ناهید ناصری عضو هیات علمی گروه پرستاری کودکان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار کرد: با توجه به فرا رسیدن فصل تابستان و گرمای شدید، اغلب کودکان با بازی در محیط‌های گرم و بسته دچار گرمازدگی می‌شوند؛ از این رو گرمازدگی در کودکان در این فصل از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه در بدن ما به طور طبیعی مقدار زیادی گرما تولید و از طریق پوست با عرق کردن دفع شده و از این راه دمای بدن تنظیم می‌شود، افزود: با قرار گرفتن بدن در شرایط خاص محیطی مانند دمای بالا، رطوبت زیاد و وزش باد گرم ممکن است سیستم‌های خنک کننده بدن مختل شوند، به گونه‌ای که حرارت داخلی بدن افزایش می‌یابد، این حالت گرمازدگی نام دارد و با علائمی نظیر خستگی مفرط، گرفتگی عضلانی و غش ناشی از گرما شروع می‌شود.
او گفت: از جمله نشانه‌های گرمازدگی در کودکان می‌توان به کم شدن آب بدن و غلیظ شدن ادرار، خستگی و گرفتگی عضلات، ضعف و بی حالی، تهوع و استفراغ، پوست سرد و مرطوب، بداخلاقی و کج خلقی و تنفس تند و سطحی اشاره کرد.
ناصری افزود: باید به این نکته توجه داشت که تب ناشی از بیماری نشانه گرمازدگی در کودک نیست و باید به عنوان بیماری زمینه‌ای درمان شود.
وی با اشاره به اینکه گرمازدگی در کودکان دارای چند مرحله است، توضیح داد: در مرحله خفیف بیماری کودک در ساق پا، شانه و یا شکم گرفتگی عضلات و درد شدید را احساس می‌کند؛ این حالت ممکن است زمانی ایجاد شود که کودک به علت حضور طولانی و یا بازی در گرما آب و املاح بدن خود را از دست بدهد؛ برای درمان در این مرحله استراحت در محیط خنک و نوشیدن آب و برای اصلاح کمبود املاح بدن نوشیدن دوغ کافی است.
عضو هیات علمی گروه پرستاری کودکان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: مرحله متوسط بیماری شدیدتر از مرحله قبل است و علائم سردرد، تهوع، استفراغ و بی قراری را به دنبال دارد؛ در این حالت پوست کودک قرمز شده و دمای بدن او تا ۳۸ درجه افزایش پیدا می‌کند و سیستم مغزی به درستی فعالیت دارد. در این حالت ابتدا باید کودک را به یک مکان خنک با تهویه مناسب منتقل کرده و سپس در صورت توانایی نوشیدن مایعات، آب و دوغ مصرف شود؛ همچنین برای خنک کردن سطح پوست استفاده از پارچه مرطوب و خنک توصیه می‌شود.
وی گفت: در مرحله شدید بیماری که در اثر قرارگیری طولانی مدت کودک در دمای بسیار بالا نظیر ماندن طولانی در اتومبیل در هوای گرما تابستان رخ می‌دهد، علائمی مانند اختلال در سطح هوشیاری، تشنج و شوک دیده می‌شود. افزایش ضربان قلب، تنفس تند و سطحی و پوست خشک از نشانه‌های دیگر است. در این مرحله بسیار خطرناک اقدامات ابتدایی نظیر انتقال کودک به یک مکان سرد و خنک، قرار دادن پاها بالاتر از سطح بدن ضروری بوده و سپس کودک باید فورا به یک مرکز درمانی ارجاع داده شود.
وی افزود: پیشگیری از گرمازدگی همواره بر درمان آن ارجحیت دارد؛ بنابراین عدم حضور طولانی مدت در گرما، نوشیدن آب فراوان، مصرف میوه و سبزیجات توصیه می‌شود. به کودکان کم سن و نوزادان در فواصل معین شیر داده شود تا از کمبود مایعات در آنها جلوگیری به عمل آید.
ناصری گفت: در کودکان کم سن و نوزادان به سبب اینکه نمی‌توانند تشنگی خود را بیان کنند، ملاحظات جدی‌تر خواهد بود. بنابراین والدین باید از حضور آنها در محیط‌های گرم و پوشاندن با پتو و لباس زیاد خودداری کنند و بهترین راه برای خنک کردن کودک گرمازده، مرطوب کردن نواحی مختلف بدن (پاها، زیر بغل، پیشانی و …) با آب ولرم است.
