شکیبا کولیوند؛ قلم: گردشگری در صورت توسعه و مدیریت مناسب به ایجاد توسعه پایدار کمک می کند اما در این بین گردشگری ورزشی به‌عنوان بخشی از این صنعت پول ساز برای دستیابی به توسعه پایدار به روش متمایزی به توسعه گردشگری کمک می‌کند چراکه قدرت نسبی گردشگری ورزشی در انجام فعالیت‌های بدنی، فرصت‌های تعامل و پتانسیل بالای توسعه است.
گردشگری ورزشی مبتنی بر طبیعت بوده و فرصت‌هایی برای تجربه مستقیم و لذت بردن از طبیعت فراهم می‌کند هرچند بیشتر به وجود منابع طبیعی متکی است.
گردشگری ورزشی با ارتباط نزدیک با محیط طبیعی، می‌تواند نقش مهمی در افزایش آگاهی از ارزش و اهمیت حفاظت از طبیعت و تشویق به اقدامات حفظ محیط‌زیستی در میان مسافران، افراد محلی و صنعت گردشگری داشته باشد.
گردشگری ورزشی در دل خود گردشگری رویدادهای ورزشی، گردشگری فعال، گردشگری ورزشی نوستالژیک و مشاهیر، گردشگری ورزشی سخت و نرم و مواردی ازاین‌دست را جای داده است
گردشگری ورزشی در دل خود گردشگری رویدادهای ورزشی، گردشگری فعال، گردشگری ورزشی نوستالژیک و مشاهیر، گردشگری ورزشی سخت و نرم و مواردی ازاین‌دست را جای داده است؛ آری این‌روزها گردشگری تنها در عرصه اکوتوریسم و گردشگری طبیعی حرف برای گفتن ندارد، بلکه گردشگری سلامت، غذا، علمی، فرهنگی، تفریحی، تندرستی، تجاری، بهداشتی، مذهبی، ورزشی، ماجراجویانه و غیره نیز عجین‌شده با این صنعت هستند.
ورزش نیز یکی از صنایع بزرگ و مهم در دنیا است و افراد بسیاری در سراسر جهان در آن اشتغال دارند؛ گردشگری ورزشی سه رفتار کلی را در برمی‌گیرد که شامل تماشا کردن (گردشگری ورزشی رویداد)، مشارکت (گردشگری ورزشی فعال)، بازدید کردن از جاذبه‌های مشهور ورزشی (گردشگری ورزشی خاطرات) است.
بدین‌سان می‌توان گردشگری ورزشی را مسافرتی بر مبنای اوقات فراغت به‌منظور بازی، تماشای فعالیت‌های جسمانی یا دیدن جاذبه‌های مربوط به این فعالیت‌ها تلقی کرد، اما به‌راستی در این مسیر، استان همدان به‌عنوان یکی از استان‌های سرسبز و دارای ارتفاع قابل‌قبول از سطح دریاچه چقدر توانسته در این مسیر پیش روی داشته باشد و چه ظرفیت‌هایی در این راستا دارد؟ تا چه میزان می توان از این موقعیت ها برای جذب تورهای گردشگری، درآمدزایی از این مسیر و در نهایت، جذب بخش خصوصی برای پیش روی در این روند کمک گرفت؟
خانه های روستایی زمستانی، اقامتگاه های بوم گردی متناسب با آن، ورود بخش خصوصی به موضوع پیست اسکی و صخره نوردی و ایجاد زمینه هایی برای سرمایه گذاری در این عرصه ها همه و همه می توانند یخ گردشگری زمستانه همدان را آب کنند.
طبق بررسی‌های به عمل آمده با توجه به موقعیت ویژه همدان، کاهش مسیر تهران به همدان با احداث آزادراه، قرارگیری در محور پایتخت به غرب کشور و مسیر بزرگراه کربلا و همچنین ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی این شهر ازجمله داشتن آب‌وهوای پاک و سالم، کوهستانی بودن، وجود ارتفاعات مناسب برای سنگ‌نوردی و کوه‌نوردی، وجود پیست بین‌المللی اسکی و امکان استفاده از آن در تابستان برای اسکی چمن، برخورداری از مجموعه سنگ‌نوردی فرهاد، وجود غارهای متعدد، آبشار دائمی و نزدیکی این آبشار به کتیبه‌های گنجنامه، نزدیکی مناطق کوهستانی به شهر و دسترسی به آن‌ها و همچنین پایگاه هوایی نوژه که در گسترش ورزش‌های هوایی می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد را نمی توان نادیده گرفت.
اما به راستی از این موقعیت ها تاکنون چه بهره ای برده ایم؟
شهر همدان ازنظر داشتن قابلیت‌های لازم برای ورزش‌های کوهستانی مناسب است اما به دلیل ضعف در امکانات و زیرساخت‌های توریستی از قبیل: هتل، کمپینگ، اردوگاه‌های مناسب و محل‌های اقامتی ورزشی، راه‌آهن، فرودگاه فعال و عدم رشد زیرساخت‌های TIC در بازاریابی گردشگری همت مدیران و برنامه ریزان شهر را می‌طلبد
در این مطالعات عنوان شده که شهر همدان ازنظر داشتن قابلیت‌های لازم برای ورزش‌های کوهستانی مناسب است اما به دلیل ضعف در امکانات و زیرساخت‌های توریستی از قبیل هتل، کمپینگ، اردوگاه‌های مناسب و محل‌های اقامتی ورزشی، راه‌آهن، فرودگاه فعال و عدم رشد زیرساخت‌های TIC در بازاریابی گردشگری همت مدیران و برنامه ریزان شهر را می‌طلبد.
با این حال می بینیم که این روزها که فرصت مناسبی برای بهره مندی از گردشگری ورزشی در زمستان محسوب می شود نه تنها پیست اسکی بلکه مسیر تاریک دره همدان رو به خاموشی است! و اینجاست که سوال مطرح می شود چرا تاکنون در زمینه گردشگری ورزشی برنامه ای در همدان وجود نداشته و کاری در استان در این خصوص صورت نگرفته است؟
با برنامه ریزی های متمرکز، جشنواره های زمستانه، برگزاری رویدادهای ملی و منطقه ای، ایجاد و معرفی زیرساخت های اقامتی بوم گردی زمستانه و سنگی، رونق پیست اسکی، استفاده از گردشگری طبیعی را در مسیر ورود سرمایه گذار وارد کار کنیم
ما نتوانسته ایم از موقعیت های گردشگری همدان به ویژه در فصل زمستان که در کمتر استانی در کشور چنین موقعیت هایی وجود دارد، استفاده کنیم و با برنامه ریزی های متمرکز، جشنواره های زمستانه، برگزاری رویدادهای ملی و منطقه ای، ایجاد و معرفی زیرساخت های اقامتی بوم گردی زمستانه و سنگی، رونق پیست اسکی، استفاده از گردشگری طبیعی را در مسیر ورود سرمایه گذار وارد کار کنیم و با سرمایه گذاری در این عرصه نه تنها اقامت در شب ها و روزهای برفی را برای مسافران و گردشگران تعبیه و چراغ هتل داری را روشن نگه داریم بلکه، استان همدان را به عنوان قطب گردشگری زمستانه نیز معرفی کنیم و همین موضوع بتواند قدم های استان را در مسیر اشتغال زایی، درآمدزایی، رشد و توسعه یاری کند.
باید دانست که گردشگری یکی از مهم ترین صنایع از لحاظ درآمد است، صنعتی سفید که می توان تاثیرات آن بر رشد اقتصادی را به عینه شاهد بود و در این بین، استان همدان ظرفیت های بسیاری دارد تا آنجا که یکی از این توانمندی ها در حوزه گردشگری ورزشی است؛ اما نکته قابل تامل این است که این روزها علی رغم آن که باید شاهد برنامه ریزی برای گردشگری پاییزه و زمستانه در استان باشیم، باز هم به درهای بسته و مسدودسازی جاده پیست اسکی بر می خوریم!
مسیری که به جای ایمن سازی آن سعی داریم با پاک کردن صورت مسئله وارد کار شویم و تمام روزهای برفی که زمان مناسب ورود همدان به مباحث گردشگری زمستانه است را از دست بدهیم و این مسیر خاموش و در سکوت روزگار برفی را سپری کند!
این ها همه در شرایطی اتفاق می افتد که گردشگری همدان روزهای به کما رفته خود را تجربه می کند و در گرداب کرونا و بی برنامگی در حال دست و پا زدن است و حتی کوچکترین برنامه ریزی مدون و مناسب می تواند گردشگری همدان را سرپا نگه داشته و درآمدها و اشتغال های وابسته به آن را احیا سازد.
* پژوهشگر و فعال رسانه ای
