بعد از چند دقیقه بیشتر تلویزیونهای خبری دنیا در حال پخش گزارش و خبر بودند اما تلویزیون ما انگار نه انگار. این تلویزیون انقدر مرده و بی خاصیت شده که گویی کنداکتورِ جدولِ پخشِ روزانهی برنامه‌هایش، روی حالت شافل (shuffle) برنامه‌ها را پخش میکند برای همین برنامه‌ها هیچ دخلی به زندگی واقعی مردم ندارد، چه در زمینهی مجموعه‌های داستانی چه در زمینه مستند و خبری. برای همین هم وقتی تروریست‌ها به تهران حمله کرده بودند شبکه خبر در حال گزارش وضعیت اقتصادی مهدکودک ها بود. »
ورک شاپ «قدرت سکوت» در ۳۰ جلسه ۳۰ ساعته برگزار خواهد شد و هنرجویان می توانند ۳ روز در هفته در این کلاس ها حاضر شوند. اولین فیلم بلند معتمدیان به نام «خستگى» در جشنواره فیلم ونیز به نمایش در آمد و برنده جوایز متعدد بین‌المللى از فستیوال‌هاى معتبر خارجى شد. او همچنین تا کنون نمایش های «آواز خوان طاس»، «ژاک یا تسلیم» و «دختر دم بخت» را به روی صحنه برده است.
منبع: آی سینما
