افزایش قیمت شیر و لبنیات موجب کم‌رنگ‌ترشدن حضور این اقلام در سبد مصرفی خانوار‌های ایرانی شده است. با این حال، رشد هزینه تمام‌شده تولید شیر خام و لبنیات از ابتدای امسال، زمینه افزایش چندباره نرخ این اقلام را فراهم کرده است. در شرایطی که دامداران با استناد به کمبود و گرانی علوفه و نهاده‌های دامی و رشد هزینه تمام‌شده شیرخام، درخواست افزایش قیمت این محصول را به ستاد تنظیم بازار ارائه کرده‌اند، شرکت‌های لبنی تأکید می‌کنند دامداران از آذرماه پارسال هیچ‌گاه شیرخام را به نرخ مصوب ۴ هزار و ۵۰۰ تومانی، به این صنایع تحویل نداده و شرکت‌های لبنی هر کیلوگرم شیرخام با درصد چربی و بارمیکروبی مشخص را، به نرخ ۴ هزار و ۷۵۰ تا بیش از ۵ هزار تومان از دامداران دریافت کرده‌اند؛ موضوعی که موجب رشد هزینه تمام‌شده شیر و لبنیات و درخواست صنایع لبنی برای افزایش قیمت این اقلام، از آذرماه سال گذشته شده است.
چندی پیش احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران از ارائه درخواست افزایش نرخ شیر به ۵ هزار و ۵۰۰ تومان به ستاد تنظیم بازار خبر داد و اعلام کرد؛ قرار بود این ستاد نرخ جدید شیرخام را در نشست دوشنبه هفته گذشته بررسی و اعلام کند. اما تعلل مسئولان ستاد تنظیم بازار در بررسی هزینه تمام‌شده تولید و اصلاح نرخ شیرخام موجب تکرار تجربه گرانی غیررسمی نان، این‌بار در بازار شیر و لبنیات شده است.
در شرایطی که اخباری مبنی بر افزایش قیمت لبنیات مشمول قیمت‌گذاری، مانند شیر بطری و ماست کم‌چرب به گوش می‌رسد، صنایع لبنی این افزایش قیمت‌ها را تکذیب و اعلام می‌کنند با وجود رشد هزینه تمام‌شده تولید و ارائه مستندات آن برای اصلاح نرخ لبنیات به ستاد تنظیم بازار، هنوز شرکت‌های لبنی هیچ افزایش قیمتی را در شیر و لبنیات پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری دولتی، که ۷۰ درصد تولید این کارخانه‌ها را دربر‌می‌گیرد، نداشته‌اند و افزایش قیمت شیر و لبنیات تنها به رشد ۱۰ تا ۲۰ درصدی قیمت اقلام لبنی کم‌مصرف مانند شیر و ماست طعم‌دار، که نرخ آن بنا بر رشد هزینه تمام‌شده تولید تعیین می‌شود، محدود شده است.
تثبیت نرخ لبنیات مشمول قیمت‌گذاری دولتی
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با رد برخی اخبار منتشرشده مبنی بر گرانی شیر و لبنیات، گفت: نرخ شیر و لبنیات پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری تغییری نکرده و فقط قیمت لبنیات کم‌مصرف خارج از شمول قیمت‌گذاری دولتی، بنا بر نوع محصول ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است.محمد‌رضا بنی‌طبا افزود: براساس قانون، کارخانه‌های لبنی به عرضه لبنیات مشمول قیمت‌گذاری دولتی با قیمت مصوب به بازار ملزم هستند، اما نرخ سایر اقلام لبنی کم‌مصرف و خارج از شمول قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار با توجه به هزینه تمام‌شده تولید و براساس آیین‌نامه قیمت‌گذاری این محصولات با نظارت سازمان حمایت تعیین و اعلام می‌شود.
او با بیان اینکه ۷۰درصد تولیدات کارخانه‌های لبنی، شامل محصولات پرمصرف مشمول قیمت گذاری دولتی است، گفت: این اقلام شامل شیر بطری یک لیتری کم‌چرب، شیر بطری یک لیتری نیم‌چرب و شیر بطری یک لیتری پرچرب و کامل، شیر نایلونی، ماست ۹۰۰گرمی کم‌چرب و پرچرب، ماست دبه‌ای کم‌چرب و پرچرب و پنیر یو‌اف ۴۰۰گرمی است که اگر نرخ این اقلام بدون مصوبه ستاد تنظیم بازار افزایش یابد، تخلف محسوب می‌شده و باید دستگاه‌های نظارتی با متخلفان برخورد کنند اگرچه اکنون نیز صنایع لبنی این اقلام را با زیان تولید کرده و متولیان تنظیم بازار از جیب این صنایع به مردم یارانه می‌دهند.
بنی‌طبا با اعلام اینکه اگرچه هنوز نرخ شیر خام به‌عنوان ماده اصلی تولید شیر و لبنیات رسما تغییری نکرده، اما دامداران هیچ‌گاه شیر را به نرخ مصوب دولتی به کارخانه‌های لبنی ارائه نکرده‌اند، افزود: این شرایط موجب شده تا قیمت هر کیلوگرم شیرخام برای صنایع لبنی از نرخ مصوب ۴ هزارو ۵۰۰ تومانی ستاد تنظیم بازار به ۴ هزارو ۷۵۰ تا بیش از ۵ هزار تومان افزایش یابد.
افزایش خودسرانه نرخ شیرخام
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با اشاره به افزایش خودسرانه نرخ شیرخام توسط دامداران، گفت: حتی بررسی قیمت هر کیلوگرم شیرخام گاوداری‌های بزرگ در سامانه کدال نیز بیانگر افزایش چراغ خاموش قیمت این فرآورده به ۴ هزار و ۷۰۰ تا ۴ هزار و ۹۰۰ تومان است و این روز‌ها حتی برخی گاوداری‌ها شیرخام با کیفیت پایین را به نرخ هر کیلوگرم ۷ هزار تومان عرضه می‌کنند.
بنی‌طبا با تأکید بر اینکه با وجود افزایش نرخ شیرخام، قیمت شیر و لبنیات کم‌چرب و پرمصرف رسما هیچ تغییری نکرده، افزود: برخی اخبار منتشرشده در مورد گرانی لبنیات پرمصرف نادرست، غیرمستند و ناشی از فضاسازی برخی رسانه‌ها برای فضاسازی سیاسی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری است و بهتر است این رسانه‌ها صنایع لبنی را قربانی کمپین‌های انتخاباتی خود نکنند.بنی‌طبا تأکید کرد: نرخ هیچ نوع شیر کم‌چرب و نایلونی یا ماست و پنیر کم‌چرب مشمول قیمت‌گذاری دولتی تغییری نکرده و تا زمانی که ستاد تنظیم بازار، رسما تغییر قیمت این اقلام را تصویب و اعلام نکند، هرگونه افزایش قیمت این محصولات تخلف است.
افزایش قانونی نرخ لبنیات کم‌مصرف
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با بیان اینکه حتی نرخ مصوب شیرخام نیز با وجود درخواست دامداران هنوز رسما افزایش نیافته، گفت: با وجود آنکه صنایع لبنی ناگزیر به خرید شیرخام با قیمت بالاتر از نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار هستند، سایر هزینه‌های تولید شیر و لبنیات هم از ابتدای امسال افزایش چشمگیری داشته است.
بنی‌طبا افزود: این شرایط موجب شده تا کارخانه‌های لبنی برای کاهش زیاندهی نرخ لبنیات کم‌مصرف خارج از شمول قیمت‌گذاری دولتی را براساس ضوابط اصلاح کنند. او افزود: صنایع لبنی به‌دلیل رشد ۴۰ درصدی حقوق و دستمزد، افزایش میانگین ۲۵ درصدی قیمت محصولات پتروشیمی (مواداولیه بسته‌بندی) از آذرماه سال گذشته تاکنون، رشد حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصدی سایر هزینه‌های سربار (حمل‌ونقل و نگهداری- حامل‌های انرژی و…) و تورم سالانه ۴۰ درصدی ناگزیر به اصلاح قیمت لبنیات کم‌مصرف خارج از شمول قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار شدند.
بنی‌طبا در مورد میزان افزایش قیمت لبنیات کم‌مصرف و پرچرب، افزود: میزان افزایش قیمت این اقلام بنا بر نوع محصول و مواداولیه مورد نیاز برای بسته‌بندی متفاوت بوده؛ مثلا میزان افزایش قیمت شیر بدون لاکتوز فاقد بسته‌بندی پت نسبت به شیر استریل که در کاغذ تتراپک به بازار عرضه می‌شود، کمتر بوده است.
دست بالای دامداران در تعیین نرخ شیرخام
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با بیان اینکه درخواست این صنایع برای اصلاح قیمت لبنیات بی‌نتیجه مانده، گفت: دامداران علاوه بر افزایش غیررسمی نرخ شیرخام تلاش می‌کنند تا نرخ مصوب این فرآورده را افزایش دهند، اما درخواست کارخانه‌های لبنی برای اصلاح قیمت این اقلام تاکنون نتیجه‌ای نداشته است.بنی‌طبا از دست بالای دامداران در افزایش قیمت شیرخام نسبت به صنایع لبنی برای اصلاح قیمت محصولاتشان خبر داد و افزود: وجود ۲ میلیون دامدار در سراسر کشور قدرت چانه‌زنی این تولید‌کنندگان را برای افزایش قیمت شیرخام نسبت به ۵۰ شرکت لبنی بیشتر کرده و متأسفانه صدای صنایع لبنی برای جبران هزینه تمام‌شده تولید و اصلاح قیمت این اقلام به جایی نمی‌رسد.
انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با بیان اینکه صنایع لبنی از زمستان گذشته گزارش‌های رشد هزینه تمام‌شده تولید لبنیات را به ستاد تنظیم بازار، سازمان حمایت و وزارت صنعت ارائه کرده‌اند، گفت: در این گزارش‌ها بار‌ها تأکید کرده‌ایم که نرخ واقعی شیرخام از نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار تبعیت نمی‌کند و افزایش غیررسمی نرخ این فرآورده در دامداری‌ها و رشد سایر هزینه‌های تولید شیر و لبنیات موجب زیاندهی و زمینگیرشدن این صنایع شده، اما ظاهرا به‌نظر می‌رسد هنوز تدبیری برای رفع مشکلات شرکت‌های لبنی اندیشیده نشده است.
