همه ما با غُرزدن آشناییم. همه ما گاهی غُر می زنیم و حتی گاهی به غُر زدن دیگران، غُر می زنیم. غُر زدن یا شِکوه کردن از ابتدایی ترین غرایز جانوران است که البته در ما انسانها به تکامل رسیده است.
از شوخی گذشته بر اساس مستندات علمی غُرزدن واکنش طبیعی آدمی در شرایط و موقعیت‌های بحرانی است. بنا به مطالعات در یک مکالمه عادی هر فرد در دقیقه لااقل یک بار به مخاطب خود غُر می زند.
غُرزدن چیست؟
اول ببینیم معنای غُرزدن چیست؟ لغت نامه دهخدا غُرزدن را چنین معنا می کند: غر زدن . [ غ ُ زَ دَ] (مص مرکب ) آهسته سخن گفتن از سر خشم . غُرغُر کردن . سخن گفتن اعتراض آمیز. با کلماتی نامفهوم ناخرسندی نمودن . لَندیدن . غُر و لَند کردن.
ما ایرانی ها بین خودمان به غُرزدن مشهوریم. از قضا ترور بلَک نویسنده کتاب “سه مرحله ساده” در این مورد می گوید: “هیچ چیز بهتر از یک مخالفت کوچک نمی‌تواند مردم را با یکدیگر متحد سازد”.
روان- جامعه شناسان دریافته‌اند، آسان‌ترین راه ممکن برای برقراری یک رابطه دوستانه، ارتباط‌گیری از طریق چیزهای منفی است! دقیقاً به همین علت است که انسان ذاتاً علاقه زیادی به غُرزدن چه در حوزه های عمومی و چه فردی، خصوصی و حتی در خلوت با خود دارد. (شما را نمی‌دانم اما من، وقتی کار نوشتن خوب پیش نمی‌رود خودم به خودم غُر می‌زنم.)
غُر و لَندهای روابط زناشویی
در این درس به غُرزدن در حوزه عمومی کاری نداریم، به غُرزدن‌های فردی هم ورود نمی‌کنیم؛ در عوض با تازه‌ترین یافته‌های مطالعات عصب شناسی و روانشناسی در مشهورترین غُرغُر ها یعنی “غُر و لَندهای روابط زناشویی” آشنا می‌شویم و چند تکنیک را برای مدیریتِ این غریزی‌ترین رفتار مرور می کنیم.
غُرزدن دائمی آسیب مغزی و اختلال شناختی در پی دارد
بنابه نتایج پژوهشی که در دانشگاه استنفورد انجام شده، وقتی ما شروع به غُرزدن می‌کنیم مغز فرمان ترشح هورمون استرس یا همان کورتیزول را به غدد فوق کلیوی صادر می کند.
استمرار دائمی غُرزدن و ترشح هورمون کورتیزول می تواند به ارتباطات نورونی مغز آسیب بزند.
علاوه بر این عصب شناسان نشان داده‌اند که غُر و لَند نواحی مغزی فعال برای حل مسئله و عملکردهای شناختی را در ما مختل می کند.
به بیان سادۀ دکتر ترویس برادبری در کتاب “هوش هیجانی ۲.۰”: با شکایت های مکرر، مغز شما وارد چرخه‌ای معیوب می‌شود که در آن بستر برای غُرزدن های بیشتر در آینده هموار است.
با گذشت زمان، صرف نظر از اتفاقاتی که در پیرامون ما رخ می‌دهد، غُرزدن تبدیل به بخشی از عادت‌های روزمره می شود: شِکوه جای خود را به عنوان رفتارِ پیش فرضِ ما باز می‌کند و طبعاً نحوه برخورد دیگران نیز با ما تغییر خواهد کرد.
عصب شناسان دانشگاه استنفورد اثبات کرده اند که غُر و لَند دائمی می‌تواند منجر به کاهش اندازه بخشی از مغز و به اصطلاح آب رفتن هیپوکمپوس شود؛ ناحیه ای از مغز که نقش مهمی در حل مسئله و تفکر هوشمندانه دارد. حتی تصور آسیب به این منطقه نیز وحشتناک است. این ناحیه از جمله اولین مناطقی است که در بیماری آلزایمر تحلیل می رود.
اما این تنها یک بخش از داستان است. رابطۀ دو سویۀ دود سیگار در غُرزدن هم حاکم است: به این معنی که تمامی عوارض غُرزدن متوجه شنوندۀ غُر و لَند نیز خواهند بود و بدین ترتیب تنها محدود به فرد غُرغُرو نیست!
دوسویه بودن عوارض غُرزدن اهمیت سازش با همسر را برای به حداقل رساندن شکایت‌های کلامی و عملی دوچندان می کند.
خبر خوب: غُرزدن به طول عمر می‌افزاید
اما اگر غُرزدن تماماً منفی است چگونه با اصل “انتخابِ طبیعی” و این که یکی از ابتدایی‌ترین غرایز آدمی است، می‌خواند؟
خبر خوب این است که غُرزدن به طول عمر آدم می افزاید. مطالعه‌ای از مجله علوم اعصاب نشان می‌دهد که سرکوب احساسات و عدم ابراز آنها، منجر به کاهش طول عمر انسان خواهد شد. بدین ترتیب زمانی که خود را با غُرزدن خالی می‌کنیم، از آن احساسات منفی مخرب هم رها می‌شویم.
چگونه غُر بزنیم؟
روانشناسان و روان درمانگران اصولی را توصیه می‌کنند که با رعایت آنها می‌توان ضمن برخورداری از فواید غُرزدن آسیب‌های آن را کاهش داد.
در ادامه با تکنیک‌ها و توصیه های کاربردی برای مدیریت غُرزدن آشنا می شوید تا با رعایت آنها از کیف غُرزدن برخوردار شوید.
– هدفمند غُر بزنید
غُرزدن زمانی مفید است که برای رفع یک نگرانی خاص انجام شود. شادن فرانسیس روان درمانگر خانواده و متخصص ازدواج، غُرزدن هدفمند را از راهکارهای کاهش عوارض ناخواسته غُر و لَند میان زوج ها معرفی کرده و می‌گوید: بهتر است هدف خود را از غُر زدن مشخص کنید. در این صورت همسر شما نیز به نحو موثری می‌تواند برای حل مشکل پیش‌آمده، به شما کمک کند؛ درست مانند یک بازی برد- برد.
در واقع استفاده از متد هدفمندسازی در غُرزدن می‌تواند تجربیات مثبتی همچون ذهن آگاهی و احساس خوشبختی را در انسان زنده کند.
– در زمان مناسب غُر بزنید
برای غُرزدن زمان مناسبی را انتخاب کنید. رابین اِم. کوالسکی استاد روانشناسی دانشگاه کلمسون می‌گوید: انتخاب زمان مناسب برای غُرزدن بخشی از ماهیت استراتژیک شِکوه است. این که بدانید بهترین زمان غُرزدن به همسرتان دقیقا چه موقع است!
مطالعات روانشناسی اجتماعی در مورد ارتباط میان ذهن آگاهی، شادمانی، خوشبختی و تجربه غُر زدن در زوج‌های داوطلب نشان داده، زوج هایی که بیشتر از بقیه احساس خوشبختی می‌کردند، آنهایی نبودند که عادت به غُرزدن نداشتند؛ برعکس زوج‌هایی احساس خوشبختی بیشتری داشتند که از مهارت تنظیم زمان شِکوه کردن برخوردار بودند و بهترین زمان غُرزدن را می‌دانستند.
– با لحن مناسب غُر بزنید
غُرزدن زمانی مفید فایده است و به دعوا و مشاجره تبدیل نمی‌شود که علاوه بر زمان مناسب در شرایط و با لحن درست انجام شود. به عبارت دیگر با توجه به روحیات و نقاط ضعف و قوت همسر خود باید بدانید به چه ترتیبی لحن غُرزدن خود را مدیریت کنید.
توصیه می شود، غُرزدن را با کلمات محبت آمیز مثل عزیزم، قربانت شوم، عزیز دلم و … آغاز کنید.
اگر همسر شما در شرایط روحی مناسبی نیست، غُرزدن را به وقت دیگری موکول کنید. بدانید که بی ملاحظگی در غُرزدن می‌تواند عوارضی جدی به همراه داشته باشد. بدین ترتیب در غُرزدن به همسر خود همواره احتیاط کنید و میانه رو باشید.
به قصد رفع مشکل غُر بزنید
ذهنیت همه چیز است، حتی زمانی که غُر می‌زنیم. زمانی که با یک ذهنیت مثبت و با هدف رفع مشکل شِکوه می‌کنید به اندازه یک دنیا تفاوت ایجاد خواهید کرد تا زمانی که با ذهنیت منفی شِکوه کنید.
نتایج مطالعه‌ای که توسط گروه تیلور و فرانسیس منتشر شده نشان می‌دهد: رویکرد کلی انسان در غُر و لَند شامل دو نگرش منفی و مثبت با پس زمینه تلاش برای حل مسئله است.
غُرزدن بدون در اختیار داشتن راه حلی احتمالی و یا قصد قبلی مثبت که در نهایت به رفع مشکل منتج شود، تنها آتش ماجرا را شعله ورتر خواهد ساخت و بر عصبانیت زوج ها از یکدیگر خواهد افزود.
