شرایط پرداخت حق بیمه کارگری

امروزه تمام شرکتهای پیمانکاری و کارخانجات تولیدی و حتی دفاتر خصوصی نیز موظفند کارکنان خود را بیمه کنند. در صورت عدم رعایت این قانون و انجام شکایت از سوی کارمندان طبق قوانین کار، کارفرمایان محکوم به پرداخت حق و حقوق کارمند و همچنین جریمه خواهند شد.

متأسفانه برخی کارفرمایان برای رسیدن به منافع مالی بیشتر اقدام به نادیده گرفتن حقوق کارگران می نمایند،  به همین دلیل لازم است تا دستگاههای حکومتی مسئول با بهره مندی از ظرفیت های قانونی موجود، کارگران که یکی از اساسی ترین سرمایه های توسعه صنعتی کشور هستند، مورد حمایت قرار گیرند و اهتمام مضاعف برای آگاه کردن آنها از حقوقشان را به عمل آورند.

کارفرما کیست؟

کارفرما یک شخصیت حقیقی یا شخصیت حقوقی است که یک طرف امضاکنندهٔ موافقت‌نامه یا قرارداد است و اجرای عملیات موضوع موافقت‌نامه و قرارداد را به پیمانکار یا مشاور واگذار می‌ کند.

بطور کلی می توان گفت که به سازمان یا گروهی که مسئولیت مدیریت و هدایت یک پروژه را پس از عقد قرارداد برعهده می‌گیرد را کارفرما می گویند. به این نکته نیز توجه نمایید که جانشینان و نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما محسوب می‌شوند.

کارگر کیست؟

کسی که به ازای گرفتن مبلغی بصورت ماهیانه و یا روز مزد، کاری را برای کارفرما انجام دهد کارگر نامیده می شود.

یکی از مهمترین نیازهای اجتماعی کارگران استفاده از مزایای بازنشستگی است، بنابراین دغدغه همیشگی کارگران، این است که آیا کارفرمایان در خصوص ارائه فهرست حقوق و دستمزد، به وظیفه قانونیشان عمل میکنند یا نه؟ 

البته این نگرانی بسیار بجا و منطقی است زیرا یکی از موارد اختلافی بین کارگران و کارفرمایان که منجر به طرح شکایت های متعدد در مراجع قضایی شده، موضوع عمل نکردن به تعهدات برخی کارفرمایان در پرداخت حق بیمه و نادیده گرفتن مقررات مربوطه است که میتواند به طور مستقیم در شرایط بازنشستگی کارگران تاٌثیر گذار باشد.

این در حالی است که سازمان تأمین اجتماعی در نتیجه وضع قوانین موجود می تواند در قالب بازرسی و نظارت در راستای وظایف پیشگیرانه خود مانعی برای گسترش این گونه تخلفات شود.

در بسیاری از این موارد سازمان تأمین اجتماعی وظیفه دارد تا در صورت مواجهه با کارگرانی که دچار چنین مشکلی شده اند به شرط احراز اشتغال به کار، سوابق آنها را منظور کرده و به طور مستقیم نسبت به وصول حق بیمه مربوطه از کارفرما اقدام کند. قبل از آن که به تحلیل حقوقی نقش سازمان تأمین اجتماعی در این حوزه مهم بپردازیم، با رویکرد اعتلای حقوق شهروندی به مرور برخی قوانین که بیان کننده حقوق کارگران و تکالیف کارفرمایان است می پردازیم.

چنانچه به هر دلیلی کارفرما حق بیمه را پرداخت نکرده و یا با تأخیر پرداخت کرده باشد، مانعی برای انجام مسئولیت سازمان نبوده و سازمان تأمین اجتماعی در چنین شرایطی نیز ملزم به ایفای وظایف خود در مقابل کارگران خواهد بود.

لازم به ذکر است که بر اساس پیش بینی قانون، در صورتی که کارفرما از ارسال صورت مزد خودداری کند سازمان می تواند حق بیمه را خودش تعیین و از کارفرما مطالبه و وصول کند. بنا براین کارفرمایان باید به این نکته توجه کنند که نپرداختن حق بیمه باعث رفع مسئولیت آنها نمیشود و ضمن اینکه ملزم به تأدیه حق بیمه مطابق نرخ تعیین شده برابرضوابط هستند به موجب موادی مانند ماده ۱۰۸ قانون تأمین اجتماعی مستوجب پرداخت جریمه نیز می‌شوند.

مهلت ارسال لیست بیمه توسط کارفرما

کارفرمایان یک ماه فرصت دارند که لیست بیمه کارگران ماه قبل مجموعه ی خود را به بیمه تامین اجتماعی ارسال نمایند بطور مثال لیست بیمه خرداد ماه را تا آخر تیرماه باید ارسال نمایند. در غیر این صورت جریمه بابت عدم ارسال لیست اسامی کارکنان نیز ١٠ درصد به آن اضافه می گردد.

سهم کارگر و کارفرما چقدر است؟

براساس قانون تأمین‌اجتماعی، حق‌بیمه ۳۰درصد مزد یا حقوقی است که بخشی از دستمزد کارگر و بخشی توسط کارفرما تأمین می‌شود.  حق‌بیمه عبارت از وجوهی است که به حکم قانون تأمین‌اجتماعی و برای استفاده از مزایای آن به این سازمان پرداخت می‌شود و تمامی وجوه و مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر که درمقابل کار به بیمه‌شده پرداخت می‌شود، مبنای کسر حق‌بیمه قرار می‌گیرد.

وجوه مبنای کسر حق‌بیمه نباید از حداقل حقوق کارگر که همه ساله از طرف شورای‌عالی کار اعلام می‌شود کمتر و از حداکثر حقوق مبنای کسر حق‌بیمه که توسط شورای‌عالی تأمین‌اجتماعی اعلام می‌شود، بیشتر باشد.

لازم به ذکر است میزان حق‌بیمه بر مبنای مزد یا حقوق بیمه‌شده با رعایت بند ۵ ماده ۲ و ماده ۳۹ قانون تأمین‌اجتماعی و آیین‌نامه اجرایی آن محاسبه می‌شود، بدین صورت که درخصوص کارگاه‌هایی که فاقد دستمزد مقطوع موضوع ماده ۳۵ قانون تأمین‌ اجتماعی هستند.

براساس مزد یا حقوق و مزایای دریافتی مشمول کسر حق‌بیمه و درخصوص کارگاه‌های مشمول دستمزد مقطوع طبق دستمزد مقطوع تعیین شده انجام می‌پذیرد و کارفرمایان کارگاه‌های یادشده که کارگر در اختیار یا استخدام دارند، مکلفند صرفنظر از نوع قرارداد کار و ترتیب استخدام و نحوه پرداخت مزد یا حقوق صورت مزد و حقوق فوق‌العاده شغل و مزایای کارکنان خود را در مهلت مقرر قانونی تعیین شده به سازمان ارسال و پرداخت کنند.

گفتنی است بر اساس قانون بیمه‌بیکاری، ۳ درصد به حق‌بیمه مشمولین قانون کار اضافه شده که این مبلغ برعهده کارفرما است، ضمناً در مشاغل سخت و زیان‌آور نیز کارفرما مکلف به پرداخت ۴درصد مستمری کارهای سخت و زیان‌آور علاوه بر حق‌بیمه و حسب مورد، بیمه‌بیکاری است.

راه های دریافت سوابق بیمه کارگر و کارفرما

از دیگر راه های مشاهده سوابق بیمه بدون دانستن شماره بیمه، استفاده از کد دستوری USSD موبایل می باشد. از این طریق می توان از تاریخ و مبلغ آخرین حق بیمه واریزی توسط کارفرمای خود اطلاع پیدا کنید.

برای اینکار می توان کد دستوری #۴* را با گوشی تلفن همراه شماره گیری کرده، سپس گزینه ۳ که مربوط به تامین اجتماعی است را انتخاب کنید. در منوی آمده گزینه استعلام را انتخاب کنید و پس از آن گزینه آخرین سابقه را انتخاب کنید و سپس کد ملی خود را وارد کنید. همچنین می توان #۱۴۲۰* را شماره گیری کرد و سپس گزینه استعلام را انتخاب کرد.

توجه داشته باشید که برای دریافت استعلام و آخرین سابقه بیمه رد شده از این طریق ابتدا می بایست در سایت سوابق بیمه تامین اجتماعی ثبت نام کنید.

در چه شرایطی بیمه شدگان بیکار، استحقاق دریافت بیمه بیکاری را دارند؟

– بازنشسته یا مستمری بگیر نباشد.
– حتما به صورت غیر ارادی بیکار شده باشد.
– بیمه‌شده حداقل یک سال سابقه بیمه در آخرین کارگاه داشته باشد.
– بیمه‌شده قبل از بیکار شدن باید حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد.
– بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند و بیمه‌بیکاری را دریافت خواهند کرد.

در انتها باید اشاره کنیم که اگر کارفرما حقوق متعلق به کارگر را پرداخت نکند، جریمه نقدی معادل ۲ تا ۱۰ برابر حقوق بیمه مربوط به کارگر را باید پرداخت کند. مسئولیت پرداخت حق بیمه کارگر بر عهده کارفرماست و کارفرما موظف است که حق بیمه هر یک از کارگران را حداکثر تا آخرین روز ماه پرداخت کند، در صورتی که از انجام این کار سر باز زند شخصا مسئول است.

اگر کارفرمایی حق بیمه کارگری را پرداخت نکند، تأمین اجتماعی وارد عمل می‌شود و کارفرما را موظف به پرداخت و وصول حق بیمه کارگر می‌کند، حال در صورتی که کارفرما از ارسال صورت مزد خودداری کند، سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند حق بیمه را خود تعیین و از کارفرما مطالبه کند.