یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم در طول سه سال گذشته، گسترش روابط با کشورهای همسایه به خصوص کشورهای عربی و اسلامی بود و بنا به اذعان بسیاری از کارشناسان مسائل بین‌الملل، کارنامه این دولت در این عرصه موفقیت‌آمیز بوده است و در این ارتباط می‌توان به برقراری روابط مجدد بین ایران و عربستان و تلاش برای ارتقای روابط با مصر و حل برخی از اختلافات با بحرین به منظور عادی‌سازی روابط بین ۲ کشور اشاره کرد.
در راستای تداوم این تلاش‌ها، ایران و مصر اقدام به تدوین نقشه راه برای گسترش روابط کردند و در همین چارچوب در طول یک سال گذشته به خصوص بعد از حمله رژیم صهیونیستی شاهد دیدار و رایزنی تلفنی چندین باره روسای جمهور و وزیران امور خارجه ایران و مصر در ارتباط با روابط دو جانبه و منطقه بودیم.
در پی شهادت رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه، رئیس‌جمهور مصر از اولین سران کشورهای عربی و اسلامی بود که این حادثه را تسلیت گفت و وزیر امور خارجه دولت خود را برای ادای احترام به شهدای خدمت و ابراز همدردی با دولت و ملت ایران راهی تهران کرد.
همچنین از دیگر سو، دولت بحرین در چهارشنبه گذشته، وزیر امور خارجه این کشور را در راس هیاتی برای همدردی با دولت و ملت ایران راهی تهران کرد و در روز پنج‌شنبه نیز «حمد بن عیسی آل خلیفه» پادشاه بحرین در دیدار خود با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه در مسکو گفت: ما در گذشته مشکلاتی با ایران داشتیم، اما الان هیچ مشکلی وجود ندارد بر این اساس هیچ دلیلی برای به تعویق افتادن عادی‌سازی روابط با ایران وجود ندارد.
دولت بحرین نیز با برگزاری نشستی ضمن اشاره به اظهارات پادشاه این کشور درباره روابط با جمهوری اسلامی ایران بر تمایل منامه به برقراری روابط عادی با کشورهای همسایه در زمینه‌های مختلف تاکید کرد.
در بیش از یک سال گذشته که روابط دیپلماتیک تهران و ریاض بار دیگر برقرار شده است و سفرای دو کشور در ایران و عربستان مستقر شده‌اند بارها شاهد رایزنی و تعامل نزدیک مقامات ارشد دو کشور در مورد مسائل ۲ جانبه و منطقه بودیم چنان که سید ابراهیم رئیسی سال گذشته برای شرکت در نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی در ریاض عازم عربستان شد و با ولیعهد این کشور دیدار و رایزنی کرد و وزیران امور خارجه ۲ کشور نیز سفری ۲ جانبه به عربستان و ایران داشتند.
برای شرکت در مراسم تشییع و ادای احترام به شهیدان رئیسی و امیرعبداللهیان، پادشاه این کشور فرستاده ویژه خود را به همراه وزیر امور خارجه این کشور عازم ایران کرد تا پیام تسلیت مقامات سعودی را به تهران اعلام کنند.
ولیعهد عربستان نیز در تماسی تلفنی با محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری ایران، فقدان آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور شهید را تسلیت گفت و بر ادامه راه ایشان در احیا و توسعه مناسبات دوجانبه و منطقه‌ای تاکید کرد.
مخبر نیز در این تماس تلفنی بر دعوت رئیس‌جمهور شهید ایران از بن سلمان برای سفر به تهران تأکید کرد و افزود: همانگونه که رئیس‌جمهور فقید ما پیش از این از جنابعالی برای سفر به ایران دعوت کرده بود، مجددا از جنابعالی دعوت می‌کنم به کشور دوست و برادر خود سفر کنید.
«محمد بن سلمان» نیز ضمن پذیرش این دعوت متقابلا از سرپرست ریاست جمهوری برای سفر به عربستان دعوت کرد.
«انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس دولت امارات عربی متحده نیز روز شنبه در صفحه کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: سیگنال‌های مثبتی میان کشورهای خلیج (فارس) و ایران به وجود آمده است که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای تقویت روابط و کاهش تنش در منطقه است.
وی گفت که مشارکت گسترده کشورهای عربی(فارس) خلیج در مراسم تشییع رئیس‌جمهور ایران و اظهارات سازنده متقابل در مورد سیاست حسن همجواری نشان‌دهنده همین امر است.
انور قرقاش تاکید کرد که «این فرصت می‌تواند تاریخی باشد و باید روی آن حساب باز کرد زیرا در راستای خدمت به ثبات و شکوفایی منطقه است».
«مهدی شکیبایی» کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت وگو با ایسنا در ارتباط با اقدامات دولت سیزدهم برای گسترش جایگاه ایران در منطقه و گسترش ارتباطات با کشورهای عربی و اسلامی با اظهار امیدواری نسیبت به این که دولت چهاردهم و وزیرامور خارجه جدید نیز همین روند دولت سیزدهم را ادامه دهند و شاهد جبران یک امر غفلت‌شده در ارتباط با گسترش روابط با کشورهای همسایه و عربی و اسلامی باشیم، گفت: جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به رغم همه نیازی که به ارتباط‌گیری در دنیای اسلامی به ویژه کشورهای همجوار احساس می‌کرد، نتوانست به دلایل مختلف این نیاز را محقق کند در حالی که تحقق آن برای کشوری مثل ایران یک نیاز مبرم بود.
او افزود: در ایران، انقلاب اسلامی به پیروزی رسیده بود و یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی گسترش ارزش‌های اسلامی بود و طبیعی بود که برای تحقق این هدف باید ارتباطات خود را با کشورهای مختلف پیرامونی و همسایه خود گسترش می‌داد، اما به رغم روابطی که با این کشورها وجود داشت این روابط به سمت گرمی نرفت که این موضوع دلایل زیادی دارد.
شکیبایی با بیان اینکه وقتی که جمهوری اسلامی ایران این استراتژی و نیاز را اعلام کرد دشمنان با طراحی و فشار تلاش کردند که چنین هدفی محقق نشود، گفت: آنها در همین راستا جنگ هشت ساله را به ایران تحمیل کردند تا بتوانند این استراتژی یعنی نزدیکی با کشورهای اسلامی و همجوار را ناکام بگذارند. آنها با اعمال جنگ و تحریم‌ها در حقیقت تلاش کردند که مانع از تحقق این هدف و نیاز ایران شوند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: یک بخش دیگری از این موضوع مربوط به کوتاهی‌ای بود که از سوی دولتمردان در دولت‌های مختلف در این ارتباط انجام می‌شد و در واقع این ۲ دسته از عوامل مانع از این شد که این استراتژی به طور کامل محقق شود.
او با بیان این که در دولت سیزدهم تلاش شد که این نقیصه برطرف شود و در این ارتباط سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شد، تصریح کرد: در هیچ دوره‌ای مثل این دوره بعد از انقلاب اسلامی روابط‌مان با عربستان، امارات و بحرین به این میزان خوب نبوده است.
شکیبایی در همین راستا تاکید کرد: منظور من این نیست که ما در دهه ۷۰ شمسی رابطه خوبی با کشورهای عربی از جمله عربستان نداشته‌ایم ولی این رابطه‌ای بود که از دوران رژیم پهلوی آمده بود و با توجه به طراحی‌های دشمن هر روز این رابطه به سمت تیرگی می‌رفت که اوج آن مسائلی بود که بین ایران و عربستان پیش آمد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا افزود : برخلاف برخی از افراد که معتقدند که اتفاق افتاده درباره سفارت عربستان باعث شد که رابطه ما با ریاض وخیم شود من معتقدم که این رابطه از موقعی تیره شد که ما شاهد تحولات در سوریه بودیم و در جریان آن، سعودی‌ها صف خود را کاملا از ایران جدا کردند و حتی تلاش کردند در برابر ایران بایستند و در همین چارچوب چند سال بعد نیز ما شاهد اعدام شیخ نمر رئیس شیعیان عربستان بودیم که این موضوع باعث ایجاد خشم در بین بسیاری از مسلمانان و شیعیان شد و در پی آن اتفاقات مربوط به سفارت عربستان در ایران رخ داد.
او در ادامه صحبت‌های خود افزود: با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پیگیری سیاست همسایگی و صداقتی که در عرصه سیاست خارجی در این حوزه وجود داشت و همچنین تسلط شهید امیرعبداللهیان به منطقه و روحیات شخصی ایشان ما توانستیم به سمت حل و فصل مسائل با برخی از کشورهای عربی در منطقه برویم چنانکه در اسفندماه ۱۴۰۱ دولت سیزدهم رابطه تیره و جدا شده ایران و عربستان به عنوان ۲ کشور بزرگ اسلامی را احیا و ترمیم کرد و به سمت جلو سوق داد.
شکیبایی با بیان اینکه آنچه که انجام شد کار بزرگی بود و از همین منظر من معتقدم که ما هیچ‌گاه چنین روابطی را بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با کشورهایی چون عربستان، امارات، مصر و بحرین نداشته‌ایم، خاطرنشان کرد : متاسفانه عمر این دوستان (شهیدان رئیسی و امیرعبداللهیان) به این دنیا نبود تا به طور کامل شاهد نتایج و تلاش‌های خود در این حوزه باشند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا همچنین به نوع موضع‌گیری سران کشورهای عربستان، مصر، امارات، بحرین بعد از شهادت آقایان رئیسی و امیرعبداللهیان اشاره کرد و گفت: این موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهد که دولت سیزدهم به چه میزان در راستای همگرایی کشورهای اسلامی با جمهوری اسلامی ایران پیش رفته بود و امیدوارم که این سیاست از سوی دولت و وزیر خارجه جدید نیز با همین قدرت ادامه پیدا کند که ما شاهد جبران یک امر غفلت شده در نوع روابط‌مان با کشورهای عربی و اسلامی باشیم.
انتهای پیام
