علت دیر حرف زدن کودکان چیست؟

زمانی که کودک تا سن ۳ سالگی نتواند به اندازه کودکان هم سن و سال خود صحبت کند و دایره لغات و کلمات  کودک در ۳ سالگی، در حدود ۹۰ درصد کمتر از هم سن و سالان خود باشد، دیر به حرف آمده است .

سنی که بچه ها زبان می آموزند و شروع به صحبت می کنند، مانند بقیه مهارت های آنها متفاوت است. بسیاری از نوزادان قبل از اولین سال تولد خود کلماتی مانند، ماما و دادا را به زبان می آورند. بیشتر کودکان نوپا تا ۱۸ ماهگی می توانند حدود ۲۰ کلمه بگویند و تا سن ۲ سالگی می توانند جملات و عبارات دو کلمه ای را بیان کنند،اما اگر یک کودک ۲ ساله هنوز صحبت نمی کند یا فقط دو کلمه را با هم ترکیب می کند به احتمال زیاد دچار تاخیر گفتاری یا تاخیر زبانی شده است.

تفاوت گفتار و زبان

گفتار، بیان کلامی زبان است و شامل نحوه شکل گیری صداها و کلمات است و زبان کل سیستم ارائه و کسب اطلاعات به روشی معنی دار است. منظور از زبان فهمیدن و فهمیده شدن از طریق ارتباطات کلامی، غیر کلامی، و نوشتاری است.

منظور از تاخیر گفتاری و تاخیر زبانی

کودکی که دچار مشکل تاخیر زبانی شده است ممکن است کلمات را به خوبی تلفظ کند، اما فقط قادر به بکار بردن دو کلمه باشد، اما اما کودکی که دچار مشکل تاخیر گفتاری شده است از واژگان و عباراتی برای بیان عقاید استفاده می کند که درک آنها دشوار است.

نشانه های وجود مشکل احتمالی در حرف زدن کودک

اگر در مورد تکلم فرزندتان نگران هستید با بررسی و مشاهده هر گونه تفاوتی بین روند طبیعی رشد کلامی با آنچه در کودکتان می بینید می توانید سریعا به یک متخصص مراجعه کنید. در صورت مشاهده علائم زیر حتما به متخصص مراجعه نمایید.

کودکتان به صدا پاسخ نمی دهد

قادر نیست در همان ماه های اول تولد با تولید صدا منظور خود را برساند

از ایما و اشاره بیش از اندازه استفاده می کند

قبل از دو سالگی در تقلید صدای دیگران مشکل دارد

بعد از دو سالگی تنها می تواند از دیگران تقلید کند اما قادر به تولید کلمات مستقل نیست

تن صدایش نامتعارف است ،گوش خراش، خشت یا تو دماغی.

دلیل شایع تاخیر گفتار و زبان

از شایع ترین دلایل حرف نزدن کودک و تاخیر کلامی می تواند مواردی مانند مشکل در آناتومی گفتار، مشکل در مغز، مشکلات شنوایی ، برخی از اختلالات پزشکی، مشکل در بلع، ژنتیک و مشکلات محیط باشد.

مشکل در آناتومی گفتار

یکی از دلایل دیر حرف زدن کودک ، مشکل در آناتومی گفتار می باشد. عوامل زیادی می‌ تواند باعث تاخیر کلامی و زبانی و دیر حرف زدن  کودک شود. مثلا یکی از آن عوامل،‌ معیوب بودن سیستم تکلم کودک ( آناتومی ) ، مثلا کوتاهی بند زیر زبان ممکن است که باعث مشکل تلفظ شود.  یا برخی کودکان با شکاف در سقف دهان و یا لب شکری مشکلات گفتاری دارند. ، دلایل تاخیر کلامی و زبانی متعددی دیگر نیز وجود دارد. برخی از کودکان مشکلاتی در مغز آنها وجود دارد که سبب دیر حرف زدن آنها می شود.

مشکل در مغز

گاهی مشکل در مغز می تواند دلیلی بر دیر حرف زدن کودک باشد. برخی از کودکانی که تاخیر کلامی دارند ممکن است مشکلاتی در مغز داشته باشند به طوری که ارتباط کافی در مغز برای تولید صحیح کلام وجود نداشته باشد. این کودکان در استفاده  صحیح از لب ‌ها، زبان و فک و..برای تولید آوا مشکل دارند. عقب ماندگی ذهنی نیز می تواند دلیل حرف نزدن برخی از کودکان  باشد. مشکلات شنوایی نیز می تواند علت دیر به حرف افتادن کودک باشد.

مشکلات شنوایی

مشکلات شنیداری نیز سبب  به تاخیر افتادن حرف زدن می شود. پس اگر کودکی دچار مشکل گفتاری است حتما باید از نظر شنیداری آزمایش شود. چنین کودکانی احتمالا در فهم، تقلید و گفتار مشکل دارند. البته این بدان معنی نیست که علل تمام تاخیر در حرف زدن ، کم شنوایی است. اگر کودکتان تاخیر در حرف زدن دارد بهتر است ابتدا به آسیب شناس گفتار و زبان ، مراجعه کنید. در صورت صلاحدید او ،  جهت تست شنوایی ارجاع داده می شوید.

عفونت گوش،‌ خصوصا عفونت ‌های مزمن می ‌تواند روی قدرت شنیداری تاثیر بگذارد. باید به عفونت ‌های ساده ‌گوش که می ‌تواند یک تهدید باشد،اهمیت داد . اگر چه شاید تاثیری روی گفتار نداشته باشد.دلیل حرف نزدن کودک می تواند کم شنوایی هم باشد.

برخی از اختلالات و موارد پزشکی

گاهی اختلالات پزشکی موجود در کودک می تواند دلیل بر دیر حرف زدن کودک باشد. اتیسم ، کم شنوایی ، فلج مغزی ، عقب ماندگی ذهنی ، آپراکسی دوران کودکی ، شکاف کام و لب و.. از علت های تاخیر در گفتار و زبان نیز می توانند باشند. اگر کودکتان یک اختلال پزشکی دارد و همچنین دارای تاخیر در گفتار و زبان است حتما به آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید.

مشکل محیط

محیط برخی از کودکان از لحاظ گفتاری مناسب نیست وهمین می تواند علت حرف نزدن کودک باشد. برخی از کودکان بدلیل توجه زیاد والدین هیچ گاه نیاز به حرف زدن ندارد ، از طریقه گریه و یا اشاره نیازهای خود را رفع می کنند، این مشکلات رفتاری و دیگر مشکلات مشابه می تواند دلیل دیر حرف زدن کودک باشد.

استفاده زیاد کودکان از گوشی و یا تلویزیون هم معمولا باعث تاخیر در حرف زدن می شود. بنابراین دلیل حرف نزدن کودک می تواند مشکلات محیطی باشد.بهتر است والدین با کودک زیاد حرف بزنند ، کودکشان را بمدت طولانی تنها نگذارند. او را به محیط های شلوغ مانند پارک ببرند . برای کودک کتاب داستان تعریف کنند. حرف زدن کودک را تشویق کنند.

مشکل در بلع

مشکل در بلع می تواند باعث مشکلات گفتاری گردد و تاخیر در گفتار را سبب شود همچنین می تواند نشانه تاخیر در همه زمینه های رشد کودک باشد.

تاثیر ژنتیک در کلام کودک

بعضی از مشکلات گفتاری کودک مثل لکنت زبان و اختلال در بیان ریشه در ژنتیک و توارث دارد. اختلال بیان سبب دیر به حرف آمدن کودک می شود.. بدرفتاری و آزار کودک مهارت های کلامی کودک را کاهش می دهد و والدینی که برای صحبت کردن با کودک زمان زیادی صرف می کنند فرزندان آنها از هوش بالاتری برخوردارند و زودتر به حرف می آیند.

در سایر جنبه های رشدی کودک رشد کلامی و توانایی های گفتاری کودکان تاثیر می گذارد. توانایی بیشتر کودک در گفتار باعث ارتباط قوی تر او با همسالان و حتی پیشرفت تحصیلی می گردد و در مقابل اگر تا ۴ سالگی این عقب افتادگی در کلام جبران نشود باعث افت تحصیلی اوو عواقب آن در سنین بالاتر می شود.

روند طبیعی حرف زدن در کودک

به حرف آمدن کودک سیر صعودی دارد که بهتر است والدین از این روند آگاه باشند. در ادامه به این روند طبیعی می پردازیم.

قبل از ۱۲ ماهگی

کودکان تا قبل از ۱۲ ماهگی باید برای ایجاد ارتباط با محیط اطراف از صداها استفاده کنند. د ر اولین مرحله برای یادگیری گفتار کودک باید بتواند صداهای نامفهومی از خود بروز دهد . با بزرگتر شدن کودک او می تواند آواها را با هم ترکیب کند و صداسازی نماید و به بیان کلماتی مانند «ماما» و «بابا» بپردازد. لازم است کودک قبل از ۱۲ ماهگی، به صداها هم توجه کند و نسبت به صداها واکنش دهد ، کودکانی که به صداها واکنش نشان نمی دهند ممکن است مبتلا به مشکلات شنوایی باشند.

حرف زدن کودک از ۱۲ تا ۱۵ ماهگی

در این سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی کودک باید اصوات کلامی زیادی بکار ببرد و چند کلمه درست مانند ماما و بابا بکار ببرد . کلمه توپ نیز جزو کلماتی است که کودک می تواند آن را بیان کند . همچنین کودک باید توانایی فهم و انجام دستورات را داشته باشد.

صحبت کردن کودک از ۲ تا ۳ سالگی
در این سن، در صحبت کردن کودک تحول اساسی رخ می دهد و کودک می تواند لغات زیادی را یکباره بیان کند و جملاتی با ترکیب ۳ کلمه یا بیشتر بسازد. در این سن درک کودک بیشتر می شود و او می تواند تفاوت مطالب را بفهمد و تشخیص دهد این جملات «آن را روی میز قرار بده» یا «آن را زیر تخت بگذار» چه مفهوم و تفاوتی دارند. کودک در این سن کم کم شروع به تشخیص رنگ ها می کند و صفاتی مانند «بزرگ» در مقابل «کوچک» را درک خواهد کرد.

درمان دیر حرف زدن کودک

 گفتار درمانی : یکی ازز راه های درمان دیر حرف زدن کودک ،گفتار درمانی می باشد. اگر خودتان یا پزشک کودکتان در خصوص مشکل دار بودن کودک مشکوک شدید، یک آزمایش و بررسی مقدماتی توسط متخصص گفتار درمانی، بسیار ضروری است.

آسیب شناس گفتار و زبان ، ابتدا به مهارت‌ های کلامی و زبانی کودک توجه کرده و آن را با توجه به جنبه ‌های دیگر رشد کودک بررسی می ‌کند.  او تست ‌های استانداردی را انجام می‌ دهد و به دنبال نکته بر جسته ‌ای در خصوص پیشرفت گفتاری و زبانی کودک می ‌گردد.

آسیب شناس گفتار و زبان ،  بررسی می‌کند که کودک چقدر می ‌فهمد، چه می ‌تواند بگوید، آیا کودک سعی در برقراری ارتباط به روش ‌های دیگر مثل اشاره کردن و تکان دادن سر و غیره به جای گفتار دارد؟ او وضوح کلام کودک را بررسی می‌ کند، وضعیت دهان او (زبان، دهان و سقف آن) و عملکرد بخش‌ های مختلف دهان برای صحبت کردن را مورد بررسی دقیق قرار می ‌دهد.

 اگر پزشک تشخیص داد که کودکتان درگیر تاخیر زبان و گفتار است و نیاز به درمان دارد، نقش والدین در این زمینه بسیار حیاتی است. او به شما می‌آموزد که چگونه در خانه با کودک خود تمرین کنید تا مهارت‌های گفتاری او را بهبود ببخشید.

والدین: نقش والدین هم در زود به حرف آمدن کودک تاثیر زیادی دارد.والدین باید زمان زیادی را به برقراری ارتباط با کودک اختصاص دهند ،حتی در دوران نوزادی او. والدین باید با او حرف بزنند، برایش شعر بخوانند و او را تشویق کنند تا صداها و اشارات را تقلید کند.

همچنین بهتر است والدین برای کودک خود کتاب بخوانند. این کار را از ۶ ماهگی یا حتی زودتر آغاز کنند. حتماً لازم نیست که همه کتاب را برای او بخوانند، بهتر است کتاب‌هایی که مناسب سن اوست و دارای تصاویری است که او را تشویق به تماشای آن‌ها می‌کند تهیه کنند. کم کم سعی کنند به تصاویر اشاره کنند و نام آنها را بیان کرده و او را به این کار تشویق کنند. سپس می‌توانند به صورت شعر وار برای او کتاب بخوانند.

از موقعیت‌های روزانه برای تقویت گفتار کودک استفاده کنید. به عبارت دیگر با او در طی روز صحبت کنید. مثلاً اسم میوه‌ها را در مغازه میوه فروشی به او بگویید، به او توضیح دهید که در حین درست کردن غذا یا تمیز کردن خانه چه می‌کنید، به اشیاء منزل اشاره کنید و در حین رانندگی نظر او را به صداهای اطراف خود جلب کنید.