دوسال و اندی بود که با شیوع کرونا تعداد مسافرت ها کاهش پیدا کرده بود و به دنبال آن هم شاهد کاهش اندکی از آمار غرق شدگی ها بودیم، مسافران به هر بهانه‌ای و با هرتعطیلی چندروزه یا تعطیلات پایان هفته راهی سفر می شوند و بیشترین حجم سفر و ترددها در این گونه زمان ها مربوط به استان تهران و آن هم به مقصد شهرهای شمالی است و نه تنها شاهد ترافیک سنگین در این محورها، بلکه شاهد ازدحام مسافر در اماکن گردشگری طبیعی و تاریخی هستیم و سواحل دریا و حاشیه های رودخانه ها از پر رفت وآمدترین نقاط در این زمان ها محسوب می شوند.
هر ساله غرق شدگی شماری از هموطنان را به کام مرگ می‌کشاند، آنهایی که یا فن شنا را نمی‌دانند، یا اینکه می‌دانند و مغلوب اعتماد به نفس کاذب خود می شوند. غفلت و بی توجهی به اصول ایمنی چه در هنگام سفر و چه در زمان تفریح می تواند حوادث دلخراشی را رقم بزند و نیاز است که مردم، گردشگران و مسئولان ذیربط بیش از هر زمان دیگر هوشیار باشند و تدابیر لازم را به کار گیرند تا شاهد این چنین حوادثی در حداقل آمار ممکن باشیم.
یکی از دلایلی که امسال نگرانی ها برای غرق شدگی در فصل گرم سال را افزایش می دهد، آزادسازی سواحل دریاهاست که دسترسی گردشگران و مسافران را به سواحل افزایش می دهد و احتمالا با این افزایش در پی بی‌احتیاطی شاید غرق شدگی‌هایی نیز به همراه داشته باشد.
رئیس جمهور دهم بهمن ماه ۱۴۰۰ در دستوری صریح همه دستگاه‌های دولتی را بدون استثنا موظف به آزادسازی مناطق ساحلی تصرف شده دریا تا مرز قانونی حداقل ۶۰ متر از ساحل کرد و سرانجام طلسم تملک سواحل بعد از سال ها انتظار شکست و بهره‌مندی و دسترسی مردم به ساحل را فراهم کرد.
سواحل استان های مازندران و گیلان در بین دیگر سواحل کشور، پرمسافرتر است و بیشتر هم مورد استقبال قرار می‌گیرد و با آزادسازی سواحل، وسعت کار این دو استان بیشتر شده است. با توجه به افزایش حجم تردد مسافران کنار دریاها و اینکه آنها اطلاعی از شرایط سواحل آزاد شده ندارند، لازم است هماهنگی لازم با جمعیت هلال احمر و اورژانس این استان ها صورت گیرد و اطلاع‌رسانی به مردم انجام شود که با کمترین آسیب روبه‌رو شویم.
استقبال کم خانواده ها از طرح سالم‌سازی سواحل
کارشناسان برخی از دلایل مانند: کمبود امکانات و مشکلات بهداشتی و رفاهی، فرسودگی زیرساخت‌های گردشگری و همچنین بی‌رغبتی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری جدید در سواحل را دلیل کلیشه‌شدن و خروج طرح سالم‌سازی سواحل مازندرانی دریای خزر از مدار خدمات‌رسانی مطلوب به گردشگران می‌دانند.
طرح سالم‌سازی دریا از سال ۱۳۹۱ با هدف کاهش تلفات ناشی از غرق شدن هنگام شنا و همچنین ارایه خدمات تجمیعی گردشگری و نظارت‌های اجتماعی در ۶۰ نقطه از سواحل مازندرانی دریای خزر به اجرا درآمد و امسال هم از سوم خرداد به صورت رسمی آغاز به کار کرد.
طرح سالم‌سازی به صورت میدانی مدیریت شود
وزیر کشور ۲۱ تیرماه باهدف بررسی نحوه اجرای طرح ساماندهی سواحل مهمان مردم خطه سبز گیلان بود که پس از بازدید میدانی اجرای این طرح را از زبان مردم رضایت بخش عنوان کرد.
احمد وحیدی که هدف سفر خود را بررسی میدانی طرح سالم‌سازی دریا عنوان کرد، طی بازدید با مسافران و مردم محلی نیز گفت و گویی داشت تا نگاهی همه جانبه به وضعیت ساماندهی سواحل و همچنین وضعیت خدمات رفاهی و ایمنی به سواحل استان داشته باشد.
وزیر کشور پس از بازدید و نظرخواهی از مردم و مسافران شرایط طرح ساماندهی در سواحل استان را رضایت بخش(آن هم از نگاه مردم) توصیف کرد و گفت: در صحبت هایی که با مردم انجام شد، عمدتا راضی بودند و مشکل خاصی نداشتند.
وزیر کشور اولویت دولت در اجرای طرح های دریا را ارتقای امنیت مردم و برخورداری از خدمات با کیفیت دانست و از مسئولان خواست تا برای تداوم خدمات رسانی و همچنین حفظ امنیت مسافران و مردم به طور مستمر و میدانی در سواحل حاضر بوده و طرح سالم‌سازی را به صورت میدانی مدیریت کنند.
وحیدی ایمنی مردم در بهره‌مندی از سواحل را مسئولیت تمامی مدیران عنوان کرد و با اشاره به فعالیت طرح های ساحلی برای خانم ها و آقایان و نجات غریق ها افزود: باید از ایمنی و نشاط اجتماعی که برای مردم و مسافران فراهم شده، مطمئن شویم و این مهم با حضور میدانی خواهد بود.
وی استانداردسازی طرح ایمنی شناگاهی، آزادسازی و خدمات رسانی در سواحل گیلان را مطلوب و پیشتاز عنوان کرد و گفت: مدیریت سواحل گیلان به خوبی انجام شده و شاهد بودیم مردم با کمترین مشکلی مواجه هستند.
نبود نجات غربق کافی در سواحل
وزیر کشور به ضعف تعداد نجات غریقان در سواحل خزر اشاره کرد و ۴۰۰ نیروی نجات غریق برای حدود ٣٠٠ کیلومتر نوارساحلی گیلان کم و ناکافی دانست و افزود: غریق نجات ها باید بیمه شود؛ ضمن اینکه مردم را نیز برای تعداد معینی باید بیمه بی نام کنیم تا خدای نکرده در صورت غریق خیالمان راحت باشد.
استاندار گیلان نیز با اشاره به اجرای ۳۴ طرح سالم‌سازی دریا در این استان گفت: در حال حاضر ۹۰ درصد طرح‌های سالم‌سازی گیلان، تمامی مؤلفه‌های استاندارد مورد نظر ستاد ساماندهی سواحل را رعایت کرده‌اندو تلاش استان در اجرای طرح های سالم‌سازی دریا همواره با محوریت رضایت مردم و مسافران بوده است.
اجرای طرح امدادرسانی بهتر در سواحل
سازمان امداد و نجات که بخشی از مسئولیت نجات غرق‌شدگان در آب‌ها را به همراه دیگر نهادها از جمله وزارت کشور و اورژانس بر عهده دارد، درصدد است تا با برنامه‌ریزی و آموزش، میزان تلفات سال جاری را کاهش دهد.
مهدی ولی پور رئیس سازمان امداد و نجات پیش‌تر در این باره در گفت و گو با خبرنگار اظهارداشت: نگران افزایش افراد غرق شده در آب‌های کشور هستیم؛ حتی پیش از آزادسازی سواحل، نیروها و تجهیزات برای نجات افراد کافی نبود و حالا با توجه به این گسترش سواحل نیاز به تجهیزات و نیروهای آموزش دیده بیشتر می‌شود.
وی افزود: در همین راستا برنامه امدادرسانی بهتر (طرح پیشگیری و کاهش غریق در سواحل شمالی) را تدوین و در اختیار وزارت کشور قرار داده‌ایم تا در صورت موافقت و تأمین اعتبار، این طرح را عملیاتی کنیم. طبق این طرح پیشنهادی، قرارگاه‌ها و پست‌های امدادی راه‌اندازی خواهد شد تا نزدیکی سواحل هشدار و آموزش‌های لازم برای جلوگیری از غرق شدگی را در اختیار افراد قرار دهند.
ولی پور با اشاره به به پیش‌بینی ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای این طرح گفت: در طرح پیشنهادی از حضور یک هزار و ۲۰۰ نجات‌گر و امدادگر، یک هزار و ۲۰۰ نفر از جوانان هلال احمر و یک هزار و ۲۰۰ غریق نجات روزانه استفاده می‌شود.
سال گذشته هزار و ۱۶۶ نفر بر اثر غرق شدگی در کشور جان خود را از دست دادند
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، سال گذشته هزار و ۱۶۶ نفر بر اثر غرق شدگی در کشور جان خود را از دست دادند؛ این رقم در مقایسه با سال قبل از آن که تعداد تلفات هزار و ۱۸۸ نفر بود، ۱.۹ درصد کمتر شده است.
از کل تلفات غرق شدگی در سال گذشته(۱۴۰۰)، هزار و ۹ نفر مرد و ۱۵۷ نفر زن بودند. در این مدت استان های مازندران با ۱۴۷، خوزستان با ۱۲۵ و گیلان با ۹۱ فوتی بیشترین آمار تلفات غرق شدگی را داشته اند.
رودخانه خطرناک‌تر از دریا
مطابق سال های پیش در سال ۱۴۰۰ نیز بیشترین آمار تلفات غرق شدگی در رودخانه ها ثبت شده است، در این سال ۳۱۶ نفر در رودخانه ها جان خود را از دست داده اند که این رقم ۲۷.۱ درصد کل آمار غرق شدگی در سال گذشته است.
پس از رودخانه ها، بیشترین آمار متوفیات غرق شدگی مربوط به دریا با ۲۰۱ فوتی است که از این تعداد ۱۸۵ نفر در مناطق غیرمجاز و ۱۶ نفر در مناطق ایمن سازی شده جان باخته اند. استخر کشاورزی با ۱۸۷، استخر شنا با ۱۰۹، دریاچه مصنوعی و سد با ۱۰۶، کانال با ۹۴، حوض و حوضچه با ۳۳، چاه با ۲۸ و دریاچه طبیعی با ۲۴ فوتی به ترتیب بیشترین تلفات غرق شدگی را در سال گذشته داشته اند. ۶۸ نفر نیز در سایر مکان های آبی جان خود را از داده اند.
نکته قابل توجه در این آمار افزایش ۵۱.۴ درصدی متوفیات غرق شدگی در استخرهای شنا نسبت به سال قبل از آن است، در سال ۱۴۰۰، ۱۰۹ نفر در استخرهای شنا جان باخته اند در حالیکه این رقم در سال پیش از آن ۷۲ نفر بود، این رشد آماری لزوم نظارت بیشتر بر استخرهای شنا، وجود مربیان حرفه ای و نجات غریق و نیز ارتقای ایمنی در این مکان ها را دو چندان می کند.
پس از رودخانه ها، بیشترین آمار متوفیات غرق شدگی مربوط به دریا با ۲۰۱ فوتی است که از این تعداد ۱۸۵ نفر در مناطق غیرمجاز و ۱۶ نفر در مناطق ایمن سازی شده جان باخته اند.
بالاترین تعداد تلفات غرق‌شدگی در تیرماه
بر اساس گزارش پزشکی قانونی، بیشترین تلفات غرق شدگی مربوط به فصل تابستان و ماه های گرم سال است، در سال گذشته نیز بیشترین آمار کشته‌های غرق شدگی با ۱۸۹ فوتی مربوط به ماه تیر است.
در فصل تابستان علاوه بر اینکه حجم سفرها افزایش می یابد، تمایل به شنا و آب تنی هم به دلیل گرم بودن هوا بیشتر می شود که در صورت بی توجهی به نکات ایمنی می‌تواند زمینه‌ساز بروز حوادث جبران ناپذیری شود به نحوی که در تابستان ۱۴۰۰، ۴۸۲ نفر بر اثر غرق‌شدگی جان باختند.
توصیه هایی برای شنا در دریا
آگاهی از چگونگی شنا در دریا می تواند به افرادی که قصد شنا در دریا را دارند کمک کند تا دچار مشکل نشوند. مهم ترین نکته ای که کارشناسان بر لزوم رعایت آن برای شنا در دریا تاکید می کنند موج و جریان های ناشی از آن است که به اصطلاح جریان شکافنده نامیده می شود، جریانی که دلیل اصلی تلفات انسانی ناشی از شنا در آب های ساحلی است. بیشتر جریان های ساحلی به دلیل حضور امواج و شکست آن ها ایجاد می‌شود و این جریان‌ها آنقدر قوی هستند که حتی ممکن است شناگران ماهر را هم غرق کنند.
این جریان را می توان با قرار گرفتن در ارتفاع با چشم مشاهده کرد. چنانچه اگر روی برآمدگی ماسه ای پایتان را بگذارید تصور می کنید که عمق آب کم است، ولی با کمی جا به جایی ناگهان عمق آب افزایش می یابد، بنا بر این باید مواظب تغییر ناگهانی عمق آب باشید تا دچار مشکل نشوید.
کارشناسان پیشنهاد می کنند هنگامی که در مسیر جریان شکافنده قرار گرفتید، هیچگاه با آن مبارزه نکنید و خلاف جهت جریان به سوی ساحل شنا نکنید بنابراین آرام باشید و با جریان همراه شوید.
ذوق زدگی دیدن موج و جزر و مد دریا و به آب افتادن در هر نقطه از سواحل، بی احتیاطی محض است که برخی از افراد را به کام مرگ خاموش می کشاند. خانواده ها باید به نکات ایمنی و تابلوهای هشدار دهنده مناطق ممنوعه شنا توجه جدی داشته باشند، چراکه خطر غرق شدن در این مناطق به مراتب بیشتر از نقاط سالم سازی دریا است.
