رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل استراتژیک، در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: «حتی بدبین‌ترین ناظران و دیپلمات‌های غربی هم می‌گویند توافق هسته‌ای میان آمریکا و ایران محتمل‌تر از هر زمان دیگری است. دو طرف با تعدیل مواضع خود و حتی صحبت از امکان مذاکره مستقیم، زمینه را برای رسیدن به توافق فراهم کرده‌اند. هر چند هنوز معلوم نیست آیا توافق مورد نظر احیای برجام قبلی بدون کم و کاست خواهد بود یا شاهد تبصره‌های دیگری هم خواهیم بود که می‌تواند در نهایت به توافقی موقت یا کمتر در کمتر منجر شود. آن چه این فرض را تقویت می‌کند که احیای بی‌کم‌وکاست برجام سال ۹۴ دشوار است، وجود اختلاف نظر جدی میان ایران و آمریکا درباره برخی موضوعات نظیر دادن تضمین برای خارج‌نشدن آمریکا از برجام، سرنوشت سانتریفیوژهای پیشرفته ایران و مواردی نظیر اینهاست که به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری نهایی درباره آنها در هر دو طرف کار دشواری است.
آمریکا می‌گوید فقط برای دوران ریاست‌جمهوری بایدن (یعنی تا دو سال دیگر) می‌تواند تضمین دهد که از برجام خارج نمی‌شود و ایران می‌گوید با هر نوع کنارگذاشتن کامل دستاوردهای فنی هسته‌ای خود مخالف است. با وجود این موانع، یک قاعده کلی در سیاست وجود دارد که می‌گوید اگر اراده سیاسی برای توافق‌کردن وجود داشته باشد، حل اختلافات و یافتن راه حل‌های فنی کار دشواری نیست. بر اساس این قاعده کلی به نظر می‌رسد در حال حاضر اراده لازم برای توافق‌کردن در تهران و واشنگتن وجود دارد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت حل اختلافات باقیمانده با وجود دشواربودن ناممکن نیست. بی‌شک سوالات زیادی درباره ماهیت و آینده توافق احتمالی وجود دارد که پاسخ به همه آنها دشوار است. اما تجربه چند دهه گذشته در سیاست کنترل تسلیحاتی نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای کشورها معمولا در درازمدت حل و فصل می‌شود. برزیل و آرژانتین از سه دهه پیش تصمیم گرفتند در مساله هسته‌ای خود تجدید نظر کنند ولی هنوز هم فعالیت‌های هسته‌ای آنها به نوعی تحت نظارت بوده و با حساسیت دنبال می‌شود. موارد دیگر نیز کم و بیش همین‌گونه است.
حساسیت موضوع هسته‌ای برای امنیت بین‌المللی و جایگاه قدرت‌های بزرگ به آن معناست که پرونده هسته‌ای هیچ کشوری با یک توافق بسته نشده است و حتی عادی نمی‌شود؛ مخصوصا اگر کشور دارای فعالیت هسته‌ای، بر حفظ دستاوردهای فنی و سیاسی هسته‌ای خود اصرار داشته باشد. بر این اساس نمی‌توان گفت پرونده هسته‌ای ایران وارد پرده آخر خود شده است. هنوز ابهامات و عدم قطعیت‌های زیادی درباره آینده این موضوع وجود دارد؛ به‌ویژه این که سیاست داخلی در آمریکا (حداقل در شرایط فعلی) در حد زیادی غیر قابل پیش‌بینی است و بسیاری از شواهد گویای پیروزی احتمالی جمهوری‌خواهان در انتخابات کنگره در نوامبر سال جاری است که می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت آنها به کاخ سفید شود و شرایط را برای حفظ توافق هسته‌ای دشوارتر از قبل کند. آن چه در اینجا اهمیت دارد، توانایی ایران برای بهره‌برداری از فرصت دوساله پیش رو برای تثبیت دستاوردهای توافق احتمالی است تا زیان حاصل از خروج احتمالی از توافق را بیشتر از سود آن برای کاخ سفید کند.»
انتهای پیام
