گروه سیاسی: روزنامه هم میهن نوشت: نشست گفت‌وگو با رئیس جبهه اصلاحات، نایب‌رئیس مجلس ششم و وزیر دولت‌های اول، دوم و سوم در حزب توسعه ملی ایران اسلامی برگزار شد. آذر منصوری و بهزاد نبوی با حضور در این نشست به تحلیل مرحله اول انتخابات ریاست‌جمهوری پرداختند و در پایان به سوالات برخی از حاضران در جلسه نیز به فراخور موضوع و آگاهی، به سوالات پاسخ دادند.
مسئله لزوم افزایش مشارکت در مرحله دوم انتخابات، تحلیل عدم مشارکت بخش زیادی از واجدان شرایط، تاکید بر لزوم عبور از وضع موجود به وضع مطلوب و عدم امکان عبور از این وضعیت به صورت فوری از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده در این نشست بود. از سوی دیگر، سوالات حاضران در این نشست بحث‌های دیگری را نیز به محتوای این گفت‌وگو اضافه کرد.
نکته جالب توجه در این جلسه، صراحت یک دختر دهه هشتادی به قول خودش از اهالی نسل زِد بود که سوالاتش را بدون لکنت از این چهره سیاسی کهنه‌کار پرسید. او می‌خواست بداند که پزشکیان در صورت موفقیت در مرحله دوم انتخابات، برای دانشجویان و برخوردهایی که با آنها می‌شود، چه برنامه‌ای دارد. دیگری پرسید که چطور می‌توانند افراد مردد و تحریمی‌ها را راضی به مشارکت کنند. تمام پرسش‌ها و پاسخ‌ها، مخلوطی از نگرانی و امیدی هرچند کم‌سو درباره آینده ایران بود.
فرق می‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد
بهزاد نبوی، سیاستمدار قدیمی و از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان با اشاره به تجربه انتخابات ۷۶ گفت: «در سال ۷۶ ما خیلی تلاش کردیم که آقای مهندس موسوی نامزد شود. خیلی برای ما عیب بود که چپ خط امامی – آن زمان هنوز اصلاح‌طلبی اختراع نشده بود – نامزد نداشته باشد. آقای خاتمی فداکاری کرد روی مین رفت و حاضر شد که نامزد شود. امید همه ما این بود که خاتمی بیاید چهار یا پنج میلیون رای بیاورد. ما به همین قانع بودیم چپ خط امامی از صحنه حذف نشود. اما آقای خاتمی ۲۰ میلیون رای آورد. در شرایطی که مشارکت هم بالا بود و ۷۹ درصد (بیش از ۲۹ میلیون نفر) در انتخابات شرکت کردند.
رای آقای پزشکیان در این انتخابات، آن دوران را برای من تداعی می‌کند. تصورم این است که بخش مهمی از این رای مربوط به ویژگی‌های شخصی پزشکیان و آن چیزهایی است که می‌گوییم پزشکیان را به پزشکیان تبدیل کرده است. کمک‌های افرادی مثل آقای ظریف هم در این باره بسیار مفید و مؤثر بود. در حال حاضر، ما در حال ورود به مرحله دوم انتخابات هستیم. ایستادن جایگاه اول تبریک دارد و ورود به مرحله دوم، نیازمند هشدار است که مرحله بسیار مهم‌تری است. چون یکی از نامزدهای محترم که رای نسبتاً قابل قبولی هم داشت (قالیباف)، به نفع آقای جلیلی وارد شد. نگرانی درباره این ۳ میلیون رای وجود دارد. اختلاف جلیلی و پزشکیان یک میلیون است و اگر دو میلیون از آرای قالیباف هم به سبد او بریزد، پیروز خواهد شد. بنابراین، کار ما در این مرحله سخت‌تر است.»
نبوی اضافه کرد: «در حال حاضر با چهار گروه مواجه هستیم. گروه اول، آن‌هایی هستند که در مرحله اول رای دادند و امیدواریم که در دور دوم حضور داشته باشند. دسته دوم، ناامیدان هستند که معتقدند تفاوتی ندارد چه کسی رئیس‌جمهور باشد. دسته سوم تحریمی‌ها هستند که معتقدند با عدم مشارکت باید پیامی به حاکمیت ارسال کرد. دسته و گروه چهارم تحریمی‌های برانداز هستند که با آنها در حال حاضر صحبتی نداریم. در این فرصت کوتاه چندروزه، نمی‌توانیم با آنها وارد گفت‌وگو شویم. به سه گروه ابتدایی باید بگوییم که شرکت نکردن در انتخابات، در واقع رای دادن به رقیب پزشکیان است. از سوی دیگر باید این را هم جا بیاندازیم که پزشکیان نمی‌تواند معجزه و ظرف ۲۴ ساعت همه چیز را گل و بلبل کند. برای آن‌هایی که می‌گویند فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد، می‌گویم که تفاوت دولت پزشکیان و رقیبش، مثل دولت خاتمی با دولت بعدی او و دولت روحانی با دولت بعدی اوست.»
نایب‌رئیس مجلس ششم، تاکید کرد: «به تحریمی‌ها باید گفت که اگر دنبال این بودند که پیامی به حاکمیت داده شود، این اتفاق افتاد و سیاست حاکمیت تغییر کرد. حاکمیت مسیری برای شرکت جناح‌های مختلف در انتخابات باز کرد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم در این انتخابات شرکت نمی‌کنیم که حاکمیت در سیاست‌هایش تجدیدنظر کند. تجدیدنظر اتفاق افتاده است. پزشکیان وعده عجیب و غریبی نداده است. آنچه در حال حاضر مردم با پوست و گوشت‌شان لمس می‌کنند، مشکلات اقتصادی است و مهم‌ترین کاری که پزشکیان می‌تواند بکند، تلاش برای حل این مسئله است. حل مشکل معیشت و اقتصاد مردم نیز از راه تجدیدنظر در سیاست خارجی می‌گذرد. این به معنای درگیر شدن با حاکمیت نیست. آیا خاتمی که دولتش بهترین عملکرد اقتصادی را از خود به جا گذاشت، با حاکمیت درگیر شد؟ سیاست خارجی را با هماهنگی حاکمیت پیش برد. پزشکیان هم باید برای پیشبرد این مسائل با حاکمیت گفت‌وگو و رایزنی کند.»
بهزاد نبوی در پایان جلسه از حاضران خواست که اطرافیان خود را در مدت محدود باقی‌مانده تا زمان رای‌گیری، برای حضور در پای صندوق‌های رای قانع کنند.
نتیجه انتخابات غافلگیرمان کرد
آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ایران با اشاره به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «ما با تمام توان و قوا در انتخابات شرکت کردیم. پیش‌بینی‌مان این نبود که با مشارکت ۴۰ درصدی، نامزد اصلاح‌طلبان در جایگاه نخست این انتخابات بایستد. این اتفاق از اتفاقات نادری بود که هیچ تحلیلگری آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. ما بنا بر تجاربی که از انتخابات قبلی داشتیم، همواره می‌گفتیم اگر مشارکت بالای ۵۵ تا ۶۰درصد باشد، شانس پیروزی گزینه اصلاح‌طلبان در نهادهای انتخابی بیشتر است. همواره ۲۵ درصد جامعه در انتخابات شرکت نمی‌کنند و در مجموع ۶۰ درصد مردم شاید تشخیص‌شان این بود که انتخابات فاقد معناداری و اثرگذاری در زندگی امروز و آینده ماست و اصلاح‌طلبان هم نمی‌توانند در این شرایط کاری از پیش ببرند. یا معتقد بودند که آقای دکتر پزشکیان آدم خوبی است اما امکان کار کردن به او داده نمی‌شود. بنابراین، معتقدم که نتایج این انتخابات نیازمد تحلیل پیچیده‌ای است. حتی هوش مصنوعی پیش‌بینی کرده بود که با مشارکت ۳۵ تا ۴۰ درصد آقای جلیلی برنده انتخابات است، با مشارکت کمی بالاتر قالیباف و با رسیدن به بالای ۶۰ درصد نامزد اصلاح‌طلبان پیروز این انتخابات می‌شود.»
منصوری ادامه داد: «یکی از دلایل این نتیجه، ریزش بخشی از بدنه حامی و پشتیبان جریان رقیب ما بود که ریزش کرد. قرار گرفتن پزشکیان در جایگاه نخست، این نوید را به ما می‌دهد که اگر میزان مشارکت در دور دوم افزایش پیدا کند، آقای پزشکیان در این انتخابات پیروز می‌شود. ولی اگر سطح مشارکت کاهش پیدا کند، حتی با تجمیع آرای پزشکیان و قالیباف، در این شرایط خوب طبیعی است که آقای جلیلی برنده این انتخابات خواهد بود. بنابراین گام دوم ما در این انتخابات باید حفظ آرای دور اول برای پزشکیان و افزایش مشارکت در دور دوم باشد.»
دبیرکل حزب اتحاد ملت، تاکید کرد: «ما در حال حاضر با پدیده تحریم انتخابات مواجه هستیم. این کنش، بازخورد رفتارهایی هست که قبلا اتفاق افتاده است. به قول آقای خاتمی نتیجه خودبراندازی‌هایی هست که به آن دست می‌زنند و الا مگر می‌شود یک دختری از ایران به دلیل پوشش‌اش بازداشت شود، جان خودش را از دست بدهد، اعتراضات برپا شود و پسران و دختران ما هزینه دهند و باز هم بگوییم طرح نور یا طرح زور باید اجرا شود. چون ما به این ظاهر نیاز داریم که بگوییم جامعه ما اسلامی است. درحالی‌که جامعه قبل از حجاب باید مشخصه‌های دیگری نیز داشته باشد که بشود آن را جامعه اسلامی تعریف کرد.»
منصوری با اشاره به لزوم دعوت اطرافیان برای شرکت در انتخابات، تاکید کرد: «در فرصت‌هایی که داشتم تلفنی یا رودررو با خیلی از دوستان و اقوام و آشنایان صحبت کردم که در انتخابات شرکت کنند. به شما هم توصیه می‌کنم که این کار را انجام دهید. هر کدام از ما یک شبکه ارتباطی، گروه دوستی و شبکه همکاران داریم. باید سراغ همه این‌ها برویم و بدون تعارف صحبت کنیم. بگوییم که رای دادن یا رای ندادن شما چه تاثیری در سرنوشت آینده خواهد داشت. به کسانی که می‌گویند اجازه نخواهند داد که پزشکیان کاری انجام بدهد، باید گفت که حتی اگر بخواهند هر ۹ روز یک بحران برای آقای دکتر پزشکیان ایجاد بکنند، دولت او به مراتب بهتر از دولتی است که بخواهد وضع موجود را ادامه دهد. با شناختی که ما از آقای جلیلی داریم، می‌دانیم که اگر رئیس‌جمهور این کشور شود، تمام این تندروی‌هایی که اتفاق می‌افتد، تشدید خواهد شد.»
مسئله لزوم افزایش مشارکت در مرحله دوم انتخابات، تحلیل عدم مشارکت بخش زیادی از واجدان شرایط، تاکید بر لزوم عبور از وضع موجود به وضع مطلوب و عدم امکان عبور از این وضعیت به صورت فوری از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده در این نشست بود. از سوی دیگر، سوالات حاضران در این نشست بحث‌های دیگری را نیز به محتوای این گفت‌وگو اضافه کرد.
نکته جالب توجه در این جلسه، صراحت یک دختر دهه هشتادی به قول خودش از اهالی نسل زِد بود که سوالاتش را بدون لکنت از این چهره سیاسی کهنه‌کار پرسید. او می‌خواست بداند که پزشکیان در صورت موفقیت در مرحله دوم انتخابات، برای دانشجویان و برخوردهایی که با آنها می‌شود، چه برنامه‌ای دارد. دیگری پرسید که چطور می‌توانند افراد مردد و تحریمی‌ها را راضی به مشارکت کنند. تمام پرسش‌ها و پاسخ‌ها، مخلوطی از نگرانی و امیدی هرچند کم‌سو درباره آینده ایران بود.
فرق می‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد
بهزاد نبوی، سیاستمدار قدیمی و از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان با اشاره به تجربه انتخابات ۷۶ گفت: «در سال ۷۶ ما خیلی تلاش کردیم که آقای مهندس موسوی نامزد شود. خیلی برای ما عیب بود که چپ خط امامی – آن زمان هنوز اصلاح‌طلبی اختراع نشده بود – نامزد نداشته باشد. آقای خاتمی فداکاری کرد روی مین رفت و حاضر شد که نامزد شود. امید همه ما این بود که خاتمی بیاید چهار یا پنج میلیون رای بیاورد. ما به همین قانع بودیم چپ خط امامی از صحنه حذف نشود. اما آقای خاتمی ۲۰ میلیون رای آورد. در شرایطی که مشارکت هم بالا بود و ۷۹ درصد (بیش از ۲۹ میلیون نفر) در انتخابات شرکت کردند.
رای آقای پزشکیان در این انتخابات، آن دوران را برای من تداعی می‌کند. تصورم این است که بخش مهمی از این رای مربوط به ویژگی‌های شخصی پزشکیان و آن چیزهایی است که می‌گوییم پزشکیان را به پزشکیان تبدیل کرده است. کمک‌های افرادی مثل آقای ظریف هم در این باره بسیار مفید و مؤثر بود. در حال حاضر، ما در حال ورود به مرحله دوم انتخابات هستیم. ایستادن جایگاه اول تبریک دارد و ورود به مرحله دوم، نیازمند هشدار است که مرحله بسیار مهم‌تری است. چون یکی از نامزدهای محترم که رای نسبتاً قابل قبولی هم داشت (قالیباف)، به نفع آقای جلیلی وارد شد. نگرانی درباره این ۳ میلیون رای وجود دارد. اختلاف جلیلی و پزشکیان یک میلیون است و اگر دو میلیون از آرای قالیباف هم به سبد او بریزد، پیروز خواهد شد. بنابراین، کار ما در این مرحله سخت‌تر است.»
نبوی اضافه کرد: «در حال حاضر با چهار گروه مواجه هستیم. گروه اول، آن‌هایی هستند که در مرحله اول رای دادند و امیدواریم که در دور دوم حضور داشته باشند. دسته دوم، ناامیدان هستند که معتقدند تفاوتی ندارد چه کسی رئیس‌جمهور باشد. دسته سوم تحریمی‌ها هستند که معتقدند با عدم مشارکت باید پیامی به حاکمیت ارسال کرد. دسته و گروه چهارم تحریمی‌های برانداز هستند که با آنها در حال حاضر صحبتی نداریم. در این فرصت کوتاه چندروزه، نمی‌توانیم با آنها وارد گفت‌وگو شویم. به سه گروه ابتدایی باید بگوییم که شرکت نکردن در انتخابات، در واقع رای دادن به رقیب پزشکیان است. از سوی دیگر باید این را هم جا بیاندازیم که پزشکیان نمی‌تواند معجزه و ظرف ۲۴ ساعت همه چیز را گل و بلبل کند. برای آن‌هایی که می‌گویند فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد، می‌گویم که تفاوت دولت پزشکیان و رقیبش، مثل دولت خاتمی با دولت بعدی او و دولت روحانی با دولت بعدی اوست.»
نایب‌رئیس مجلس ششم، تاکید کرد: «به تحریمی‌ها باید گفت که اگر دنبال این بودند که پیامی به حاکمیت داده شود، این اتفاق افتاد و سیاست حاکمیت تغییر کرد. حاکمیت مسیری برای شرکت جناح‌های مختلف در انتخابات باز کرد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم در این انتخابات شرکت نمی‌کنیم که حاکمیت در سیاست‌هایش تجدیدنظر کند. تجدیدنظر اتفاق افتاده است. پزشکیان وعده عجیب و غریبی نداده است. آنچه در حال حاضر مردم با پوست و گوشت‌شان لمس می‌کنند، مشکلات اقتصادی است و مهم‌ترین کاری که پزشکیان می‌تواند بکند، تلاش برای حل این مسئله است. حل مشکل معیشت و اقتصاد مردم نیز از راه تجدیدنظر در سیاست خارجی می‌گذرد. این به معنای درگیر شدن با حاکمیت نیست. آیا خاتمی که دولتش بهترین عملکرد اقتصادی را از خود به جا گذاشت، با حاکمیت درگیر شد؟ سیاست خارجی را با هماهنگی حاکمیت پیش برد. پزشکیان هم باید برای پیشبرد این مسائل با حاکمیت گفت‌وگو و رایزنی کند.»
بهزاد نبوی در پایان جلسه از حاضران خواست که اطرافیان خود را در مدت محدود باقی‌مانده تا زمان رای‌گیری، برای حضور در پای صندوق‌های رای قانع کنند.
نتیجه انتخابات غافلگیرمان کرد
آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ایران با اشاره به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «ما با تمام توان و قوا در انتخابات شرکت کردیم. پیش‌بینی‌مان این نبود که با مشارکت ۴۰ درصدی، نامزد اصلاح‌طلبان در جایگاه نخست این انتخابات بایستد. این اتفاق از اتفاقات نادری بود که هیچ تحلیلگری آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. ما بنا بر تجاربی که از انتخابات قبلی داشتیم، همواره می‌گفتیم اگر مشارکت بالای ۵۵ تا ۶۰درصد باشد، شانس پیروزی گزینه اصلاح‌طلبان در نهادهای انتخابی بیشتر است. همواره ۲۵ درصد جامعه در انتخابات شرکت نمی‌کنند و در مجموع ۶۰ درصد مردم شاید تشخیص‌شان این بود که انتخابات فاقد معناداری و اثرگذاری در زندگی امروز و آینده ماست و اصلاح‌طلبان هم نمی‌توانند در این شرایط کاری از پیش ببرند. یا معتقد بودند که آقای دکتر پزشکیان آدم خوبی است اما امکان کار کردن به او داده نمی‌شود. بنابراین، معتقدم که نتایج این انتخابات نیازمد تحلیل پیچیده‌ای است. حتی هوش مصنوعی پیش‌بینی کرده بود که با مشارکت ۳۵ تا ۴۰ درصد آقای جلیلی برنده انتخابات است، با مشارکت کمی بالاتر قالیباف و با رسیدن به بالای ۶۰ درصد نامزد اصلاح‌طلبان پیروز این انتخابات می‌شود.»
منصوری ادامه داد: «یکی از دلایل این نتیجه، ریزش بخشی از بدنه حامی و پشتیبان جریان رقیب ما بود که ریزش کرد. قرار گرفتن پزشکیان در جایگاه نخست، این نوید را به ما می‌دهد که اگر میزان مشارکت در دور دوم افزایش پیدا کند، آقای پزشکیان در این انتخابات پیروز می‌شود. ولی اگر سطح مشارکت کاهش پیدا کند، حتی با تجمیع آرای پزشکیان و قالیباف، در این شرایط خوب طبیعی است که آقای جلیلی برنده این انتخابات خواهد بود. بنابراین گام دوم ما در این انتخابات باید حفظ آرای دور اول برای پزشکیان و افزایش مشارکت در دور دوم باشد.»
دبیرکل حزب اتحاد ملت، تاکید کرد: «ما در حال حاضر با پدیده تحریم انتخابات مواجه هستیم. این کنش، بازخورد رفتارهایی هست که قبلا اتفاق افتاده است. به قول آقای خاتمی نتیجه خودبراندازی‌هایی هست که به آن دست می‌زنند و الا مگر می‌شود یک دختری از ایران به دلیل پوشش‌اش بازداشت شود، جان خودش را از دست بدهد، اعتراضات برپا شود و پسران و دختران ما هزینه دهند و باز هم بگوییم طرح نور یا طرح زور باید اجرا شود. چون ما به این ظاهر نیاز داریم که بگوییم جامعه ما اسلامی است. درحالی‌که جامعه قبل از حجاب باید مشخصه‌های دیگری نیز داشته باشد که بشود آن را جامعه اسلامی تعریف کرد.»
منصوری با اشاره به لزوم دعوت اطرافیان برای شرکت در انتخابات، تاکید کرد: «در فرصت‌هایی که داشتم تلفنی یا رودررو با خیلی از دوستان و اقوام و آشنایان صحبت کردم که در انتخابات شرکت کنند. به شما هم توصیه می‌کنم که این کار را انجام دهید. هر کدام از ما یک شبکه ارتباطی، گروه دوستی و شبکه همکاران داریم. باید سراغ همه این‌ها برویم و بدون تعارف صحبت کنیم. بگوییم که رای دادن یا رای ندادن شما چه تاثیری در سرنوشت آینده خواهد داشت. به کسانی که می‌گویند اجازه نخواهند داد که پزشکیان کاری انجام بدهد، باید گفت که حتی اگر بخواهند هر ۹ روز یک بحران برای آقای دکتر پزشکیان ایجاد بکنند، دولت او به مراتب بهتر از دولتی است که بخواهد وضع موجود را ادامه دهد. با شناختی که ما از آقای جلیلی داریم، می‌دانیم که اگر رئیس‌جمهور این کشور شود، تمام این تندروی‌هایی که اتفاق می‌افتد، تشدید خواهد شد.»
