هوشنگ ظریف, نوازنده برجسته تار, ردیف دان و مدرس موسیقی در پی بیماری در ۸۱ سالگی درگذشته است او سال ها نوازنده گروه پایور بود که آثار مهمی از این گروه با خوانندگی کسانی, چون محمدرضا شجریان به جا مانده است
بچه ی تهران
هوشنگ ظریف نوازنده و مدرس ساز تار و ردیف دان موسیقی بود که در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. ایشان فعالیت های زیادی در راستای شناساندن موسیقی ایرانی به اقصی نقاط جهان داشتند و در داخل کشور نیز از هر فرصتی برای آموزش و رشد هنرجویان استفاده کردند. وی نقشی پررنگ و جایگاهی رفیع در اعتلای موسیقی اصیل ایرانی داشته است. ایشان پس از اتمام دوره تحصیلی ابتدایی، مستقیماً وارد هنرستان موسیقی شد و تحت نظر اساتید بزرگی همچون روح الله خالقی، حسین تهرانی و جواد و موسی معروفی به یادگیری تخصصی ساز مورد علاقه اش یعنی تار پرداخت.
البته تنبک هم جزء ساز های اصلی ایشان می باشد و مهارتش در تنبک نوازی کم از تبحر در ساز تار ندارد. وی حتی در مورد ساز سه تار هم یک استاد کامل و تمام است. بعد از اتمام دوره تحصیلی خود در هنرستان موسیقی و در سن ۲۰ سالگی، با توجه به شایستگی هایی که از خود بروز داده بود، توجه وزارت فرهنگ و هنر وقت را جلب کرده و به استخدام سازمان مذکور در می آید؛ که این سرآغازی بود برای فعالیت های حرفه ای ایشان. به عنوان مثال در منصب تکنواز، در گروه های معتبری همچون ارکستر صبا و ارکستر موسیقی ملی بار ها پا به صحنه اجرا نهاد.
در همین اثنا وی با خانم پروین صالحی که خود هنرجوی هنرستان موسیقی بود آشنا شد و در سال ۱۳۳۸ او را به همسری خود اختیار کرد. این دو با همکاری هم آموزشگاه ظریف را راه اندازی نمودند و مدیریت آن به پروین صالح سپرده شد. ایشان دوره عالی هنرکده موسیقی را نیز با موفقیت سپری کرد و طی آن توانست یادگیری ردیف را از محضر استاد علی اکبر شهنازی فرا گیرد. پس از آن بود که با ورود به هنرستان موسیقی در سال ۱۳۴۲، به عنوان مدرس به مدت ۱۷ سال به امر مقدس تدریس و تعلّم پرداخت که منجر به آموزش شاگردان زیادی گشت. در میان این شاگردان چهره های نام آشنایی همچون حسین علیزاده، ارشد طهماسبی، محمد شجاعی و داریوش طلایی به چشم می خورند.
سال ها فعالیت ایشان در زمینه موسیقی
استاد هوشنگ ظریف به عنوان تکنواز، سال ها در ارکستر های متعددی در برنامه های سازمان رادیو و تلویزیون ملی که وابسته به وزارت فرهنگ و هنر بود، به همکاری پرداخت. همچنین با گروه استاد فرامرز پایور سفر های زیادی را به گوشه و کنار اروپا و آسیا داشته و با اجرا های حرفه ای خود نقش مثبتی در شناساندن موسیقی ایرانی ایفا نموده است. وی در یک بازه ۲۰ ساله نه تنها در داخل کشور، بلکه در کشور های زیادی در دنیا به اجرای نوازندگی تار پرداخته که بیشتر آن اجرا ها با همراهی ارکستر های وابسته به وزارت فرهنگ و هنر وقت بوده. اجرا هایی که از خاور دور تا مغرب زمین را در نوردید و شکوه موسیقی اصیل ایرانی را در جای جای جهان متجلی کرد.
در سال ۱۹۷۳ در راستای اجرا های آموزشی، چندین اجرا را در دانشگاه های آمریکا داشته است. همچنین در فستیوال های زیادی همچون فستیوال موسیقی شانکار لعل در هند و یا فستیوال موسیقی فرانسه در سال ۱۹۷۵ شرکت داشته است. او فعالیت های خود را مجدانه ادامه داده و اوج آن کنسرت هایی بود که در شهر وین اتریش، مهد موسیقی و فرهنگ اروپا، برگزار کرد و باعث اشاعه سریعتر موسیقی ایرانی گردید. همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، گرچه ساز تخصصی ایشان تار می باشد، اما سه تار و تنبک را هم خوب می شناسد و در هر دو درجه استادی را داراست.
تا آنجا که برای این دو ساز هم شاگردان زیادی را در دوران تدریس خود پرورش داده. وی همچنین کتابی را با همکاری استاد حسین تهرانی با نام آموزش تنبک به رشته تالیف درآورد که در آن متد نوازندگی تنبک را تشریح نموده. کتاب دیگری که با همکاری استاد ظریف عرضه شده، کتابی است تحت عنوان ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران که در آن به تصحیح ردیف های آوازی مرحوم محمود کریمی پرداخته.
آثار
آثار صوتی بسیار زیادی از جناب ظریف در گنجینه موسیقی ایران موجود است که تعداد زیادی از ارکستر ها و تکنوازی های ایشان که در شهر ها و کشور های مختلف و یا در رادیو و تلویزیون ملی اجرا کرده اند را شامل می شود. مثل مجموعه های تکنوازی های ایشان همچون دشتی و اصفهان، همچنین همنوازی های متعدد وی به همراه استاد پایور، اجرای گوشه هایی از ردیف موسی خان معروفی و…
و آثار مکتوبی همچون کتاب دستور مقدماتی تار، نت نگاری و ویرایش کتاب هایی در مورد اساتید: جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف الله مجد و ابراهیم سرخوش، همچنین کتاب مجموعه قطعات تالیفی خود ایشان از جمله آثار مکتوب استاد ظریف می باشد.
خاطره ای از حسین علیزاده:
«یادم هست یک روز در حیاط هنرستان با بچه ها داشتم بازی میکردم. دیدم آقای ظریف از کلاسی که در طبقه بالا بود، به من اشاره کرد که بروم بالا. سراسیمه پله ها را بالا رفتم. ایشان سازشان را به من داد و گفتند الان شاگردانم زیاد است و در عین حال، در استودیو منتظر من هستند. شما برو استودیو به جای من ساز بزن. این اتفاق عجیبی بود برای من که دو سه سال بیشتر نبود ساز می زدم! در آن ضبط، خانم پروین صالح همسر استاد ظریف، آقای یاوری استاد کلارینت، خانم ارفع اطرایی و آقای رحمانی پور حضور داشتند که همگی اساتید هنرستان در ساز های مختلف بودند.
آقای ظریف با اعضای گروه در استودیو تماس گرفته بودند که علیزاده به جای من می آید. وقتی رفتم، آنقدر ذوق و شوق داشتم و پر انرژی بودم که خوشبختانه رو سفید شدم و آن اساتید هم بسیار تشویقم کردند. فکر می کنم تشویق آن روز برایم و زندگی هنری ام بسیار سازنده بود. حالا همچنان هر بار، برای دیدن ایشان همان شوق کودکی به سراغم می آید.» (نقل به مضمون)
ناگفته نماند استاد ظریف در اواخر عمر پربرکت خود خانه نشینی را اختیار کرده بودند و در خلوت خود دیگر ساز نمی زند و شاگردی هم نمی پذیرفتند. انزوای او شاید به روحیات ایشان برمی گشت و شاید حاصل قدرنشناسی رسانه ها در پرداختن به بزرگان این عرصه بود. روحش شاد و یادش گرامی باد.
