خواص دانه شنبلیله

شنبلیله دارای خواص بسیار زیادی است که فواید این گیاه در بهبود کیفیت و میزان شیر مادران، افزایش تستوسترون، کمک به پیشگیری از دیابت کمک به حفظ عملکرد مغز، جلوگیری از افزایش وزن، بهبود سلامت پوست، پیشگیری از ابتلا به سرطان، بهبود سلامت کلیه، بهبود درد قاعدگی و گرفتگی عضلات می باشد.

شنبلیله گیاهی است از تیره باقلائیان و به همین دلیل توانایی هم زیستی با باکتری های تثبیت کننده ازت را دارد و می تواند بخش زیادی از نیتروزن مورد استفاده خود را تولید کند. این گیاه بومی ایران بوده و در بیشتر نواحی ایران از جمله آذربایجان، اصفهان، فارس، خراسان، سمنان و دامغان می روید و به عنوان سبزی خوراکی کاشته شده و مصرف می شود.

ارزش غذایی شنبلیله

اگرچه شنبلیله در حجم و مقدار زیاد استفاده نمی‌شود، اما بهتر است بدانید ارزش غذایی دانه شنبلیله شامل مواد مغذی زیر است:

–  فیبر  
 – چربی
– روی
– مس
– منگنز
– کالری
– تیامین
– فولات
– کلسیم
–  پروتئین
– نیاسین
– فسفر
– منیزیوم
– پتاسیم 
– سلنیوم
– کربوهیدرات
 – ریبوفلاوین
– ویتامین ب

خواص تخم شنبلیله برای سلامتی بدن

از شنبلیله به عنوان یک داروی جایگزین در بسیاری از بیماری‌ها استفاده می شود. امروزه بیشتر به عنوان یک مکمل غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأثیر فوق‌العاده‌ی شنبلیله را نمی‌توان در درمان دیابت، کنترل قند خون و افزایش شیر در مادران شیرده و بسیاری از بیماری‌های دیگر نادیده گرفت.

از خواص بی‌شمار شنبلیله می‌توان به رفع کم خونی، درمان بی‌مزگی دهان، پایین آوردن تب،‌ رفع شوره‌ سر، درمان اختلالات گوارشی، سوءهاضمه، بیماری های تنفسی، درمان زخم دهان، گلودرد، دیابت، درمان التهاب، درمان زخم و درمان بی خوابی اشاره کرد.

شنبلیله در افزایش شیرمادر و بهبود عملکرد سیستم گوارش، سلامت مو، کاهش کلسترول خون و حفظ سلامت قلب نیز مؤثر است. همچنین مصرف شنبلیله باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، جلوگیری از آنفولانزا و ابتلا به انواع عفونت‌ها می‌شود.

– کاهش تب: شنبلیله گیاهی تب‌بر است؛ برای کاهش تب با استفاده از شنبلیله باید یک تا ۲ قاشق چای‌خوری دانه شنبلیله را به همراه چای سبز دَم، سپس به این دمنوش یک قاشق چای‌خوری عسل و کمی آب لیموترش تازه اضافه و میل کنید، این دمنوش را روزانه سه بار می‌توان مصرف کرد.  

– کاهش سطح کلسترول: تخم شنبلیله به کاهش سطح کلسترول بد کمک، و باعث افزایش کلسترول خوب در بدن می شوند. مصرف شنبلیله به کاهش سطح کلسترول خون، به‌ویژه کلسترول بد (LDL) کمک می‌کند و درنتیجه خطر ابتلا به تصلب شرایین، حملات قلبی و سکته قلبی کاهش می‌یابد. شنبلیله سرشار از فیبر است‌ که کلسترول موجود در سلول‌های خونی و شریان‌ها را تصفیه می‌کند. با کاهش انباشت کلسترول در شریان‌های خونی، خطر لخته‌شدن خون نیز به‌شدت کاهش می‌یابد.

– درمان پوکی استخوان: علت شیوع پوکی استخوان در زنان پس از سنین یائسگی، کاهش میزان هورمون استروژن در بدن است؛ زیرا استروژن به جذب کلسیم کمک شایانی می‌کند با کاهش یافتن این هورمون، تراکم کلسیم استخوانی کم می‌شود بنابراین پوکی استخوان در زنان یائسه بروز پیدا می‌کند، فیتواستروژن‌ها که مواد گیاهی سرشار از استروژن هستند مانند شنبلیله، رازیانه، تخم کتان نقش موثری در درمان پوکی استخوان دارند.

– کنترل دیابت: در اکثر بیماران دیابتی توصیه می شود که تخم شنبلیله را در رژیم غذایی خود بگنجانند، زیرا بر سلامت آنها تأثیر مثبتی دارد.

– پیشگیری از حمله قلبی: تاثیر قابل توجهی بر سلامت قلب و عروق دارد که از آسیب جدی قلب جلوگیری می کنند.

– جلوگیری از سرطان: روغن استخراج شده از تخم شنبلیله می تواند با سرطان مبارزه کند.

– پیشگیری از سرطان روده‌ی بزرگ: شنبلیله خواص ضدسرطانی دارد. این گیاه شگفت‌انگیز حاوی استروئید است که ارتباط مستقیمی با میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ دارد. به‌علاوه، پلی‌ساکاریدهایی مانند ساپونین، همی‌سلولز، لیزاب، تانن، پکتین سطح کلسترول خون را کاهش می‌دهند و مانع جذب نمک صفرا در روده‌ی بزرگ می‌شوند و با محافظت از غشای مخاطی روده‌ی بزرگ، باعث پیشگیری از بروز سرطان و دیگر مشکلات گوارشی می‌شوند.

– بهبود تولید شیر مادر: دانه های شنبلیله برای افزایش تولید شیر مادر استفاده می کنند.

– کمک به کاهش درد آرتریت: آرتریت اختلال است که سبب التهاب در یک یا چند مفصل می شود و درد شدید و سایش و پارگی عضلات مفصلی را منجر می شود. که تخم شنبلیله از آن جلوگیری می کند.

– کمک به هضم: برای کسانی که از بیماری های معده رنج می برند خوردن تخم شنبلیله می تواند یک مزیت باشد. همچنین می‌توانند یک قاشق چای‌خوری از پودر دانه شنبلیله را در مقداری آب یا آب میوه حل و آن را قبل از هر وعده غذایی میل کنند. این گیاه ملین است و به هضم بهتر غذا‌ها نیز کمک می‌کند.

– کاهش وزن و لاغری: اگر در حال تلاش برای کم کردن وزن هستید، اضافه کردن تخم شنبلیله به رژیم غذایی شما بسیار موثر خواهد بود. تخم شنبلیله از انباشت چربی جلوگیری می کند و سوخت و ساز و گلوکز ها را بهبود می بخشد. کاهش اشتها و گرسنگی کاذب، محلول فیبر که در شنبلیله وجود دارد موجب کاهش اشتها و ایجاد حس سیری در فرد می‌شود.

– بهبود عملکرد کلیه: گنجاندن تخم شنبلیله به رژیم غذایی به عملکرد بهتر کلیه کمک میکند.

– محافظت از کبد: کبد مسئولیت دفع سموم از بدن را برعهده دارد. آسیب به کبد، می تواند بر سلامتی شما تاثیر بگذارد. یکی از علل اصلی کاهش عملکرد کبد مصرف بیش از حد الکل است. 

– رفع سوزش معده: دانه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است؛ موسیلاژ التهاب روده و معده را به کمک پوشاندن جدار معده و روده کاهش می‌دهد، افراد برای رفع سوزش سرِ دل باید یک قاشق چای‌خوری دانه شنبلیله را به غذاهایشان بیفزایند. 

– کمک به حفظ عملکرد مغز: استفاده مکرر از تخم شنبلیله می تواند بیماری هایی مانند:آلزایمر و پارکینسون را که از طریق مکانیزم های مغز اتفاق می افتد، کاهش دهد.

– افزایش میل جنسی: تخم شنبلیله برای مردان مزایای بسیار زیادی دارد. که عبارتند از:درمان فتق و جلوگیری از الگوی کچلی و درمان اختلال نعوظ. تخم شنبلیله می تواند سطح تستوسترون و تحریک جنسی را افزایش دهد و اثبات شده است که مصرف مکمل های آن، عملکرد و میل جنسی را افزایش می دهد.

– کمک به سلامت بانوان: شنبلیله همچنین حاوی ترکیبات خاصی مانند استروژن، ایزوفلاون ها، است که به کاهش سرگیجه و درد مرتبط با سندروم پیش از قاعدگی کمک می کند. این ترکیبات همچنین باعث کاهش علائم یائسگی مانند نوسانات خلقی و گرگرفتگی می شود. همچنین تصور می شود که برای تحریک زایمان از طریق انقباض رحم کمک میکند و میتواند درد زایمان را کاهش دهد. اما مصرف بیش از حد تخم شنبلیله ممکن است در دوران بارداری منجر به زایمان زود رس یا سقط جنین شود.

– کاهش سندروم قاعدگی: تخم شنبلیله می تواند درد ناشی از امراض قاعدگی و سایر علائم مرتبط با قاعدگی را کاهش دهد. شنبلیله ماده‌ای بسیار قوی است که روند قاعدگی را تسهیل و دردهای آن را کاهش می‌دهد. همچنین مصرف شنبلیله موجب تنظیم قاعدگی، از بین بردن لکه‌بینی و نیز از بین بردن دردهای قاعدگی می‌شود.

– ‌تعویق علائم یائسگی: شنبلیله حاوی ماده‌ی شیمیایی دیوسگنین و ایزوفلاون‌های استروژنیک است که مشابه هورمون استروژن در زنان است. فقدان استروژن باعث بروز نشانه های یائسگی در زنان می‌شود. بنابراین، مصرف شنبلیله موجب کاهش علائم یائسگی مانند تغییر خلق‌وخو، افسردگی، گرفتگی عضلات و اشتهای کاذب می‌شود. درواقع هورمون استروژن بر هورمون‌های دیگر بدن نیز تأثیر می‌گذارد و حفظ روند ترشح آن باعث حفظ سلامت بدن نیز می‌شود.

– بهبود گُرگرفتگی در زمان یائسگی: گُرگرفتگی در زمان یائسگی بیشتر به علت کاهش میزان هورمون‌های زنانه، مانند استروژن اتفاق می‌افتد، شنبلیله سرشار از دیوسژنین است که خواص شبه استروژنی دارد، بنابراین گُرگرفتگی در زمان یائسگی را از بین می‌برد؛ فیتوکمیکال‌های موجود در شنبلیله تبدیل به پیش ساز هورمون‌های جنسی مانند DHEA در بدن می‌شوند و تعادل هورمونی را در زنان ایجاد می‌کند.

– رفع یبوست: شنبلیله سرشار از فیبر است و به همین دلیل دارویی گیاهی در درمان یبوست، درمان اسهال و سوءِهاضمه و ناراحتی‌های گوارشی است.

– درمان گلودرد: یکی دیگر از خواص شنبلیله درمان گلودرد است. شنبلیله خیس‌شده حالت لزجی دارد که در کاهش سرفه و گلودرد بسیار مفید است.

– کاهش تحریک‌پذیری: تخم شنبلیله حاوی ماده‌ای لزجی و لعاب‌دار است که لیزاب نام دارد. لیزاب‌ها در تماس با آب، کم‌وبیش حل می‌شوند و ماده‌ای لزج، مانند ژلاتین تولید می‌کنند. تولید این ماده‌ی ژلاتینی موجب کاهش تحریک‌پذیری می‌شود.

– بهبود عملکرد ورزشی: عصاره تخم شنبلیله تاثیر قدرت بر روی بدن دارد و عملکرد بدن را پس از تمرین های ورزشی بهبود میبخشد.

– درمان آرتروز: خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی تخم شنبلیله نتایج مثبتی را بر روی کمک به درمان آرتروز داشته است.

خواص تخم شنبلیله برای پوست و مو

– ضد پیری: تخم شنبلیله می تواند از مزایای شگفت انگیزی برای پوست داشته باشد. از جمله از بین بردن علائم پیری، مانند:چین و چروک و خطوط ظریف.

مواد لازم:
۱قاشق غذاخوری تخم شنبلیله که از شب تا صبح درون آب خیس خورده است.
یک قاشق غذاخوری ماست

طرز تهیه:
دانه ها و ماست را با یکدیگر ترکیب کنید، تا یک خمیر به دست آید. این خمیر را طبق آنچه در بخش سلامت نمناک می خوانید روی صورت خود اعمال کنید و پس از ۳۰ دقیقه با آب سرد شستشو دهید.

– درمان آکنه: افرادی که مدام از آکنه رنج می برند، می توانند از تخم شنبلیله برای از بین بردن آن استفاده کنند، که بسیار موثر است.

مواد لازم:
۴ قاشق غذاخوری تخم شنبلیله ای که از شب تا صبح در آب خیس خورده
۴ فنجان آب

طرز تهیه:
تخم شنبلیله را به آب اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ۱۵ دقیقه بجوشد. سپس آب آن را تخلیه کنید و اجازه دهید تا سرد شود و بعد با استفاده از یک تکه پنبه آن را روی صورت خود اعمال کنید. این کار را دو بار در روز تکرار نمایید. می توانید اضافه آن را در یخچال نگهداری کنید.

– مرطوب کننده پوست: دانه‌های شنبلیله می توانند به مرطوب کردن و تغذیه کردن همه نوع پوست، به خصوص پوست های خشک کمک کنند.

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری پودر دانه های شنبلیله
یک قاشق غذاخوری آب

طرز تهیه:
آب و پودر را با یکدیگر ترکیب کنید، تا خمیر به دست آورید. سپس با استفاده از یک تکه پنبه آن را روی تمام صورت خود اعمال کنید و سپس با آب بشویید.

– جلوگیری از ریزش مو: تخم شنبلیله در تقویت ریشه های مو و درمان مشکلات فولیکولی بسیار موثر است.

مواد لازم:
یک قاشق غذاخوری تخم شنبلیله
یک فنجان روغن نارگیل

طرز تهیه:
روغن نارگیل و تخم شنبلیله را در یک کاسه با یکدیگر ترکیب کنید و آن را به صورت خود اعمال کنید و به صورت دورانی ماساژ دهید. اضافه آن را می توانید به مدت سه هفته در محل خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.

– براق کننده ی مو: برای داشتن موهایی براق، سعی کنید که از یک ماسک موی شنبلیله استفاده نمایید.

مواد لازم:
دو قاشق غذاخوری تخم شنبلیله
یک فنجان آب

طرز تهیه:
شنبلیله را در آب خیس کنید و اجازه دهید که به مدت یک شب بماند. وقتی دانه ها نرم شدند، آنها را به خمیر تبدیل کنید. مخلوط را روی پوست سر و ریشه ها اعمال نمایید و اجازه دهید به مدت ۳۰ دقیقه بماند و سپس با آب بشویید.

– ضد شوره سر: شوره سر، یکی از بیماری های رایج و مضر است که معمولا در طول زمستان اتفاق می افتد. درمان های مختلفی برای شوره سر وجود دارد، که یکی از بنیادی ترین و موثرترین دارو ها استفاده از تخم شنبلیله است. آنها همچنین یک درمان بسیار موثر برای درماتیت پوست سر می باشند.

– جلوگیری از سفید شدن زودرس مو: از دانه های شنبلیله، از زمان های بسیار دور برای جلوگیری از سفید شدن مو استفاده می شده است.

عوارض مصرف شنبلیله

شنبلیله گیاهی بسیار مقوی و پرخاصیت است، اما نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد.

برخی افراد ممکن است به این گیاه حساسیت داشته باشند که در این صورت مصرف آن ممکن است موجب بروز ناراحتی‌های گوارشی خفیف، اسهال و سوءِهاضمه در این افراد شود. 

با توجه به تأثیری که شنبلیله بر سیستم تولیدمثل زنان و هورمون‌های زنانگی دارد، مصرف آن در دوران بارداری ممکن است موجب سقط جنین شود. 

نکته مهم: افرادی که به بادام‌زمینی حساسیت دارند، ممکن است بدنشان به شنبلیله نیز واکنش نشان دهد، بنابراین این اشخاص باید در مصرف شنبلیله احتیاط کنند.

شنبلیله سطح قند خون را کاهش می‌دهد، استفاده از دوز‌های بالای این گیاه باعث افت شدید قند خون می‌شود، بنابراین مبتلایان به دیابت باید با فاصله از دارو‌های خود از شنبلیله استفاده کنند. تنفس پودر شنبلیله، آسم و علائم آلرژی را در افراد ایجاد می‌کند، زنان باردار نیز باید از مصرف شنبلیله خودداری کنند.