در اوضاع و احوالی که شاید بتوان شرایط دانشجویان را بهتر توصیف کرد که حداقل تعیین تکلیف پایان ترم برایشان مشخص است، دانش آموزان هیچ برنامه‌ای درباره امتحان نهایی و کنکور ندارند و حالا اظهار نظر‌های متعددی و گا‌ها نگران کننده‌ای برای دانش آموزان و داوطلبان کمتری مطرح می‌شود که در ادامه چند و، چون ماجرا را بررسی می‌کنیم.
بر همین اساس هامون سبطی کارشناس حوزه آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار حوزه آموزش و پرورش بیان کرد: تقویم آموزشی عرفی در میان دانش آموزان کنکوری (پیش دانشگاهی و سال دوازدهم) در سه دهه اخیر اینگونه بوده که یاددهی – یادگیری درس‌های سال آخر به همراه دوره جدی‌تر و عمیق‌تر درس‌های سال‌های قبل، از نیمه دوم تیر ماه هر سال آغاز می‌شده است و در اواخر اسفند عملا درس مدارس به پایان می‌رسید و در فروردین ماه کلاس‌هایی برای رفع عقب ماندگی‌های موردی یا دوره و رفع اشکال ادامه می‌یافت و از پایان فروردین عملا در مدارس – چه دولتی و چه غیردولتی – آموزش خاصی اتفاق نمی‌افتاده است و بچه‌ها رها گذاشته می‌شدند.
او ادامه داد: بنابراین با تعطیلی مدارس در نیمه‌های اسفند سال گذشته، به شکل میانگین ۲۰ درصد مباحث کتاب‌های سال دوازدهم باقی مانده و در مدارس آموزش داده نشده است، البته چیدمان درس‌ها در کتاب‌های درسی به شکلی است که معمولا فصول پایانی سبک‌تر هستند و آموزش‌های صوتی و تصویری در صدا و سیما تا حدی این ۲۰ درصد بازمانده را پوشش داده و می‌دهد، اما خلاصه ماجرا این است که در سال دوازدهم بر خلاف یازده سال دیگر، اواسط اسفند مساوی با اواخر تقویم آموزشی مدارس است.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش معتقد است شاید باقی ماندن حدود ۲۰ درصد پایانی کتاب‌های سال دوازدهم برای موفقیت در امتحانات نهایی دانش آموزان مشکل ساز باشد، اما در رقابت داوطلبان کنکور ۹۹ تاثیرش چشمگیر نیست، از سویی بسیاری از دانش آموزان کنکوری ترجیحشان خودآموزی در خانه یا در کلاس‌های ویژه کنکور است که این تعطیلات زودرس امکان آن را بیش از پیش فراهم آورده است و البته باید به یاد داشت که تمام این توضیحات مربوط به نیمی از داوطلبان کنکور ۹۹ است.
سبطی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد داوطلبان آزمون سراسری سال ۹۹، فارغ التحصیل سال‌های گذشته هستند که تعطیلی مدارس هیچ تاثیری بر روند کاری آن‌ها نمیگذارد، اما ۲ موضوع اصلی وجود دارد که باید به آن در این حوزه توجه شود: نخست آنکه همه گیری کرونا در کشور، یک بحران است و همه جنبه‌های زندگی دانش آموزان و خانواده‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد از جمله جنبه‌های آموزشی و آمادگی برای شرکت در رقابت علمی کنکور را، پس سازگار شدن با شرایط جدید نیازمند چند هفته فرصت است.
او افزود: آموزشگاه‌های ویژه کنکور هم تعطیل شده اند و تبدیل فرایند یاددهی – یادگیری از حالت حضوری به حالت مجازی نیازمند چند هفته فرصت بود که خوشبختانه اغلب آموزشگاه‌های بااصالت و مجوزدار از عهده آن برآمده اند.
سبطی در این مورد اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که کرونا ویروس آشنایی نیست، هنوز نمیدانیم که دچارشدن به آن ایمنی موثر و درازمدت در انسان پدید می‌آورد یا نه، هنوز نمیدانیم که گرم شدن تدریجی هوا باعث کمرنگ و محو شدنش می‌شود یا نه. رسیدن به دارو‌های اختصاصی یا واکسنی که در سطح جهانی در دسترس باشد نیز نیاز به چند تا چندین ماه زمان دارد، بنابراین در این شرایط ناشناخته و بحرانی پیشنهاد‌های ناپخته یا اظهارنظر‌های شخصی بی مسئولیتی مطلق است و اگر از زبان مسئولان رسمی باشد نابخشودنی است.
این کارشناس فعال در سناد مبارزه با کرونای تهران تاکید کرد: بی شک برگزاری کنکور در شرایط کرونایی کم خطرتر از برگزاری امتحانات نهایی است، زیرا کنکور در یک روز و امتحانات نهایی در ۱۰ روز یا بیشتر برگزار می‌شود.
سبطی با تاکید بر این که پیشنهاد برگزارنشدن کنکور سراسری برای حفظ سلامت داوطلبان به طریق اولی برگزار نشدن کنکور‌های کارشناسی ارشد و دکتری و بویژه امتحانات نهایی را در پی دارد، گفت: این یعنی به تعطیلی کشاندن کل نظام آموزشی کشور که اظهارنظر و بررسی درمورد آن فقط در محدوده دانش و اختیارات استادان و پژوهشگران بزرگ دانشگاه و ستاد ملی مقابله با کروناست.
سبطی بیان کرد: متاسفانه حرف زدن از حذف کنکور دستاویزی پوپولیستی بوده و هست تا جایی که در شعار‌های تبلیغاتی نامزد‌های ریاست جمهوری دو دهه اخیر تا نامزد‌های مجلس شورای اسلامی و … خوش می‌درخشد؛ رقابت علمی با یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برای رسیدن به کمتر از ۳۰ هزار رشته – محلی که آینده شغلی دارد، رقابت سخت و طاقت فرسایی است، و همه از آن واهمه دارند و اغلب خاطراتی تلخ در خاطره، پس هر کسی که بیاید و بر طبل حذف کنکور و بدگویی از آن بکوبد، خوش لحن و نیک خواه جلوه می‌کند، اما این یک مردم فریبی آشکار و نسبتا نخنماست.
سبطی به ذکر چند مورد درباره این اظهار نظر پرداخت و گفت: داوطلبان مشغول به تحصیل در کنکور ۹۹ (دانش آموزان سال دوازدهم امسال) سابقه تحصیلی با تعریفی که در قوانین مجلس آمده است ندارند، زیرا ۲ سال است که زمان امتحانات نهایی از سال یازدهم (سوم دبیرستان) به سال دوازدهم منتقل شده است.
او اضافه کرد: امتحانات نهایی که لازمه ایجاد سوابق تحصیلی برای این گروه از داوطلبان کنکور است، در ۱۰ روز برگزار می‌شود و کنکور در یک روز، پس میزان مخاطره آمیز بودن امتحانات نهایی در شرایط شیوع کرونا و ادامه یافتن آن، چندین برابر کنکور سراسری است و درصورت توجه به این ملاحظات بهداشتی، برگزار نشدن امتحانات نهایی بسیار واجب‌تر است، علاوه بر آن از همان داوطلبان پشت کنکوری هم بسیاری سابقه تحصیلی ندارند، زیرا دیپلمه سال ۸۴ به قبل هستند.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش بیان کرد: در میان همین داوطلبان صاحب سابقه تحصیلی بیش از ۱۰ هزار نفر معدل بیست دارند و همگی می‌خواهند بر صندلی‌های پزشکی تهران یا کامپیوتر شریف یا حقوق تهران و سایر رشته – محل‌های پرطرفدار و برجسته بنشینند، چه معیاری را برای رتبه بندی این ۱۰ هزار نفر در نظر می‌گیرید؟ مصاحبه حضوری؟ این یعنی به فساد کشیدن مدرسه و دانشگاه و تکلیف افرادی با معدل ۱۹.۹۰ چه می‌شود؟ ۱۰۰ هزار معدل ۱۹ به بالا داریم، آن‌ها چگونه رتبه بندی شوند؟
سبطی متدکر شد: دانش آموزی با معدل ۱۸ در این شیوه، طرد شده تحصیلی به شمار می‌آید مگر آنکه رانت داشته باشد یا پول داشته باشد تا اگر دستش رسید و دست صندلی فروش‌ها قطع نشد، صندلی بخرد و اگر نه، در دانشگاه‌های روسیه، ژاپن، ترکیه. مجارستان و … به کمک دلال‌هایی که در ایران دفتر هم دارند پذیرش بگیرد و اگر در این حد پول نداشت، دانشجوی پولی دانشگاه‌های پولی شود که سهامداران و مدیرانش معرف حضورند و این دومین انگیزه برای برانداختن کنکور و جایگزینی معدل و سابقه تحصیلی به جای آن است.
او ادامه داد: داوطلبان باید در این فرصت و از این طریق به جای شنیدن تکنیک‌های ساختگی و راه‌های میانبر تستی که در عمل کار نمی‌کنند، با آموزش عمیق و مفهومی مباحث علمی در حد کنکور آشنا شوند و بساط هرزآموزان و کلاهبرداران آموزشی برچیده شود، همان کسانی که هنرشان این است که بگویند “بدون حل مساله یا اصلا بدون خواندن صورت سوال” می‌شود به پاسخ تست رسید که این ادعا‌ها سرتاپا شیادی و کلاهبرداری است و تبدیل علم به شبه علم و دانش آموز به نااگاهی متفعت جو را به دنبال دارد.
سبطی به تشریح راهکار دوم پرداخت و اظهار کرد: درصورت کاهش روند پیشرفت بیماری تا پایان فروردین، آزمون سراسری با تاخیر (برای جبران فرصت سازگاری با شرایط تازه) برگزار شود، و این مهم زودتر تعیین تکلیف شود. امتحانات نهایی می‌تواند پس از کنکور نیز برگزار شود. به هر ترتیب بهتر است دست کم نیمی از بارم سوالات مربوط به نیم سال نخست باشد و از فصل‌های پایانی نیم سال دوم سوالی طرح نشود یا به میزان کمتری طرح شود.
این کارشناس آموزشی تاکید کرد: درصورت پیشرفت و گسترش بیماری و بروز پیک‌هایی بزرگتر در اردیبهشت ماه، تصمیم گیری درمورد برگزاری یا عدم برگزاری هر نوع آزمونی که به تجمع افراد زیر یک سقف نیازمند است باید به ستاد کرونا، مسئولان بلندپایه کشور و دانشمندان علم همه گیرشناسی، روانشناسی اجتماعی، اقتصاد، جامعه شناسی و نظایر آن سپرده شود.
