سحر قناتی- دانشجویان معترض «جریمه و پول زور» و مسوولان دانشگاه صنعتی شریف «هزینه» میخوانندش. بحث بر س ر دریافت شهریه از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد این دانشگاه است که دوره تحصیلشان بیشتر از چهار ترم طول کشیده است ، اگرچه این قانون در سال ۱۳۸۸ به تصویب رسیده اما شهریه پرداختی هر سال ۲۵ درصد افزایش داشته و دانشجویانی که برای تحصیل رایگان در این مرکز انتخاب شده اند را شورانده است. در حالی که دانشگاههای نظیر خواجه نصیرالدین طوسی، علم و صنعت، شهید بهشتی و دانشگاه تهران به عنوان مراکز آموزش عالی رایگان، بابت طولانی شدن دوره ارشد از دانشجویان خود شهریه ای دریافت نمیکنند. همین مساله سبب شد موج اعترا ضات دان شجویان دان شگاه صنعتی شریف به برگزاری تجمعی در این مرکز آموز شی بینجامد. دان شجویان با وجود برگزاری چند جل س ه با مسوولان دانشگاه نسبت به عدم تلاش مسوولان برای حل مشکل همچنان معترضند و از گفتههای مسوولان هم اینطور برمیآید که آنها نیز به دنبال حل مساله نیستند . چنانچه داود رشت چیان، مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه شریف هم به جهان صنعت میگوید: «این هزینه بر اساس آییننامهای که به تصویب هیات امنای دانشگاه رسیده دریافت میشود ، نه چیزی جز این. » او حاضر نیست بیش از این سخن بگوید و به گفتن اینکه «دانشجو حق دارد حرفش را بگوید اما اگر غلط بگوید ما هم پاسخی خواهیم داد. » بسنده میکند.
دانشجویان بیانگیزه میشوند
«ظاهرا وزارت علوم از ترم چهار به بعد مبلغی برای تحصیل دانشجویان ارشد به دانشگاه نمیدهد.» این چیزی است که مدام در دانشگاه شن یده میشود . ابوذر تمسکی ، نایب دبیر سابق شورای صنفی دانشگاه شریف در خصوص این موضوع به «جهانصنعت» میگوید: «مسوولان دانشگاه ما میگویند این قانون از سال ۸۸ و طبق مصوبه هیات امنا اجرایی شده . آن زمان دانشجویی که به ترم پنج میرسید ،مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برایثبت نام پرداخت میکرد، علاوه بر این هزینه دروس عملی و نظری هم نرخ دیگری داشت. این مبلغ هر سال تا ۲۵ درصد اضافه شد و حالا برای ورودیهای ۹۴ به ۸۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است و به ازای هر واحد نظری هم ۱۹۵ هزار تومان و هر واحد پایان نامه نزدیک به ۴۰۰ هزار تومان باید پرداخت کند.»
درخواست پرداخت چنین هزینهای از سوی دانشجویانی که متقاضی تحصیل رایگان در دانشگاهی دولتی بودهاند، این ظن را به وجود میآورد که قانون وضع شده به نوعی درآمدزایی از دانشجویان است . این درحالی است که چنین رویکردی کاهش انگیزه دانشجویان برای تحصیل در چنین دان شگاهی را سبب می شوند . با توجه به اینکه هیات امنا از مقامات م سوول دولت ت شکیل می شود ، چرا باید در دان شگاه شریف چنین روندی وجود داشته باشد؟ این دانشجوی دانشکده شیمی در این مورد میگوید: «با در نظر گرفتن چنین هزینهای دانشجو ناچار میشود برای تحص یل کار کند و همین مس اله دوره ارش د را طولانیتر میکند. علاوه بر این آنان نمیتوانند تمرکز خود را روی پروژههای درس ی بگذارند و همین از سطح کیفی کار آموزشی ارایه شده، میکاهد».
تمسکی ، «رفاه» در دانشگاه های کشور ، در مقایسه با دانشگاه های دنیا را به یک کاریکاتور تشبیه میکند و ادامه میدهد: «این قانون دانشجویان را از اینکه برای تحصیل در ایران ماندهاند، پشیمان میکند و سبب میشود ، دانشجوی کارشناسی هم با دیدن معضلات ، تصمیم بگیرد برای مقطع ارشد ، دانشگاه دیگری به جز شریف را برگزیند که به هر حال به ضرر دانشگاه است . علاوه بر این دانشجوی ارشد برای دفاع از پایان نامه، نیازی به چاپ مقاله ندارد و اگر مقالهای نداشته باشد ، طبق قانون نمرهای از او کم نمیشود اما آنچه در واقعیت اتفاق میافتد این است که نمره پایان نامه را از ۱۹ حساب میکنند و به صورت خودسر از این نمره کم میکنند که این هم یکی از تخلفات است.»
دانشجویان نسبت به این مساله نیز معترضند که این مبالغ برابر با همان هزینهای است که دانشجوی شبانه ورودی ۹۴ پرداخت میکند. این دانشجوی رشته شیمی میگوید: «یعنی تفاوتی میان دانشجوی روزانه و شبانه نیست . این وسط اما استثنایی وجود دارد؛ این مبلغ از متاهلها دریافت نمیشود!»
نایب دبیر سابق شورای صنفی دانشگاه شریف یادآور میشود که هر دانشگاهی قانون خاص خود را دارد و اضافه میکند: «براساس آنچه وزارت علوم در آییننامه م صوب کرده، تا ورودی ۹۲ به بعد آییننامه چهار ترم را برای دوره ار شد در نظر گرفته اما تب صره ای دارد که ترم پنج قابلیت تمدید دارد. این درحالی است که جریمه شش ترمه شدن دوره ارشد در دانشگاه های دیگر به گونهای است که نمرهای از پایاننامه دانشجویان کسر میشود».
تجمع اعتراضی
در حالی که مسوولان دانشگاه شریف رسیدگی به درخواست دانشجویان را از سر خود باز میکردند و به یکدیگر پاس میدادند، موج اعتراض ی در دانشگاه آغاز شد که در روز ۳۱ شهریورماه امسال به تجمع ۱۵۰ نفر از دانشجویان ارشد این دانشگاه انجامید که خواسته شان شنیده شدن اعتراض آنها توسط محمود فتوحی فیروزآباد، رییس دانشگاه صنعتی شریف بود. به گفته دانشجویان حاضر در این تجمع، در جریان اعتراضات ، حراست دانشگاه برای آرام کردن تجمع، اعلام میکند که رییس دانشگاه اختیار تصمیم در این مورد را به معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی داده است. با عنوان کردن این مساله، داوود رشتچیان، مدیر تحصیلات تکمیلی و قاسم میرعمادی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی شریف برای شنیدن اظهارات دان شجویان و ارایه تو ضیحات جل سه ای برگزار و البته صحبت حرا ست دان شگاه مبنی براختیار دادن به معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی را تکذیب میکنند. روز بعد از تجمع جلسهای با حضور رییس دانشگاه، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی، بیاتی از مسوولان با سابقه امور مالی دانشگاه و همچنین سه نفر از نمایندگان دانشجویان معترض که نایب دبیر سابق شورای صنفی دانشگاه یکی از آنها بود، برگزار شیید. تمسییکی در خصییوص جزییات این جلسییه میگوید: «در این جلسییه چرایی پرداخت این جریمه را از مسییوولان پرسیدیم، هرچند آنها لفظ «شهریه» را مناسبتر میدانند».
این دانشجوی شیمیدانشگاه تربیت مدرس را مثال میزند و یادآور می شود: «این دانشگاه تا دو نوبت مهلت تمدید به دانشجویان میدهد، بعداز این مهلت تا زمان دفاع پایاننامه، هر روز مبلغ هشت هزار و صد تومان دریافت و ۳۵/۰ هم از نمره پایاننامه کسر میکند. اما سوال این بود که چرا بدترین شرایط برای دانشگاه صنعتی شریف در نظر گرفته شد؟ مسوولان حاضر در جلسه این پاسخ را دادند که وزارت علوم فقط هزینه چهار ترم دانشجویان را پرداخت میکند. در حالت عادی، به ازای هر دانشجوی ارشد سالانه حدود ۹ میلیون و ۵۰۰ تومان از سوی وزارت علوم تامین میشود».
وی ادامه میدهد: «دلیل دیگر اعتراض دانش جویان این بود که اگر قرار اس ت پولی دریافت ش ود، یکجا پرداخت ش ود، این در حالی اس ت که دانشییجویان جایی برای پنج ترمه شییدن، جایی برای آزاد کردن مدرک و البته جایی دیگر برای تغذیه و خوابگاه هزینهای دو برابری را پرداخت میکنند. هرچند این خوابگاهها هم در شان دان شجو نی ست؛ خانهای که حتی پارکینگش هم تبدیل به سوییت شده و بی شتر از ۱۲ نفر در آن اسکان داده میشوند . اگر اینجا پول آموزش رایگان دریافت میشود ، نباید برای آزاد کردن مدرک هم هزینهای گرفته شود .»وی حداقل خواسته دانشیییجویان را اجازه ثبت نام عنوان میکند و میگوید: «با اینکه آنها خودشیییان هم اعتراف کردند که دانشیییجویان گاه به دلیل نبود امکانات آزمای شگاهی برای برخی پروژهها، کمبود ا ستاد و گاه م سایل معی شتی که دان شجویان را به کار کردن وادار میکند، دوره تح صیل شان طولانی میشود اما موافقت نکردند».
اگرچه به گفته این دانشجو در جلسه با رییس دانشگاه عنوان شد که جلسه هیات امنای دانشگاه آبان ماه امسال برگزار خواهد شد و قرار است در خصوص این مشکلات بحث شود اما به نظر میآید مسوولان در این باره چندان جدی نیستند چنانکه رشتچیان به جهان صنعت میگوید:
«شاید در این خصوص در جلسه صحبت شود.» هرچند دبیر هیات امنا رییس دانشگاه است، بعید به نظر میرشد که او درباره حذف این مبلغ با هیات امنا صحبتی کند.
دانشجویان معترض را با استادان رو به رو کردند
مسعود دانشجویی دیگر این دانشگاه است که درباره حاشیه های این اعتراضات عنوان میکند که «در جریان تجمع دانشجویان را دور زده و آنها را با اس تادان رو در رو کرده بودند.» تمس کی اما در خص وص این مس اله اینطور توض یح میدهد: «به ما گفته ش د دانش جویان در فرمهای«درخواست دانشجویی » اداره آموزش دلیل پنج ترم شدنشان را بگویند و برخورد موردی صورت بگیرد ما هم قبول کردیم. هرچند حداقل۲۰۰ دان شجو بودیم که ر سیدگی به تمام فرمها حتما زمان میبرد. م ساله دیگر این بود که نمیخوا ستیم اگر ک سی یکی از م شکلاتش ا ست اد بوده با شد ، فرمش زیر د ست ا ستاد مربوطه بیفتد و رابطه دان شجو و ا ستادی خد شه دار ن شود . حتی خود دکتر فتوحی هم به این م ساله ح ساس بود.»این دانشجوی کارشناسی ارشد ادامه میدهد: «در نهایت دکتر میرعمادی اطمینان داد که کارشناسان فرمها را بررسی میکنند و دست اس تادان نمیافتد اما به هر روی درس ت یا غلط، چون اعتراض ات به اص ل و کلیات ش هریه بود همگی فرمی واحد را پر کردند تا زمان حذف و اضافه به این فرمها پاسخی داده نشد اما متاسفانه خلاف گفته دکتر میرعمادی فرمها به دانشکده فرستاده شد و این اتفاق سوءتفاهمی برای برخی استادان و معاون تحصیلات تکمیلی دانشکده ها پیش آورد.»تمسکی در پایان میگوید: «حرف ما از ابتدا این بود که مثل دانشگاه تهران که از ترمپنجیها شهریه ای نمیگیرد و حتی هزینه خوابگاه و تغذیه شان دو برابر نی ست ، برای ما هم همینطور با شد اما پا سخ م سوولان در خ صوص تفاوتها قانعکننده نبود. به هر حال دان شجویان همچنان به دنبال برگزاری تجمع ه ستند ، هر چند به شخ صه امیدوار به حل مدبرانه این مشکل از طریق راههای منطقی هستم که نیازمند توجه و نگاه دلسوزانه مسوولان است و خواستم که پیش از آن باز هم با مسوولان دانشگاه ص حبت کنیم.» به هر روی با اعتراض ات ص ورت گرفته دانش گاه مبلغ ش هریه را از ۸۱۲۵۰۰ تومان به ۶۲۵۰۰۰ تومان که مبلغ مص وب برای ورودیهای ۹۲ اس ت، کاهش داد. حال این س وال مطرح میش ود که چگونه مقرر ش ده بود از ورودیهای ۹۲ هزینه مص وب ورودیهای ۹۴ دریافت شود؟ آیا اگر این اعتراض در این وسعت صورت نمیگرفت این اشتباه را تصحیح میکردند؟ اشتباهی که به وضوح تعرض به حقالناس و ظلمی آ شکار بود. آیا این ا شتباه سهوا رخ داده و اقدامی برای دریافت هزینه بی شتری از دان شجویان بوده ا ست؟ هزینههایی که این روزها به شکلهای گوناگون مانند هزینه دیرکرد امور فارغالتحصیلی از دانشجویان گرفته میشود. خاطرنشان میشود «جهان صنعت» برای دریافت نظرات موافق و مخالف این اتفاق آماده است.
علاوه بر این نکات، قانون دیگری در دانشگاه شریف جاری است با عنوان P/F
به این شرح که دانشجویان مکاترونیک، بایومکانیک، مکانیک و …. اگر بعد از پنج ترم دفاع نمایند؛ دیگر در کارنامه آنان نمره درج نمیشود و تنها به درج حرف p به عنوان پاس کردن درس پایان نامه و F در صورتی که پاس نشود اکتفا میشود.
لازم به ذکر است این قانون در ایران تنها در این دانشگاه اجرا میشود
که باعث شده از کیفیت کارهای پژوهشی به شدت کاسته شود
آیا این شیوه برخورد با نخبگان کشور در راستای منویات مقام معظم رهبری است؟