مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: حرکت ماه به دور زمین از منظرهای مختلفی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد؛ از جمله در یک مدار بیضی به گرد زمین می‌گردد؛ از این رو نسبت به زمین در دو نقطه “اوج” (بیشترین فاصله با زمین) و “حضیض” (کمترین فاصله با زمین) قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر گردش ماه به دور زمین و تغییر زاویه آن نسبت به زمین و خورشید، دوری از اَهله ایجاد می‌کند که به آن “فاز ماه” می‌گویند.
عتیقی با بیان اینکه در هر شب از یک ماه قمری ماه را با چهره‌های متفاوت مشاهده می‌کنیم، یادآور شد: این وضعیت پس از ماه نو (ماه بین زمین و خورشید) ابتدا به صورت هلال شامگاهی پدیدار و با بزرگ شدن هلال ماه پس از یک هفته، کره ماه در وضعیت تربیع اول برای ناظر زمینی مشاهده می‌شود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: سپس بخش نورانی دایره ماه از دید ناظر زمینی بزرگ و بزرگتر شده تا در شب ۱۴ ماه قمری، ماه به وضعیت “بدر” یا ماه کامل در می‌آید و سپس شکل‌های ماه به سمت هلال باریک صبحگاهی تغییر خواهد کرد.
وی ادامه داد: گذشته از حرکت‌های رخ‌گردی و سایر حرکات انحرافی ماه، دو موضوع مهم “ماه کامل” و “قرار داشتن ماه در کمترین فاصله با زمین” با اهمیت است.
مشاهده ابرماه در شامگاه امشب
عتیقی با اشاره به مشاهده اَبرماه در روز ۲۰ فروردین ماه جاری، توضیح داد: در ساعت ۲۲ و ۳۸ دقیقه شبانگاه سه‌شنبه ۱۹ فروردین، “ماه” به کمترین فاصله با زمین رسیده و در این زمان ۳۵۶ هزار و ۹۰۹ کیلومتری با زمین فاصله خواهد داشت.
وی افزود: از سوی دیگر در ساعت ۷ و ۵ دقیقه صبح روز چهارشنبه ۲۰ فروردین سال ۱۳۹۹، “ماه” در وضعیت بدر و یا ماه کامل قرار می‌گیرد؛ بنابراین هموطنان در طول سه‌شنبه شب (امشب) تا بامداد چهارشنبه با “ماه کامل” مواجه هستند که به علت قرار داشتن ماه در کمترین فاصله با زمین به آن “اَبر ماه” یا “سوپرمون” (Super Moon) گفته می‌شود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، اَبرماه سه‌شنبه ۱۹ فروردین ماه جاری را اولین و بزرگترین اَبرماه سال ۱۳۹۹ توصیف کرد.
ریشه نامگذاری‌های اَبرماه‌ها
عتیقی در خصوص دلایل رنگ‌بندی اَبرماه‌ها گفت: بر اساس اعتقادات بومیان امریکا، هر ماه کامل با یک نامی نامیده می‌شود که با توجه به ماه آوریل (فروردین) و وجود شکوفه‌های اوایل بهار یک گل وحشی صورتی رنگ که در شرق امریکای شمالی می‌روید، به ماه کامل این ماه، ماه “صورتی” می‌گویند.
وی اظهار کرد: این در حالی است که این صرفا یک نامگذاری است و نباید متوقع رنگ مایل به صورتی برای ماه در این شب باشیم.
به گفته عتیقی، اَبرماه شرایطی است که بر اساس میزان نزدیکی ماه به زمین، کره ماه حداکثر تا ۱۴ درصد بزرگتر و تا ۳۰ درصد می‌تواند روشن‌تر از دیگر ماه‌های کامل در طول یک سال قمری باشد.
نحوه رصد سوپرمون صورتی
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران به بیان نحوه رصد این اَبرماه پرداخت و توضیح داد: دقایقی قبل از ساعت ۱۹ شامگاه سه‌شنبه ۱۹ فروردین ماه جاری (حدود ساعت ۱۸ و ۵۶ دقیقه) “ماه” دقیقا در افق شرق طلوع خواهد کرد و از آنجا که در هنگام طلوع ماه، امکان مقایسه آن با بناها و سایر عوارض طبیعی (مانند کوه‌ها) وجود دارد، “ماه” از دید عموم بزرگتر دیده خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: همین امر سوژه جذابی برای عکاسان حرفهای به‌ویژه عکاسان نجومی است که از دقایق اولیه طلوع ماه تا قدری بالاتر از افق از این پدیده زیبای خلقت تصویربرداری کنند.
