فرارو، اگرچه در طول ۵ مناظره اولیه، بحث‌های اقتصادی و حتی برخی گفتار‌های کنایه آمیز در خصوص تحریم ها، کرسنت و FATF شکل گرفت، اما هیچ یک از کاندید‌ها دقیقا مشخص نکرد برای افزایش ظرفیت‌های تولید و صادرات کشور یا حل مشکلات اقتصاد سیاسی دقیقا از چه مسیری حرکت خواهد کرد و این وضعیت نیز پرسش‌هایی را ایجاد کرده است از جمله این که کدام کاندیدا‌ها درک روشن تری از مسائل اقتصادی دارند و می‌توانند چشم انداز روشن تری برای آینده داشته باشند؟
کاندیداتوری پزشکیان، ادامه مسیر تحقق مطالبات مردم است
حسین راغفر گفت: «رای دادن یک مسئولیت اخلاقی در برابر سایر افراد جامعه است. آن‌هایی که رای نمی‌دهند، درست مثل آن فردی هستند که در یک کشتی نشسته باشند و کشتی را سوراخ کنند، ما حق نداریم این کار را انجام دهیم. ما حق نداریم رای ندهیم. رای ندادن ما به دیگران هم آسیب می‌رساند. این واقعا یک مسئولیت اخلاقی است و همه باید با توجه به همین نکته که رای دادن یک الزام اخلاقیست رای دهند. برخی گروه‌های داخل و خارج از کشور در تلاشند کاری کنند که مردم در انتخابات شرکت نکنند. گاهی یک شخص بر اثر منطق شخصی خود و بنا به هر دلیلی به این نتیجه می‌رسد که در انتخابات شرکت نکند. این انتخاب شخصی است، اما تلاش داخلی و خارجی برای مایوس کردن مردم از رای دهی چیز دیگری است. آقای پزشکیان قطعا انتخاب حاکمیت نبوده بلکه به خاطر مطالبات ۲ سال اخیر مردم، از سوی حاکمیت برای حضور در این دور از رقابت‌ها پذیرفته شده است؛ بنابراین حضور پزشکیان را جامعه باید به عنوان پیروزی خود در احقاق مطالباتش تلقی کند.»
وی افزود: «این در حالیست که برخی سعی دارند مسئله را وارونه جلوه داده و بگویند حاکمیت پزشکیان را آورده تا فشار اجتماعی را کم کند. مسئله این است که حضور پزشکیان در انتخابات همان تحقق مطالباتی است که مردم هم برایش هزینه داده اند. اگر به مسئله از این زاویه نگاه کنیم متوجه می‌شویم که اتفاقا همان مردمی که هزینه داده اند برای ادامه پیروزی خود باید حتما رای بدهند. اگر آن‌ها که حاضر به رای دادن نیستند از این زاویه به موضوع نگاه کنند، متوجه می‌شوند که باید از ابزاری که در اختیار دارند استفاده کنند.
می‌بینیم که سالهاست به ویژه در فضای مجازی، برخی تلاش دارند مردم را از شرکت در انتخابات دلسرد کنند. چرا که اگر مردم شرکت کنند، آن‌ها به اهداف خود نمی‌رسند وآن‌ها هم رای ندارند. اگر مسئله را اینطور نگاه کنیم، انتخابات ادامه رسیدن مردم به مطالباتشان است. درواقع انتخابات پیش رو یک دوره امتحان است.»
زیرساخت‌های تولید کشور را چگونه درمان می‌کنیم؟
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: «در مورد همکاری‌های بین المللی اقتصادی ما، بسیار ضعیف هستیم و فرصت‌های متعددی را به کرات از دست داده ایم. باید بپذیریم که در بخش تولید هم بسیار ضعیف عمل می‌کنیم و کیفیت محصولات ما باعث شده حتی در بازار‌های منطقه‌ای هم درخششی نداشته باشیم. درست است که در برخی دوره‌ها که روسیه با تحریم‌های جدی مواجه می‌شد، با ایران افزایش تعامل داشت، اما این موضوع هم مقطعی است و نمی‌تواند پشتوانه‌ای برای اقتصادمان ایجاد کند؛ بنابراین برخی از صحبت‌ها و وعده‌های کاندید‌ها که درباره تعاملات بین الملل یا حتی تعاملات بسته صحبت می‌کنند، هر دو، می‌تواند در حد شعار باشد. ما اول باید روی ظرفیت‌ها و بنیاد‌های تولید متمرکز شویم و بعد در سطح فرامنطقه‌ای رشد ایجاد کنیم. ضمن این که ما این توان را داریم که برخی کالا‌ها و خدمات را در کشور خودمان انجام دهیم، اما به واردات از چین پناه برده ایم. نمونه هم خودرو است.»
وی افزود: «خروج ارز از کشور و فساد پیرامون آن به نفع برخی است که واردات ما را ترجیح می‌دهد و مانع از توسعه صنعتی در داخل است. امیدوارم کاندیدا‌ها واضح بگویند که چگونه می‌خواهند در این زمینه اقداماتی انجام دهند. همه ما می‌خواهیم وارد بازار‌های بین الملل و به ویژه اروپا شویم، اما آیا ما این توان را داریم که وارد بازار‌های بین الملل شویم؟ بنابراین مهمترین گزینه‌ای که باید تقویت شود، افزایش کیفیت داخلی است. بهتر است به جای ارسال آب مجازی و هندوانه و خربزه صادر کردن به عراق و ترکیه، روی کالا‌های صنعتی متمرکز شویم.»
نگاه اقتصادی بسته جلیلی و نگاه باز پزشکیان نیازی به توضیح ندارد
این کارشناس اقتصادی گفت: «طبیعیست که کاندیدا‌ها اقتصاد ندانند، چون اقتصاد که نخوانده اند. بدیهی است که نگاه‌ها به سمت تیم این افراد و متخصصانی خواهد بود که برایشان برنامه ریزی می‌کنند. این هم برایمان واضح و کاملا روشن است که هر یک از کاندیدا‌ها نسبت به مسائل حساسی از جمله FATF و برجام چه نوع نگرشی دارند.
آقای جلیلی که اصلا خودش مسبب تحریم‌های اقتصادی علیه کشور بوده، مواضع آقای پزشکیان هم که روشن است و ایشان که نقشی در این موضوعات نداشته. پس بحثی سر این که هر کاندیدا قرار است چگونه با اقتصاد کشور مواجه شود نداریم. اما متاسفانه تا اینجا هر دو کاندیدا بیشتر کلی گویی کرده یا شعار داده اند. بعید هم هست در روز‌های باقی مانده تا انتخابات روند متفاوتی را در پیش بگیرند. کاندیدا‌ها باید صراحتا توضیح دهند در قبال مسائل اساسی اقتصاد از جمله تورم قرار است چگونه رفتار کنند. این حرف که مهار می‌کنیم یک شعار است. بیکاری کشور چگونه حل می‌شود و سرمایه گذاری در صنایع کشور را چگونه می‌خواهیم حل کنیم؟»
وی افزود: «همانطور که گفتم مواضع هر یک از کاندیدا‌ها و نگاه بسته یکی در برابر نگاه باز دیگری اصلا نیازی به توضیح واضحات ندارد. از این جا به بعد و تا روز جمعه، ما دوست داریم بدانیم کاندیدا‌ها چگونه می‌خواهند مشکلات بهداشتی، مشکل مسکن و امثالهم را حل کنند و سازوکار‌های توانمندسازی اقتصادی برای مردم را تشریح کنند. اگر کاندیدا‌ها این بار هم نتوانند مواضعشان را شفاف بگویند به ناامیدی بیشتر جامعه از صندوق‌های رای دامن می‌زنند.»
