واحد پول چین باد در بادبان خود دارد

گروه اقتصادی: آشفتگی بانکی اخیر ایالات متحده، توانایی آمریکا برای حفظ رهبری آن کشور در سیستم پولی جهانی را مورد تردید قرار داده است. واشنگتن باید گام‌های قاطعی را برای تقویت اعتماد به خود و نقش رهبری کنندگی‌اش بردارد از جمله گسترش خطوط اعتباری دلاری به گروهی از کشور‌های آسیایی.
فرارو به نقل از فارین پالیسی، سقوط بانک سیلیکون ولی پس از افزایش شدید نرخ بهره در سال گذشته ارزش دارایی‌های اوراق قرضه این بانک را کاهش داد و سایر بانک‌های ضعیف را نیز مورد توجه قرار داده است: مشاهده روند نابودی سریع “کردیت سوئیس” پس از خروج سپرده گذاران مضطرب از آن نهاد مالی که دومین وام دهنده بزرگ سوئیس قلمداد می‌شود مقام‌های سوئیسی را بر آن داشت تا سهام آن نهاد مالی توسط رقیب بزرگتر آن یعنی بانک (بانک اتحادیه سابق سوئیس) خریداری شود. تاثیر مستقیم در بازار‌های بانکی آسیا محدود بوده است. اما پیامد‌های بلند مدت احتمالا قابل توجه هستند. زیرا در قاره آسیاست که هژمونی جهانی ایالات متحده از سوی چین به چالش کشیده شده و به شدت مورد مناقشه قرار گرفته است.
پکن چندین سال است که در واکنش به بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ میلادی استراتژی منسجم و بلند مدتی را برای جدا شدن از دلار و ترغیب همسایگان آسیایی خود به منظور پیوستن به نظم پولی منطقه‌ای که یوان واحد پول ملی چین در مرکز آن قرار دارد دنبال می‌کند. هدف چین آن است که بتواند با استفاده از ارز و سیستم‌های پرداخت خود آن چه را که نیاز دارد از کشور‌های دیگر خریداری کند. این کشور می‌خواهد وابستگی خود به دلار را کاهش دهد و به خوداتکایی مالی بیش تری دست یابد.
پکن پایه‌های کارزار خود را از سال ۲۰۰۹ تا اواسط سال ۲۰۱۵ میلادی بنا نهاد و امکان انجام معاملات در خارج از کشور با یوان را فراهم کرد و فرصت‌هایی را برای خارجی‌ها به منظور استفاده از این ارز ایجاد کرد. پیشرفت اولیه به لطف افزایش ارزش یوان در برابر دلار دلگرم کننده بود، اما استفاده فرامرزی همزمان با معکوس شدن نرخ مبادله یوان کاهش یافت.
پکن از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی بر روی ارائه دلایلی به خارجی‌ها به منظور استفاده از یوان با وجود هزینه‌های بالاتر مبادلات در آن تمرکز کرده است. پکن در تلاش است تا یک چرخه دائمی و پایدار از جریان یوان از چین به اقتصاد جهانی ایجاد کند. پکن در تلاش است تا با تمرکز تلاش‌های خود بر تجارت جریان خروجی را افزایش دهد. در همین حال، کانال اصلی برای ورود به بازار سرمایه گذاری در بازار‌های مالی چین است.
ناکامی تنظیم کنندگان ایالات متحده در تشخیص مشکلی که در بانک سیلیکون ولی وجود داشت باعث افزایش جذابیت جایگزینی یوان به جای دلار و نظم مالی تحت رهبری ایالات متحده برای برخی از سیاستگذاران آسیایی خواهد شد. ناامیدی از نظارت اقتصادی واشنگتن در منطقه‌ای که به جریان‌های جهانی دلار وابسته است افزایش یافته و بنابراین منطقه در نوسانات ناگهانی ناشی از سیاستگذاری‌های پولی ایالات متحده قرار گرفته است.
شوک ناشی از بحران مالی جهانی، تصور برخی از اقتصاددانان نسبت به مدیریت ضعیف پولی در طول اپیدمی کووید -۱۹ و اخیرا اقدام دیرهنگام فدرال رزرو ایالات متحده برای افزایش نرخ بهره پس از ارزیابی نادرست درباره شدت تورم همگی به اعتبار اقتصادی ایالات متحده در آسیا آسیب رسانده‌اند.
این وضعیت در مرحله‌ای بازگشت ناپذیر قرار نگرفته، اما واشنگتن باید با ایجاد روابط نزدیک‌تر با کشور‌هایی که مایل به احترام به سیستم مالی مبتنی بر قوانین تحت رهبری ایالات متحده هستند روند کاهش اعتماد به دلار را متوقف سازد.
استراتژی هند – اقیانوس آرام دولت بایدن که در فوریه ۲۰۲۲ منتشر شد ایده عادلانه‌ای از این که ایالات متحده می‌خواهد کدام کشور‌های آسیایی را در مدار خود و خارج از چین نگه دارد ارائه کرد. ایالات متحده به عنوان بخشی از این استراتژی اعلام کرده که در حال تعمیق پنج پیمان منطقه‌ای خود با استرالیا، ژاپن، فیلیپین، کره جنوبی و تایلند و تقویت روابط با گروهی از “شرکای منطقه‌ای پیشرو” از جمله هند، اندونزی مالزی، نیوزلند، سنگاپور، تایوان و ویتنام است.
تمام آن کشور‌ها در مورد کشیده شدن بیش از حد به آغوش چین محتاط هستند و نمی‌خواهند در میانه مبارزه چین و ایالات متحده برای برتری به مهره‌های محض و فاقد اختیار برای تصمیم‌گیری تبدیل شوند. با این وجود، اگر سیاستگذاری پولی واشنگتن باعث ایجاد بی‌ثباتی در اقتصاد شود و چین بتواند جایگزینی پایدارتر به نظر برسد برخی از کشور‌های نامبرده به راحتی به سمت پکن حرکت خواهند کرد.
خیلی چیز‌ها در خطر است. این کشور‌های آسیایی بخش بزرگی از جریان‌های پس انداز جهان را تولید می‌کنند. اگر چین بتواند آنان را به چنگال مالی خود بکشاند وزن بیش‌تری برای عقب راندن نظم مالی تحت رهبری ایالات متحده خواهد داشت. پکن مایل است همسایگان‌اش از یوان به جای دلار برای واردات و صادرات استفاده کنند، بخش اعظم ذخایر بانک مرکزی خود را با واحد پول ملی چین نگهداری کنند و در آینده از یوان دیجیتال چین برای پرداخت‌های بین المللی استفاده نمایند.
ایالات متحده برای مقابله با چالش چین و حفظ نقش ژئوپولیتیکی خود در هند و اقیانوس آرام با حمایت قدرت اقتصادی باید سیاست دوگانه‌ای را دنبال کند. نخست آن که باید حضور نظامی خود را در منطقه تقویت کند کاری که پیش‌تر از طریق پیمان امنیتی سه جانبه اوکوس انجام داده است (به موجب آن ایالات متحده و بریتانیا زیردریایی‌های هسته‌ای را در اختیار استرالیا قرار می‌دهند) و توافقی که به نیرو‌های آمریکایی اجازه دسترسی به چهار پایگاه نظامی در فیلیپین را می‌دهد.
دوم آن که فدرال رزرو باید بانک‌های مرکزی شرکای اصلی خود در اقیانوس آرام را به فهرست بانک‌های مرکزی خارجی که دارای خطوط مبادله دلاری با آنان است بیافزاید تا از آن طریق بانک‌ها بتوانند ارز‌های ملی خود را با دلار مبادله کنند و بالعکس. در حال حاضر، تنها بانک آسیایی که نام‌اش در آن فهرست قرار دارد بانک ژاپن است.
این خطوط سوآپ در طول بحران مالی جهانی ایجاد شد تا اطمینان حاصل شود که کشور‌ها دلار کافی برای پرداخت واردات دارند و بانک‌های آنان می‌توانند به اعطای اعتبار دلاری به مشاغل ادامه دهند. در واکنش به آخرین لرزش‌های بانکی فدرال رزرو و پنج بانک مرکزی که با آنان قرارداد‌های سوآپ دائمی دارد از جمله بانک مرکزی اروپا، بانک ژاپن، بانک انگلستان، بانک کانادا و بانک ملی سوئیس در تاریخ ۱۹ مارس اعلام کردند که مبادلات دلاری را به جای هفتگی به صورت روزانه ارائه می‌کنند. بدون شک ایالات متحده نگران است که با اعطای خطوط مبادله دائمی به کشور‌های در حال توسعه به طور بالقوه آنان را قادر سازد تا سیاست‌های اقتصادی بی پروا را دنبال کنند. با این وجود، ثبات مالی این کشور‌ها با خروج یا ورود ناگهانی سرمایه و نوسانات نرخ ارز ناشی از تغییر در سیاست پولی فدرال رزرو تهدید می‌شود.
خطوط مبادله می‌تواند به کاهش تاثیر چنین تغییراتی کمک کند و تضمین نماید که دلار نزد کشور‌هایی که برای ایالات متحده مهم هستند جذاب‌تر از یوان باقی می‌ماند. علاوه بر این، گسترش شبکه مبادلات نمادی از حسن نیت واشنگتن خواهد بود و به پکن نشان می‌دهد که ذینفعان آن اعضای دائمی منطقه دلار هستند. یکی از پیامد‌های حمله روسیه به اوکراین آن است که مسکو به دلیل تحریم‌هایی که غرب علیه بانک‌هایش اعمال کرده تجارت بیش‌تری را به جای دلار با یوان انجام می‌دهد. بنابراین، واحد پول چین باد در بادبان خود دارد.
بدون دسترسی بهتر به دلار کشور‌های آسیایی که ایالات متحده آنان را به عنوان شرکای پیشرو معرفی کرده ممکن است روزی چاره‌ای جز رجوع به چین برای دریافت بودجه اضطراری نداشته باشند. با توجه به تهدید رقابتی‌ای که چین ایجاد می‌کند آیا امریکا واقعا می‌خواهد از این فرصت استفاده کند؟ گسترش خطوط سوآپ فدرال رزرو راهی ساده و موثر برای جلوگیری از ریسک خواهد بود.