خدمات ارزش افزوده (Value Added Services) که به اختصار VAS نامیده می‌شوند، شامل مواردی غیر از خدمات استاندارد اپراتورها مانند تماس صوتی و پیامک معمول است. مهم‌ترین موضوعات خدمات ارزش افزوده تلفن همراه، شامل مسابقات و رای‌گیری، تبلیغات موبایلی، پرداخت موبایلی، تلویزیون آنلاین، پخش یا دانلود موسیقی، زنگ انتظار تماس، بازی آنلاین، خدمات ورزشی و اطلاع‌رسانی این قبیل سرویس‌ها می‌شود.
اگرچه استفاده از این خدمات ارزش افزوده باید اختیاری و توسط کاربر انتخاب شود، اما ارائه این خدمات برای برخی از شرکت‌های ارزش افزوده، به روشی برای کلاهبرداری از کاربران تبدیل شد و به دلیل هزینه نسبتا بالایی که این خدمات در مقایسه با تماس و پیامک دارند، در دو سال گذشته به مشکل حل‌نشدنی بالا رفتند قبض‌های گوشی و تمام شدن شارژ پولی کاربران تبدیل شده بود.
این موضوع به واکنش محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- منجر شد و اواسط سال ۹۷، او از کشف یک باند بزرگ تخلف در حوزه ارزش افزوده خبر داد و اعلام کرد که در طی مدت چند ماه بالغ‌بر ۲۲ میلیارد تومان از مردم کلاهبرداری شده بود که شرکت‌های متخلف موظف به بازگرداندن وجوه اخاذی‌شده به مشترکان شدند و همچنین اعلام شد این پرونده برای سیر قضایی به دادستانی ارسال می‌شود.
پس از آن، با اطلاع‌رسانی به کاربران، امکان شکایت از خدمات ارزش افزوده فراهم شد و وزیر ارتباطات هشدار داد اگر خدمات واقعی ارزش افزوده که در حمایت از کسب‌وکارها صورت می‌گیرد از کلاهبرداری‌ها جدا نشود، کل سرویس‌های ارزش افزوده برای همیشه تعطیل خواهد شد و همچنین اعلام کرد پیگیری‌ها برای اینکه پولی که به‌صورت ناصحیح از جیب مردم رفته، برگردد و این روند ناصحیح ادامه پیدا نکند، ادامه دارد.
در نهایت ضوابط استفاده از خدمات ارزش افزوده در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب شد که به موجب آن، دارنده پروانه ارائه خدمات ارتباطی موظف است پس از دریافت درخواست خدمات ارزش افزوده از سوی مشترک، شرح خدمات، هزینه و زمان استفاده از آن را به مشترک اطلاع دهد و همچنین برای مشترک به‌صورت جداگانه صورتحساب صادر کند؛ تا بدین‌ترتیب این مصوبه نیز به روش‌های جلوگیری از کلاهبرداری‌های ارزش افزوده اضافه شود.
کلاهبرداری از مشترکات با عضویت ناخواسته
در این راستا، حسین فلاح جوشقانی -رئیس سازمان فناوری اطلاعات- در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه ما با خدمات شفاف و مبتنی‌بر روش‌های اصولی و صحیح که از راه‌های قانونی انجام می‌شود مخالف نیستیم، گفت: خدمات ارزش افزوده از طریق اپراتورهای ثابت و بیشتر موبایل انجام می‌شود. بدین‌ترتیب اپراتورها خدمات ارزش افزوده را بر بستر شبکه ارائه و سهم خود را از شرکت‌ها دریافت می‌کنند. ما در بررسی‌هایمان متوجه شدیم بعضی مشترکان بدون اینکه مطلع باشند به روش‌های کلاهبردارانه به‌صورت ناخواسته عضو سرویس و مجبوربه پرداخت این هزینه‌ها می‌شدند.
وی با اشاره به مصوبه ساماندهی خدمات ارزش افزوده اظهار کرد: ما در این مصوبه اپراتورها را ملزم کردیم اولا مشترک اعتباری برای خدمات ارزش افزوده تعیین کند که صرفا از محل آن اعتبار برای سرویس هزینه شود. بنابراین اگر کسی خواست سرویسی را برای مشترک فعال کند و مشترک آن اعتبار را نداشته باشد، اپراتور حق ندارد این سرویس را فعال کند مگر اینکه بخواهد سرویس را به صورت رایگان بدهد. این روش باعث می‌شود حتی اگر مشترکان ناخواسته عضو شوند، متحمل هزینه‌های اضافه نشوند.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه با این مصوبه دستوربه تعطیلی سرویس‌ها ندادیم، ادامه داد: همچنین در این مصوبه اپراتورها ملزم هستند صورتحساب مشترکان را جدا کنند. یعنی اگر مشترکی در سرویس‌های ارزش افزوده بدهکار است، اپراتور نباید سرویس‌های پایه تماس و پیامک و اینترنت را براش قطع کند و اپراتور باید ارزش افزوده را با شرکت حل‌وفصل کند.
درباره شکایت مشترکان از سرویس‌های ارزش افزوده و برگشت هزینه‌ها بیان کرد: ما ما اعلام کردیم این سرویس‌ها از مردم دریافت شده و لیست این شکایات را به قوه قضاییه فرستادیم که در نوبت بررسی قرار دارد. اگر قوه قضاییه حکم کند که هزینه‌ها برگردانده شود، به اپراتورها اعلام می‌کنیم. البته بسیاری‌از این هزینه‌ها را هم اپراتور خودش دریافت نکرده و سهم شرکت‌های دیگر بوده است.
