عبور از رئیسی کلید خورد؟

گروه سیاسی:  کم‌کم جریانات محافظه‌کار در حال مشخص کردن استراتژی خود برای انتخابات مجلس دوازدهم هستند. این جریان چند زیر شاخه دارد که فعلا دعوا میان دو طیف آنهاست: «جبهه پایداری» و «نواصولگرایان» یا همان طیف محمدباقر قالیباف رییس مجلس.
روزنامه اعتماد، در جدیدترین موضع‌گیری‌ها صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری در نشست پایان دوره دفتر تحکیم وحدت حاضر شده و سخنرانی کرده است. او در یک سخنرانی حداقل سه موضع درباره سه طیف اتخاذ کرده است؛ حمله به علی لاریجانی، هشدار به دولت و کنایه به مجلس. او بدون آوردن نام، لاریجانی را متهم به خیانت کرده است. خطاب به رییسی گفته چک سفید امضا به کسی نمی‌دهیم.
کنایه‌ای هم زده و گفته مردم از آنهایی که ادعای انقلابی می‌کنند و مسوولیتی می‌گیرند، ناراحت هستند. جبهه پایداری کم‌کم به ‌طور علنی در حال حرکت به سمت انتخابات است؛ به غیر از این سخنان محصولی، مدتی می‌شود که سعید جلیلی در اردوهای دانش‌آموزی و دانشجویی حاضر می‌شود و برای حضار سخنرانی می‌کند؛ سخنرانی‌هایی از جنس «تبیین». جلیلی به گفته خودش در دو، سه هفته در «چهار اردوی دانشجویی و سه اردوی دانش‌آموزی» حضور یافته است. جلیلی عنوان رسمی در جبهه پایداری ندارد اما به نزدیک بودن به آنها مشهور است.
او در این سخنرانی‌ها بیشتر برمبنای تئوری‌های مدنظرش صحبت می‌کند. به عبارت دیگر او علاقه‌ای به ذکر مصادیق ندارد و با کمترین اشاره به موضوعات روز سعی می‌کند از کنار آنها عبور کند یا حداکثر با کنایه اشارتی کند و بگذرد. اما در عوض او به بیان مواردی می‌پردازد که از نظر نزدیکان به این تفکر، تعیین‌کننده است و به عبارت دیگر، خط مشی آنها را تعیین می‌کند. اما در مقابل صادق محصولی – که مسوولیت رسمی در جبهه پایداری دارد‌- مصداقی‌تر و عیان‌تر صحبت می‌کند.
جبهه پایداری کارزار انتخاباتی خود را مدت‌هاست که آغاز کرده است. این جریان سیاسی که به تندروی شهرت دارد، از همان ابتدای مجلس یازدهم سعی در جدا کردن خرج خود از محمدباقر قالیباف و طیف منتسب به او داشته است.
در جریان انتخابات مجلس یازدهم جبهه پایداری و طیف قالیباف، درباره لیست و سرلیستی حوزه انتخابیه تهران دچار مشکلات جدی بودند. پایداری بر سرلیستی مرتضی آقاتهرانی تاکید داشت و طرف مقابل برای محمدباقر قالیباف تلاش می‌کرد. نهایتا با دخالت شورای ائتلاف -‌که به نوعی تشکل ریش‌سفیدی محافظه‌کاران شناخته می‌شود‌- با اضافه شدن چند چهره خارج از این دو طیف سیاسی، محافظه‌کاران توانستند برای تهران و غالب شهرها به یک فهرست مشترک برسند که در صدر این ائتلاف هم تهران بود.
بسیاری این ائتلاف را ائتلافی شکننده می‌دانستند؛ همین هم شد. حالا بعد از گذشت حدود چهار سال از آن ائتلافی که دیگر تقریبا هیچ پیوندی از آن باقی نمانده، صادق محصولی دبیرکل جبهه پایداری در تازه‌ترین سخنانش به طیف قالیباف طعنه زده، به علی لاریجانی حمله کرده و هشدارهایی هم خطاب به دولت ابراهیم رییسی داده است.
انتقاد از میانه‌روی و اتهام خیانت به لاریجانی
محصولی همان‌گونه از مواضع جریان سیاسی متبوعش پیداست، از شعار «اعتدال و میانه‌روی» انتقاد کرده است. جبهه پایداری از بدو تشکیل به عنوان یکی از تندروترین جریانات سیاسی شناخته می‌شود که نماینده تفکر آنها سعید جلیلی در مذاکرات هسته‌ای در دولت محمود احمدی‌نژاد بود. از این رو، انتقاد دبیرکل یک جبهه سیاسی تندرو از «اعتدال و میانه‌روی» جای تعجب ندارد.
محصولی در ادامه گفته «باید مراقب واژه‌سازی با پروپاگانداهای کسانی که سالیان سال در پست‌های مختلف نظام حضور داشتند و بیشتر از خدمت به مردم خیانت کرده‌اند و امروز طلبکار هستند، باشیم و تحت تاثیر شعارها و واژه‌سازی‌های آنها مثل «خالص‌سازی» نباشیم.» هدف این جملات محصولی، مشخصا علی لاریجانی رییس پیشین مجلس است. بنا بر سخنان دبیرکل جبهه پایداری که «» منتشر کرده، او، لاریجانی را به خیانت متهم کرده که مشخص نیست براساس کدام مستندات این اتهام را به عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد می‌کند.
خودشان دنبال خالص‌سازی هستند
دبیرکل جبهه پایداری در ادامه حملاتش به لاریجانی، افزوده که «آنها خودشان بیشتر دنبال خالص‌سازی هستند؛ خالص‌سازی حضور چهره‌های غربگرا در پست‌های مختلف کشور و برای همین از حضور نیروهای انقلابی در مجلس و دولت واهمه دارند. غربگراهایی که از انقلابی بودن پشیمان شده‌اند و حتی نسبت به سیاست‌ها و اقدامات امام راحل اعلام مخالفت و پشیمانی می‌کنند.»
لاریجانی چندی پیش در واکنش به خبرسازی یک رسانه نزدیک به برخی نهادها درباره حضور او در انتخابات مجلس دوازدهم، در بیانیه‌ای با تکذیب این موضوع نوشت که «بدین وسیله از جریان خالص‌سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش‌های برادران بتوان رقابت تصنعی ایجاد کرد. ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است.»
این سخنان با واکنش آتشین جریانات محافظه‌کار و تندرو روبه‌رو شد که این سخنان محصولی را هم باید در همین راستا ارزیابی کرد. البته که مشخص نیست محصولی چرا کنایه‌های علی لاریجانی را به خود و جریانات نزدیک به خود احساس کرده که این‌گونه واکنش نشان داده است.
تکرار کلید واژه: «اصلح» دبیرکل جبهه پایداری در بخش دیگری از سخنانش
باز هم بر استراتژی انتخاباتی محمدتقی مصباح‌یزدی، پدر معنوی جبهه پایداری تاکید کرده است؛ استراتژی که یک اسم رمز دارد و با آن هر گونه حذف و اضافه‌ای ممکن است: «انتخاب اصلح».
او گفته «ما در انتخابات مجلس باید کسی را انتخاب کنیم که اصلح باشد؛ کسی که مجلس را خانه امید ایرانیان ببیند، عدالت‌خواه و عدالت گستر، فساد گریز و فسادستیز باشد؛ نگاه و امیدش به دست جوانان و دانشمندان و نخبگان و توانایی‌های ایران و ایرانی باشد نه به دست بیگانگان و اربابان جهانی. خودش را بدهکار مردم بداند نه طلبکار».
مشابه این سخنان صادق محصولی را چند روز پیش سعید جلیلی در جریان یک اردوی دانشجویی بیان کرده بود. جلیلی که هفته گذشته در جمع دانشجویان حاضر در «طرح ولایت دانشگاه شهید بهشتی» سخن می‌گفته، بر انتخاب فرد «اصلح» تاکید کرده بود: «مجلس وقتی نقش خود را می‌تواند ایفا کند که افراد اصلح وارد آن شوند. یعنی اگر ۱۰ نفر در عرصه‌ای وارد می‌شوند، انصافا آن کسی انتخاب شود که نسبت به دیگران اصلح است.» دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی خطاب به دانشجویان گفته که «اصلح را بشناسند، معرفی کنند و نگذارند این اصلح منزوی شود.»
می‌توان گفت کلمه «اصلح» برای اعضای جبهه پایداری و جریانات نزدیکان به آنها، کلمه‌ای مقدس به شمار می‌رود، چراکه در هر انتخاباتی، با این کلمه نامزد مطلوب خود را معرفی می‌کنند و از نامزدی دیگر عبور.
وقتی «پایداری» برای رییسی از جلیلی عبور کرد
در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰، وقتی سعید جلیلی گزینه همواره مطلوب جبهه پایداری نامزد شده بود، ابراهیم رییسی هم در این رقابت حضور داشت. حدود دو ماه مانده به برگزاری انتخابات و زمانی که هنوز رقابت‌های انتخاباتی آغاز نشده بود، بیانیه‌ای با نام جبهه پایداری منتشر شد که در آن به صراحت از «ابراهیم رییسی» حمایت شده بود؛ اما این بیانیه با واکنش منفی دبیرکل وقت پایداری روبه‌رو شد؛ مرتضی آقاتهرانی تاکید کرد «خبری که اخیرا منتشر شد، به صورت رسمی نبوده و استنباطی است.» او همچنین وعده داده بود که «در زمان خود فرد اصلح را اعلام خواهیم کرد. جبهه پایداری نیز تاکنون به شکل رسمی از هیچ کاندیدایی اعلام حمایت نکرده است.» البته که مدتی بعد و در آستانه برگزاری انتخابات، سعید جلیلی با صدور بیانیه‌ای از نامزدی انصراف داد و جبهه پایداری هم از رییسی اعلام حمایت کرد.
چرا رییسی؟
شاید بتوان این تصمیم پایداری را در چند مورد تشریح کرد؛ یک مورد این است که رییسی به لحاظ قدرت، در مرتبه‌ای بالاتر از جلیلی بود. او در آن زمان رییس قوه قضاییه بود و اجماع روی نام رییسی در همه محافل صورت گرفته بود. از سوی دیگر اطرافیان رییسی را غالبا از چهره‌های نزدیک و منتسب به جبهه پایداری تشکیل می‌دادند. بر همین اساس انتظار می‌رفت که این تشکل سیاسی به سمت رییسی گردش کند.
در واقع اگر جلیلی کنار نمی‌کشید، نه تنها هیچ شانسی برای پیروزی نداشت که شاید از آرای سال ۱۳۹۲ هم کمتر به سبد رای او ریخته می‌شد. او در سال ۱۳۹۲ با مقاومت برابر درخواست اجماع محافظه‌کاران در انتخابات باقی ماند و کمی بیش از ۴ میلیون رای کسب کرد. او به قیمت بی‌پاسخ گذاشتن تماس‌ها و پیام‌های ریش‌سفید محافظه‌کاران، مرحوم مهدوی کنی بر حضور در رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۳۹۲ پافشاری کرد.
استفاده از اصلح برای پیش بردن اهداف
کلمه «اصلح» برای جبهه پایداری و تصمیم‌گیران آنها بسیار مهم است و از آن برای پیش بردن اهداف سیاسی خود استفاده می‌کنند. در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶، نامزدی همزمان محمدباقر قالیباف و ابراهیم رییسی تبدیل به یک چالش برای محافظه‌کاران شده بود تا اینکه نهایتا قالیباف به نفع رییسی کنار رفت. در بحبوحه این ماجرا و زمانی که هنوز قالیباف کناره‌گیری نکرده بود، مرتضی آقاتهرانی، دبیرکل وقت جبهه پایداری در سخنانی کنایه‌دار گفته بود که «اگر صالح به نفع اصلح کنار نرود، خائن است!»
سخنانی با همین مضمون را صادق محصولی دبیرکل فعلی جبهه پایداری نیز در همین سخنرانی اخیرش بیان کرده است: «کسی که مسوولیتی را در کشور بر‌عهده می‌گیرد در‌حالی که شخص دیگری بهتر و شایسته‌تر از او وجود داشته باشد، به خدا و پیامبر و مومنان خیانت کرده است. همچنین کسی به جای اینکه به اصلح رای بدهد، به غیر اصلح رای بدهد، خیانت کرده است. باید به دنبال فرد اصلح رفت و او را به سمت مسوولیت کشاند.»
گول نخورید؛ جبهه پایداری در دولت حضور ندارد!
این بخش از سخنان محصولی نشان می‌دهد که برای انتخابات پیش‌ رو نیز جبهه پایداری قصد ندارد به همین راحتی با طیف‌های دیگر ائتلاف کند؛ علت این اعتماد به نفس تصمیم‌گیران جبهه پایداری را باید در دولت ابراهیم رییسی جست‌وجو کرد. آنها به واسطه حضور نیروهای این طیف یا نزدیکان‌شان در دولت تا حد خوبی به بخش‌هایی از قدرت دست یافته‌اند؛ از همین رو این تصور را دارند که حالا که پایگاه قدرت‌شان در دولت است، نیازی به ائتلاف و همراهی به هر قیمتی ندارند. با این وجود محصولی حضور نیروهای جبهه پایداری در دولت را رد کرده و گفته «اینکه شایعه می‌کنند تمام دولت دست پایداری هست تماما دروغ است.» او از دانشجویان خواسته تا با «جهاد تبیین» مراقبت کنند که «برخی ساده‌انگاران گول جریان‌های فریبکار غربگرا را نخورند.»
محصولی به «سهم‌خواهی‌ها در دولت» اشاره کرده و گفته که جبهه پایداری «دنبال سهم‌خواهی نبوده و نیست.» او گفته: «با اینکه حتی یک نفر هم از اعضای جبهه پایداری در کابینه نیست ولی اعتقاد داریم موفقیت دولت و دیگر قوا موفقیت همه جبهه انقلاب است و فرقی نمی‌کند آن مسوول از جبهه پایداری باشد یا نه.»
کلید خوردن عبور از رییسی؟
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به عملکرد دولت پرداخته؛ البته به نوعی که تماما حمایتی نبوده و انگار خواسته به ابراهیم رییسی این پیام را بفرستد که در همیشه بر یک پاشنه نمی‌چرخد. او از «عملکرد و جهت‌گیری‌های» رییسی تقدیر کرده اما در عین حال گفته که «اقدامات دولت سیزدهم کافی نیست.» دبیرکل جبهه پایداری افزوده که «لیاقت مردم ما خیلی بیشتر از اینها است و مردم انتظار دارند مسوولانی را که با مشی انقلابی و تحول‌گرای دولت سیزدهم همخوانی ندارند، به سرعت عوض شوند.»
دبیرکل جبهه پایداری در این بخش از سخنانش اظهاراتی هشدار آمیز بیان کرده؛ اظهاراتی که خبرگزاری دولت، آن را از متن سخنان محصولی سانسور کرده است. او در بخشی که پیرامون عملکرد دولت صحبت می‌کرده، گفته که «به کسی چک سفید نمی‌دهیم.» این سخنان را باید یک هشدار به رییسی در نظر گرفت؛ هشداری درباره عملکرد دولت و در دومین سالگرد روی کار آمدن دولتی که تشکل متبوع محصولی از آن حمایت کرده است.
از طرفی با نگاه بدبینانه می‌توان گفت که این بخش از اظهارات محصولی، به نوعی آغاز روند عبور از رییسی یا تهدید به عبور از رییسی است. احتمالا محصولی با این سخنان خواسته این پیام را برای رییس دولت ارسال کند که اگر عملکرد دولتش مطلوب این جبهه نباشد، آنها این قدرت را دارند که دست حمایتی‌شان را از پشت دولت بردارند.
آنها در همین انتخابات سال ۱۴۰۰ جلیلی را کنار گذاشتند و به خیمه ابراهیم رییسی رفتند؛ این جملات نشان می‌دهد که آنها باز هم می‌توانند چنین کاری کنند و این ‌بار رییسی را کنار بگذارند و به خیمه «اصلح ۱۴۰۴» بروند.
البته که احتمال به وقوع پیوستن چنین نگاهی بسیار ضعیف است؛ چراکه پایداری‌ها هم خودشان می‌دانند که در کنار دولت توانسته‌اند به این بخش از قدرت وارد شوند و می‌خواهند این موهبتی که پس از سال‌ها به دست آورده‌اند همچنان در آرامش داشته باشند.
مردم می‌خواهند مسوولان دنبال مادیات نباشند
بخش پایانی سخنانش، کنایه‌ها را به سمت مجلس و محمدباقر قالیباف نشانه رفته است. او گفته «این فرمایش حضرت آقا و مرّقانون است که مجلس نباید در عزل و نصب دولت دخالت کند. ولو بهانه‌ای هم برای دخالت داشته باشند.» محصولی با همان سیاست یکی به میخ و یکی به نعل که برای دولت استفاده کرده، برای مجلس نیز همین شیوه را پیش گرفت و گفته: «این مجلس کارهای خیلی خوبی انجام داده است ولی این دلیل نمی‌شود که ضعف‌ها را در برخی موارد نبینیم و چون اغلب اصولگرا هستند متذکر کاستی‌ها نشویم.»
او در ادامه گفت که «مردم از انقلابی‌ها ناراحت نیستند، از انقلابی‌نماها ناراحتند؛ از آنهایی که ادعای انقلابی می‌کنند و مسوولیتی می‌گیرند. فرقی نمی‌کند پست وزارت باشد یا معاونت؛ نمایندگی مجلس، استانداری یا هر پست دیگری در این مملکت و به جای خدمت، خیانت کرده و دنبال پست و مقام و مسائل مادی دیگر هستند، مردم از اینها ناراحتند.» محصولی افزود که «مردم قدردان کسی هستند که بدون چشمداشت به آنها خدمت کند و بدون آنکه دنبال فساد و مادیات و ویژه‌خواری باشد خودش را مثل گروه‌های جهادی وقف مردم کند.»
این بخش از سخنان محصولی را می‌توان کنایه به رییس مجلس در‌نظر گرفت. «انقلابی‌نما» کلیدواژه‌ای است که بعضا به طیف‌هایی مانند قالیباف و لاریجانی نسبت می‌دهند. از سوی دیگر طیف قالیباف هم نزدیکان جبهه پایداری را «سوپر انقلابی» می‌خوانند. همچنین بخش «مادیات» و «مسائل مادی» را هم باید کنایه به قالیباف درنظر گرفت. این واژگان را منتقدان در بزنگاه‌هایی که حرف و حدیث پیرامون عملکرد رییس مجلس بالا می‌گیرد، به کنایه می‌گویند. نمونه این موضوع، همان ماجرای سفر خانواده قالیباف به ترکیه برای خرید سیسمونی نوه رییس مجلس است که به «سیسمونی گیت» شهرت یافت. این ماجرا البته از سوی چهره‌هایی نزدیک به جبهه پایداری فاش شد و به برگ برنده‌ای برای نمایندگان نزدیک به پایداری، پیش از انتخابات هیات رییسه اجلاسیه سوم مجلس یازدهم تبدیل شد.
کنایه‌های جلیلی؟
جلیلی هم اخیرا کم به قالیباف و اطرافیان او کنایه نزده است. او در یکی از آخرین سخنرانی‌هایش با اشاره به رقابت‌های انتخاباتی گفته: «رقابت سالم با مباحث زرد شکل نمی‌گیرد.» او افزوده: «برخی به ‌جای یک رقابت مثبت سازنده رو به ‌جلو برای سرعت ‌دادن به پیشرفت و موفقیت، تلاش در جهت تخریب این موفقیت‌ها دارند.» جلیلی تاکید کرده: «رقابت سالم نیز وقتی شکل می‌گیرد که از سطح مباحث زرد برویم به سمت نیازهای واقعی جامعه.» او همچنین گفته: «اینکه می‌گوییم میدان را باید شناخت، یکی از جنبه‌هایش همین است. اگر شما فعال باشید اما در یک مسیر و میدانی فعال باشید که او تعریف می‌کند، یعنی صبح تا شب در گوشی بنشینیم بگوییم این و آن چه گفتند، آن وقت می‌بینید فضای کشور می‌رود به سمت مسائل به اصطلاح زرد. فتنه زرد این است؛ یعنی در یک جامعه به‌ جای آنکه مبنا استدلال و حقیقت باشد و عمق در مسائل خریدار داشته باشد، یک سطحی از ابتذال رونق داشته باشد؛ یک سطحی از حرف‌هایی که شاید ظاهر خوبی داشته باشند، اما عمق ندارند.»
جلیلی تاکید کرده: «فتنه زرد با توییت و فالوور بیشتر می‌خواهد بر استدلال و حرف حق غلبه کند.»
می‌توان گفت که این بخش از اظهارات جلیلی، کنایه به نزدیکان رییس مجلس باشد؛ همان‌هایی که در هفته‌های اخیر، در حال نزاع و جدال توییتری با منتقدان مجلس بوده‌اند. جدال‌هایی در جبهه‌های گوناگون؛ از جدال با علی‌اکبر رائفی‌پور گرفته تا حمید رسایی و نزدیکان دولت و اصلاح‌طلبان و خلاصه هر کسی به مجلس یادآوری کند که بالای چشم، ابرویی هم هست!
هم‌پیمانی نانوشته
به هر شکل جبهه پایداری در مجلس و دولت در حال تقویت خود است؛ آنها کمربندها را سفت بسته‌اند و آماده یک کارزار انتخاباتی درون اصولگرایی می‌شوند. کارزاری که یک سوی آن طیف موسوم به نواصولگرایان یا همان قالیبافی‌ها هستند و یک سر آن محافظه‌کاران سنتی مانند شورای ائتلاف نیروهای انقلاب. هر چه که باشد این طیف سیاسی با مقبولیت اندک اما صدای بلند و احتمالا امکانات مناسب، آماده تصاحب مجلس دوازدهم می‌شود؛ از سوی دیگر پایداری‌ها با دولت در قراری نانوشته، هم‌پیمانند و منفعت سیاسی هر دو، افول طیف منسوب به قالیباف است.