گروه سیاسی: بازار گمانه‌زنی درباره ترکیب نامزدهای نهایی در این روزها داغ است. برخی نام‌ها بارها و بارها مورد تاکید قرار می‌گیرند که خبر از احتمال برخی تغییرات در تصمیم‌های پیشین شورای نگهبان می‌دهد. در این میان، گمانه‌زنی‌های روزنامه‌های همسو با جریان حاکم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
روزنامه هم میهن، مهلت پنج‌روزه بررسی صلاحیت‌ها روز گذشته به پایان رسید و طبق قانون و براساس اعلام سخنگوی شورای نگهبان، این زمان برای ۵ روز دیگر تمدید شد. با پایان بررسی صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان قانون اساسی و اعلام اسامی نامزدهای نهایی از سوی وزارت کشور، مهلت قانونی تبلیغات کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز می‌شود.
اما در حال حاضر، سوال‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره این است که چه کسانی از سوی شورای نگهبان مورد تائید قرار می‌گیرند و وارد کارزار انتخابات می‌شوند. اسامی مورد تائید این شورا، در مسیر، تحولات آتی و نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم تاثیر خواهد داشت.
طی روزهای گذشته گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره خروجی تصمیم شورای نگهبان و چینش کاندیداهای نهایی مطرح شد که بخش زیادی از آنها، مبتنی بر سوابق تصمیمات شورای نگهبان در خصوص نامزدهایی بود که پیش از این سابقه حضور در انتخابات را داشتند. از سوی دیگر، هادی طحان‌نظیف چند روز قبل در گفت‌وگویی تلویزیونی احتمال تغییر تصمیم قبلی شورای نگهبان درباره نامزدهای انتخابات را محتمل دانست.
مطالعه روند سه انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، یازدهم و سیزدهم نشان می‌دهد که چه سناریوهایی پیش روی شورای نگهبان خواهد بود. عوامل مختلفی در تصمیمگیری این شورا تاثیرگذار است.
چند روز قبل سیامک ره‌پیک، عضو حقوقدان و قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در حاشیه بازدید از ستاد انتخابات کشور در بازه زمانی نام‌نویسی داوطلبان گفت: «وقتی فاصله‌ای میان دوره‌های مختلف انتخاباتی ایجاد می‌شود، ممکن است اطلاعات جدیدی درباره افراد وجود داشته باشد و هیچ قضاوتی نمی‌شود کرد؛ در هر دوره باید وضعیت داوطلبان بررسی شود و از قبل نمی‌توان گفت که چه اتفاقی خواهد افتاد.»
تمدید زمان شورای نگهبان
هادی طحان‌نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان و سخنگوی این نهاد روز گذشته در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت ۱۴ تلویزیون، درباره بررسی صلاحیت‌های داوطلبان ریاست‌جمهوری گفت: «مهلت پنج‌روزه اولیه شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت‌های داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری امروز به پایان می‌رسد. جلسات به‌صورت فشرده و پی‌درپی ادامه دارد و ما برابر قانون از مهلت پنج‌روزه دوم هم امکان استفاده داریم و باید از بخشی از مهلت پنج‌روزه‌ی دوم به‌علت حجم بالای پرونده‌ها، استفاده کنیم. تمام تلاش‌مان این است که در اسرع وقت جمع‌بندی داشته و نتیجه را به ملت عزیز ایران اعلام کنیم.»
طحان‌نظیف در پاسخ به این سوال که تاکنون چند پرونده بررسی شده است؟ خاطرنشان کرد: «پرونده‌ی افراد تک به تک در صحن شورا مطرح می‌شود و استعلام‌های افراد انجام و نظرات اعضا بیان می‌شود و ممکن است پرونده‌ای نیاز به بررسی و پیگیری بیشتری داشته باشد و در انتهای فرآیند، نتیجه‌ی نهایی را به وزارت کشور اعلام می‌کنیم و تا اعلام نتیجه‌ی نهایی نسبت به هیچ موردی اظهارنظر ندارم و نتیجه، یک‌جا اعلام خواهد شد.»
سه انتخابات، سه سناریو
در انتخابات نهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۳۸۴.۴ کاندیدا از اصلاح‌طلبان و ۳ کاندیدا از اصولگرایان حضور داشتند که در نهایت باعدم اجماع طیف اصلاحات، انتخابات به دور دوم رفت و محمود احمدی‌نژاد خروجی آن رقابت شد. شاخص‌ترین نامزد ردصلاحیت‌شده در این انتخابات، ابراهیم یزدی دبیرکل فقید نهضت آزادی و سیدرضا زواره‌ای نماینده ادوار مجلس و عضو حقوقدان شورای نگهبان بودند.
در انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۳۹۲) هیچ کاندیدای اصلاح‌طلبی وجود نداشت و ردصلاحیت اکبر هاشمی‌رفسنجانی به عنوان فردی که سال‌ها در جایگاه مرد دوم انقلاب و جمهوری اسلامی شناخته می‌شد، آنقدر بزرگ بود که ردصلاحیت دیگرانی مثل اسفندیار رحیم‌مشایی را کمرنگ کرد. در آن انتخابات با اینکه اصلاح‌طلبان حضور مستقیم نداشتند، حسن روحانی که از نیروهای سنتی و معتدل راست بود را تحت حمایت گرفتند و با واریز رای اصلاحات و جلب رای خاکستری، او به پیروزی رسید.
وضعیت اصولگرایان در سال ۱۳۹۲ مثل اصلاح‌طلبان در سال ۱۳۸۴ بود. آنها با چهار کاندیدا یعنی سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، محسن رضایی و علی‌اکبر ولایتی در انتخابات شرکت کردند که با شکست رای، زمینه شکست خود را فراهم کردند. سیدمحمد غرضی، وزیر سابق نفت و پست و تلگراف و تلفن نیز نامزد این انتخابات بود. در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۴۰۰) خروجی تصمیم شورای نگهبان چینش عجیبی برای کاندیداها ایجاد کرد.
مرحوم سیدابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده، سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، محسن رضایی و سعید جلیلی نامزدهای تائیدصلاحیت‌شده شورای نگهبان بودند. زاکانی و جلیلی به نفع رئیسی و محسن مهرعلیزاده به نفع همتی انصراف دادند. در نهایت ۳ کاندیدای اصولگرا و یک کاندیدای اصلاح‌طلب باقی ماندند که خروجی این انتخابات پیروزی سیدابراهیم رئیسی بود. در انتخابات ۱۴۰۰ برای نخستین بار بحث آرای باطله میلیونی مطرح و ردصلاحیت اسحاق جهانگیری و علی لاریجانی باعث تعجب بسیاری از ناظران سیاسی شد.
گمانه‌زنی‌ها
بازار گمانه‌زنی درباره ترکیب نامزدهای نهایی در این روزها داغ است. برخی نام‌ها بارها و بارها مورد تاکید قرار می‌گیرند که خبر از احتمال برخی تغییرات در تصمیم‌های پیشین شورای نگهبان می‌دهد. در این میان، گمانه‌زنی‌های روزنامه‌های همسو با جریان حاکم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
روزنامه «وطن امروز» در شماره روز پنجشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۳ با تیتر «از میان این ۱۲ نفر»، تصاویر محمدباقر قالیباف، مهرداد بذرپاش، علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، محمد شریعتمداری، مصطفی پورمحمدی، علی نیکزاد، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، صولت مرتضوی و عبدالناصر همتی را روی صفحه یک خود برد.
«وطن امروز» در این گزارش نوشت: «با بررسی‌های انجام‌شده، از میان ۸۰ داوطلب انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری، نهایتاً ۱۲ گزینه که شانس تایید صلاحیت آنها در شورای نگهبان بیشتر از سایرین باشد؛ مشخص شده‌اند. به عبارتی این ۱۲ نفر کسانی هستند که پیش‌بینی می‌شود ترکیب نهایی افراد تایید صلاحیت‌شده، از میان آنها باشد.»
روزنامه «جوان» – منتسب به سپاه – با تیتر نامزدها آرایش گرفتند، به گمانه‌زنی پرداخت. چینش تصاویر در صفحه یک روزنامه «جوان» متفاوت است. این چینش نشان می‌دهد که از نظر این روزنامه، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف و علی لاریجانی شاخص‌ترین نامزدها هستند. تصاویر نامزدهای دیگر مثل مهرداد بذرپاش، محمدمهدی اسماعیلی، علی نیکزاد، اسحاق جهانگیری، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی، محمود احمدی‌نژاد و محمد شریعتمداری نیز در اندازه‌های مختلف و پایین‌تر از این سه نامزد شاخص قرار گرفته است.
بخش مهمی از گمانه‌زنی‌ها حول محور رد یا تائید صلاحیت علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری می‌گردد. تحلیل‌ها حاکی از آن است که در صورت تائید صلاحیت لاریجانی، قالیباف، جهانگیری و جلیلی، رقابت اصلی میان این چهار نفر خواهد بود.
روزنامه هم میهن، مهلت پنج‌روزه بررسی صلاحیت‌ها روز گذشته به پایان رسید و طبق قانون و براساس اعلام سخنگوی شورای نگهبان، این زمان برای ۵ روز دیگر تمدید شد. با پایان بررسی صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان قانون اساسی و اعلام اسامی نامزدهای نهایی از سوی وزارت کشور، مهلت قانونی تبلیغات کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز می‌شود.
اما در حال حاضر، سوال‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره این است که چه کسانی از سوی شورای نگهبان مورد تائید قرار می‌گیرند و وارد کارزار انتخابات می‌شوند. اسامی مورد تائید این شورا، در مسیر، تحولات آتی و نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم تاثیر خواهد داشت.
طی روزهای گذشته گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره خروجی تصمیم شورای نگهبان و چینش کاندیداهای نهایی مطرح شد که بخش زیادی از آنها، مبتنی بر سوابق تصمیمات شورای نگهبان در خصوص نامزدهایی بود که پیش از این سابقه حضور در انتخابات را داشتند. از سوی دیگر، هادی طحان‌نظیف چند روز قبل در گفت‌وگویی تلویزیونی احتمال تغییر تصمیم قبلی شورای نگهبان درباره نامزدهای انتخابات را محتمل دانست.
مطالعه روند سه انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، یازدهم و سیزدهم نشان می‌دهد که چه سناریوهایی پیش روی شورای نگهبان خواهد بود. عوامل مختلفی در تصمیمگیری این شورا تاثیرگذار است.
چند روز قبل سیامک ره‌پیک، عضو حقوقدان و قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در حاشیه بازدید از ستاد انتخابات کشور در بازه زمانی نام‌نویسی داوطلبان گفت: «وقتی فاصله‌ای میان دوره‌های مختلف انتخاباتی ایجاد می‌شود، ممکن است اطلاعات جدیدی درباره افراد وجود داشته باشد و هیچ قضاوتی نمی‌شود کرد؛ در هر دوره باید وضعیت داوطلبان بررسی شود و از قبل نمی‌توان گفت که چه اتفاقی خواهد افتاد.»
تمدید زمان شورای نگهبان
هادی طحان‌نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان و سخنگوی این نهاد روز گذشته در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت ۱۴ تلویزیون، درباره بررسی صلاحیت‌های داوطلبان ریاست‌جمهوری گفت: «مهلت پنج‌روزه اولیه شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت‌های داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری امروز به پایان می‌رسد. جلسات به‌صورت فشرده و پی‌درپی ادامه دارد و ما برابر قانون از مهلت پنج‌روزه دوم هم امکان استفاده داریم و باید از بخشی از مهلت پنج‌روزه‌ی دوم به‌علت حجم بالای پرونده‌ها، استفاده کنیم. تمام تلاش‌مان این است که در اسرع وقت جمع‌بندی داشته و نتیجه را به ملت عزیز ایران اعلام کنیم.»
طحان‌نظیف در پاسخ به این سوال که تاکنون چند پرونده بررسی شده است؟ خاطرنشان کرد: «پرونده‌ی افراد تک به تک در صحن شورا مطرح می‌شود و استعلام‌های افراد انجام و نظرات اعضا بیان می‌شود و ممکن است پرونده‌ای نیاز به بررسی و پیگیری بیشتری داشته باشد و در انتهای فرآیند، نتیجه‌ی نهایی را به وزارت کشور اعلام می‌کنیم و تا اعلام نتیجه‌ی نهایی نسبت به هیچ موردی اظهارنظر ندارم و نتیجه، یک‌جا اعلام خواهد شد.»
سه انتخابات، سه سناریو
در انتخابات نهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۳۸۴.۴ کاندیدا از اصلاح‌طلبان و ۳ کاندیدا از اصولگرایان حضور داشتند که در نهایت باعدم اجماع طیف اصلاحات، انتخابات به دور دوم رفت و محمود احمدی‌نژاد خروجی آن رقابت شد. شاخص‌ترین نامزد ردصلاحیت‌شده در این انتخابات، ابراهیم یزدی دبیرکل فقید نهضت آزادی و سیدرضا زواره‌ای نماینده ادوار مجلس و عضو حقوقدان شورای نگهبان بودند.
در انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۳۹۲) هیچ کاندیدای اصلاح‌طلبی وجود نداشت و ردصلاحیت اکبر هاشمی‌رفسنجانی به عنوان فردی که سال‌ها در جایگاه مرد دوم انقلاب و جمهوری اسلامی شناخته می‌شد، آنقدر بزرگ بود که ردصلاحیت دیگرانی مثل اسفندیار رحیم‌مشایی را کمرنگ کرد. در آن انتخابات با اینکه اصلاح‌طلبان حضور مستقیم نداشتند، حسن روحانی که از نیروهای سنتی و معتدل راست بود را تحت حمایت گرفتند و با واریز رای اصلاحات و جلب رای خاکستری، او به پیروزی رسید.
وضعیت اصولگرایان در سال ۱۳۹۲ مثل اصلاح‌طلبان در سال ۱۳۸۴ بود. آنها با چهار کاندیدا یعنی سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، محسن رضایی و علی‌اکبر ولایتی در انتخابات شرکت کردند که با شکست رای، زمینه شکست خود را فراهم کردند. سیدمحمد غرضی، وزیر سابق نفت و پست و تلگراف و تلفن نیز نامزد این انتخابات بود. در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری (۱۴۰۰) خروجی تصمیم شورای نگهبان چینش عجیبی برای کاندیداها ایجاد کرد.
مرحوم سیدابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده، سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، محسن رضایی و سعید جلیلی نامزدهای تائیدصلاحیت‌شده شورای نگهبان بودند. زاکانی و جلیلی به نفع رئیسی و محسن مهرعلیزاده به نفع همتی انصراف دادند. در نهایت ۳ کاندیدای اصولگرا و یک کاندیدای اصلاح‌طلب باقی ماندند که خروجی این انتخابات پیروزی سیدابراهیم رئیسی بود. در انتخابات ۱۴۰۰ برای نخستین بار بحث آرای باطله میلیونی مطرح و ردصلاحیت اسحاق جهانگیری و علی لاریجانی باعث تعجب بسیاری از ناظران سیاسی شد.
گمانه‌زنی‌ها
بازار گمانه‌زنی درباره ترکیب نامزدهای نهایی در این روزها داغ است. برخی نام‌ها بارها و بارها مورد تاکید قرار می‌گیرند که خبر از احتمال برخی تغییرات در تصمیم‌های پیشین شورای نگهبان می‌دهد. در این میان، گمانه‌زنی‌های روزنامه‌های همسو با جریان حاکم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
روزنامه «وطن امروز» در شماره روز پنجشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۳ با تیتر «از میان این ۱۲ نفر»، تصاویر محمدباقر قالیباف، مهرداد بذرپاش، علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، محمد شریعتمداری، مصطفی پورمحمدی، علی نیکزاد، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، صولت مرتضوی و عبدالناصر همتی را روی صفحه یک خود برد.
«وطن امروز» در این گزارش نوشت: «با بررسی‌های انجام‌شده، از میان ۸۰ داوطلب انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری، نهایتاً ۱۲ گزینه که شانس تایید صلاحیت آنها در شورای نگهبان بیشتر از سایرین باشد؛ مشخص شده‌اند. به عبارتی این ۱۲ نفر کسانی هستند که پیش‌بینی می‌شود ترکیب نهایی افراد تایید صلاحیت‌شده، از میان آنها باشد.»
روزنامه «جوان» – منتسب به سپاه – با تیتر نامزدها آرایش گرفتند، به گمانه‌زنی پرداخت. چینش تصاویر در صفحه یک روزنامه «جوان» متفاوت است. این چینش نشان می‌دهد که از نظر این روزنامه، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف و علی لاریجانی شاخص‌ترین نامزدها هستند. تصاویر نامزدهای دیگر مثل مهرداد بذرپاش، محمدمهدی اسماعیلی، علی نیکزاد، اسحاق جهانگیری، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی، محمود احمدی‌نژاد و محمد شریعتمداری نیز در اندازه‌های مختلف و پایین‌تر از این سه نامزد شاخص قرار گرفته است.
بخش مهمی از گمانه‌زنی‌ها حول محور رد یا تائید صلاحیت علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری می‌گردد. تحلیل‌ها حاکی از آن است که در صورت تائید صلاحیت لاریجانی، قالیباف، جهانگیری و جلیلی، رقابت اصلی میان این چهار نفر خواهد بود.
