آخرین بار سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به‌عنوان اعضای برجام به همراه آمریکا، در آبان ماه ۱۴۰۱ علیه ایران قطعنامه‌ای صادر کردند تا تهران را به همکاری بیشتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وادارند، اما این قطعنامه با واکنش تند ایران مواجه شد و ایران برای اولین بار غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم خود در سایت فردو را کلید زد و این پاسخی قابل‌پیش‌بینی به تلاش آمریکا و تروئیکای اروپا در شورای حکام جهت افزایش تنش‌ها پیرامون مساله هسته‌ای ایران بود.
در خرداد ۱۴۰۱ نیز علیه ایران در شورای حکام قطعنامه صادر شده بود که در آن مقطع نیز ایران در واکنش به آن فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس را متوقف کرد.
ایران هیچ‌گاه قطعنامه‌های آژانس را بدون پاسخ نگذاشته و واکنش ایران همواره در حوزه‌های فنی-هسته‌ای و یا نظارتی بوده است. از این رو قابل پیش‌بینی است که در صورت صدور قطعنامه‌ای دیگر از سوی تروئیکای اروپا و آمریکا در شورای حکام واکنش احتمالی ایران چه خواهد بود.
اعمال فشار از سوی کشورهای اروپایی در آژانس در حالی انجام می‌شود که ایران و آژانس در آخرین مذاکرات فنی ۲جانبه خود در اردیبهشت ماه در اصفهان توافق کردند تا تیم‌های کارشناسی برای عملیاتی کردن بیانیه مشترک همکاری اسفند ۱۴۰۱، مذاکره کنند.
سفر معاون گروسی به تهران
بنا بر اطلاع خبرنگار علاوه بر مذاکرات فنی هیات‌ها در اصفهان برای تنظیم یک چارچوب کاری با زمان‌بندی مشخص، هیات فنی آژانس هفته گذشته به سرپرسی «ماسیمو آپارو» معاون پادمانی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس به تهران سفر کرده است.
هرچند مذاکرات ۲ طرف با توجه به سانحه سقوط بالگرد آیت‌الله«سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران که به شهادت او و همراهانش انجامید و ایران را عزادار کرد، به طور محدود برگزار شد، اما هیات آژانس و شخص مدیرکل با درک از شرایط داخلی ایران موافقت کردند که مذاکرات به زودی دنبال شود.
ایران در نامه‌ای به معاون پادمانی مدیرکل آژانس اعلام کرده است که مذاکرات در تاریخی در آینده نزدیک انجام خواهد شد.
مدیرکل آژانس در سفر اخیر خود به تهران ضمن دیدار با مقامات ایرانی از توافق با تهران برای ادامه اجرای سند بیانیه مشترک خبر داد و گفت که «از نظر ما مفاد آن هم چنان معتبر است».
گروسی گفت که «پیشنهادی را به ایران دادم که شامل گام‌های عملیاتی است و تیم‌های فنی و کارشناسی ۲ طرف در نشست جداگانه این گام‌های عملیاتی ۲ طرفه را تعریف و تبیین می‌کنند».
تلاش اروپا برای ماهی گرفتن از آب گل‌آلود
تشدید فضای همکاری و تعامل میان ایران و آژانس در شرایطی که مذاکرات سیاسی برای احیای برجام متوقف است، هدفی جز تشدید واکنش‌ها از سوی ایران و افزایش سطح و غنای فعالیت‌های هسته‌ای ایران ندارد.
در حالی که ایران اخیرا نیز برای همکاری با آژانس اعلام آمادگی کرده بود، اما تلاش تروئیکای اروپا نشان می‌دهد که این کشورها درک دیپلماتیک و سیاسی درستی از شرایط کنونی ایران پس از اتفاق ناگوار سانحه سقوط بالگرد برای رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه و تیم همراهش که منجر به تعویق مذاکرات هیات‌های فنی ایران و آژانس شد، ندارند و این جز سوءاستفاده از فضای کنونی ایران و به تعبیری از آب گل‌آلود، ماهی گرفتن، نیست.
برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه با نیم‌نگاهی به فضای داخلی ایران سعی دارند با صدور قطعنامه در شورای حکام، ایران را تحت فشار بیشتری قرار دهند تا به نوعی موضوع ایران را در این شرایط در فضای بین‌المللی یک بار دیگر در موضوع هسته‌ای بر سر زبان‌ها بیندازند تا مطالبات و زیاده‌خواهی‌هایشان را افزایش دهند.
مطالبات این کشورها از ایران که بعضا از زبان آژانس و مدیرکل در ماه‌های اخیر بیشتر شنیده می‌شود، مطالباتی فراپادمانی و حتی گاهی فرابرجامی است. این کشورها انتظار دارند در حالی که آمریکا از برجام خارج شده و خودشان به تعهداتشان عمل نمی‌کنند، ایران یک‌جانبه تعهداتش ذیل برجام را اجرا کند و اگر اجرا نکند، تخلف محسوب شده و باید با قطعنامه و تحریم، تنبیه شود.
این کشورها صدور قطعنامه را راهی برای وادار کردن ایران به همکاری «بیشتر» با آژانس معرفی می‌کنند در حالی که واکنش‌های ایران به قطعنامه‌ها، همکاری‌های ایران و آژانس را چندین مرحله به عقب برده است.
واکنش جدی و حتمی ایران به صدور قطعنامه
استدلال کشورهای اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران آن‌قدر در شرایط سیاسی بین‌المللی ضعیف است که حتی آمریکا، متحد اصلی و همیشگی‌شان با آن مخالف است و معتقد است این اقدام جز به تشدید تنش و افزایش فعالیت‌های هسته‌ای ایران و از سویی کاهش نظارت‌ها و دسترسی‌های آژانس نمی‌انجامد.
در عین حال هرگونه صدور قطعنامه در شورای حکام واکنش جدی و حتمی ایران را در پی خواهد داشت و کشورهای اروپایی و آمریکا باید در نظر داشته باشند که با توجه به تحولات سیاسی بین‌المللی از جمله انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، جنگ اوکراین، درگیری در غزه و غیره، تشدید تنش با ایران آن هم در سطح فنی و پادمانی به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست.
صدور قطعنامه‌های شورای حکام علیه ایران در خرداد و آبان سال ۱۴۰۱ موجب شد تا ایران در واکنش به آنها بخشی از دوربین‌های نظارتی در چارچوب برجام را برچیند و از سویی تولید اورانیوم ۶۰ درصدی را آغاز کند؛ اگر این قطعنامه‌ها نبود قطعا آژانس در وضعیت بهتری برای نظارت بر فعالیت‌های ایران بود از این رو، این قطعنامه‌ها جز «آب در هاون کوبیدن» نیست.
وقت آن است که این کشورها به جای استفاده از قطعنامه برای وادار کردن ایران به همکاری بیشتر، با متحد خود یعنی آمریکا برای بازگشت به برجام و اجرای تعهداتشان رایزنی کنند؛ چرا که راه همکاری بیشتر ایران با آژانس در زمینه دسترسی و نظارت بر فعالیت‌ها از مسیر مذاکرات سیاسی احیای برجام و لغو تحریم‌ها می‌گذرد.
اصرار تروئیکای اروپا و آمریکا بر صدور قطعنامه در شورای حکام این پیام را به ایران می‌دهد که آنها مسیری جز احیای برجام را در پیش خواهند داشت.
انتهای پیام
