محمدجواد حق‌شناس در خصوص جزئیات نامه سیدمحمد خاتمی به رهبر انقلاب، اظهار کرد: خبر نامه سیدمحمد خاتمی خطاب به رهبری را شنیدم که البته تقریباً برای دو ماه گذشته است و در مجموع ۳۷ صفحه است. در این نامه در خصوص دغدغه‌ها و آینده انقلاب و کشور با رهبری صحبت کرده‌اند و برای دهه پیش رو راه حل‌هایی ارائه کرده‌اند.
آفتاب‌نیوز؛ وی بیان کرد: به نظر من وجود ارتباط مستمر و برنامه‌ریزی شده و بدون انقطاع با رهبر انقلاب یکی از نیازهای جامعه و جریان اصلاح طلب است چرا که از آنجایی که رهبری مسئولیت عام نسبت به جامعه دارد نمی‌تواند از دیدگاه‌های جریانات مختلف بی‌نیاز باشد.
این عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی به خبرگزاری ایلنا گفته است: بر همین اساس این اصل، یک اصل بدیهی و یک نیاز جدی تلقی می‌شود. نشست‌ها و دیدارهای اصلاحطلبان با رهبری باید حضوراً پیگیری می‌شد که متأسفانه در این سال‌ها این اقدام صورت نگرفت و به نظر من یک نقیصه بوده است که باید به آن توجه شود و اگر این امکان حضوری فراهم نمی‌شد حداقل باید به صورت مکتوب دیدگاهها و نظرات را به رهبری منعکس می‌کردیم؛ به نظر من این موضوع بسیار ارزشمند است.
سایت رویداد۲۴ نیز در این باره نوشته است: آخرین دیدار رسمی سیدمحمد خاتمی با آیت الله خامنه‌ای سال ۸۴ بود؛ زمانی که قرار بود دولت هشتم به محمود احمدی نژاد تحویل داده شود. از آن زمان تا کنون دیداری میان رهبر ایران و رییس جمهور پیشین انجام نشده است. هر چند از سال ۸۴ تا ۸۸ سید محمد خاتمی در برخی از مراسمات مانند عزاداری ماه محرم در حسینیه امام خمینی حضور می‌یافت، اما بعد از حوادث انتخابات ۸۸ این دیدار‌ها به کلی قطع شد.
حتی زمانی که رهبری برای عمل جراحی در بیمارستان بود، تقریبا تمام مسئولان کشور و حتی بازیگران و نویسندگان برای عیادت نزد ایشان رفتند، اما ظاهرا به سیدمحمد خاتمی اجازه عیادت داده نشد. با این حال این روابط به صورت ضمنی و گاه یکطرفه ادامه داشته است؛ از جمله سال ۹۳ که آیت الله خامنه‌ای عمل کرده بود، سیدمحمد خاتمی در نامه‌ای به رهبری خوشحالی خود از موفقیت‌آمیز بودن عمل را اعلام کرد: «خبر عمل جراحی موفقیت‌آمیز انجام شده موجب مسرت اقشار مختلف در خارج و داخل کشور به ویژه ملت بزرگ ایران گردید. گزارش رییس محترم گروه پزشکی آرام‌بخش خاطر همه علاقه‌مندان در سراسر کشور شده است. با کمال خرسندی از سلامت وجود مبارک، عافیت جنابعالی و دوام عمر شریف را از خداوند بزرگ مسالت داریم. امید است عنایت خاصه حضرت بقیه الله اروحنا له الفدا همواره و در همه حال شامل وجود مبارک باشد. ایام عزت مستدام.»
پیش از این سیدمحمد خاتمی زمانی که تهدیدهای ترامپ افزایش یافته بود، طرحی به نام «آشتی ملی» پیشنهاد کرده بود و می‌خواست با هم‌افزایی همه نیروهای کشور، جبهه‌ای در مقابل آمریکا ایجاد کند. با این حال این پیشنهاد مورد موافقت قرار نگرفت. آن زمان رهبر انقلاب گفته بود: «مگر مردم با هم قهر هستند که بخواهند آشتی کنند؟ قهری وجود ندارد، البته مردم ما با کسانی که در سال ۸۸ به روز عاشورای حسینی اهانت کردند و با قساوت و لودگی و بی‌حیایی، جوان بسیجی را در خیابان لخت کردند و کتک زدند، قهر هستند و با آنها آشتی هم نمی‌کنند.»
بار دیگر پس از درگذشت مادر سیدمحمد خاتمی، رهبر انقلاب پیامی تسلیتی فرستاد، اما گیرنده این پیام خواهر سیدمحمد خاتمی بود و با تمام اختلافاتی که در میان بود، به حرمت آیت الله خاتمی پیام تسلیت ارسال شد. پس از آن دیگر هیچ ارتباطی وجود نداشت تا مدتی که سیدمحمد خاتمی نامه‌ای بلند به رهبری ارسال کرده و از ایشان درخواست کرده مشکلات موجود در کشور را حل کند.
محتوای نامه خاتمی به رهبر انقلاب
با اینکه دو سه بار پیشنهاد سیدمحمد خاتمی مورد موافقت قرار نگرفته، اما او بار دیگر دست به کار شده و نامه‌نگاری کرده است. نامه بلندی بوده و با بیان سابقه و گذشته سیدمحمد خاتمی و خانواده او و اینکه «من که بودم و که هستم» آغاز شده و با دغدغه‌هایش برای انقلاب ادامه یافته و با طرح این سوابق بر این پیام تاکید شده که او «هیچگاه علیه انقلاب و رهبری و حاکمیت» نیست.
سیدمحمد خاتمی در ادامه نامه از نقش مهم آیت الله خامنه‌ای در محوریت انقلاب سخن گفته و خواسته که رهبری از این نقش برای حضور همه نیروهای سیاسی استفاده کند. در این نامه اصلاح طلبان نیروهای وفادار به رهبر و نظام معرفی شده‌اند که توان خود را برای حفظ نظام گذاشته‌اند.
در نامه خاتمی چالش‌ها و موضوعات پیش روی نظام مطرح شده و از رهبری رهنمود خواسته است. ظاهرا در نامه به مسائلی همچون مذاکرات با آمریکا و انتخابات ۱۴۰۰ و حصر نیز اشاراتی شده و از آیت الله خامنه‌ای درخواست شده که این مسائل در دوره کنونی حل شود، زیرا اگر این مسائل به صورت حل نشده به آینده موکول شود، مشکلات سختی برای جمهوری اسلامی به جا خواهد گذاشت.
این نامه چند ده صفحه‌ای به دستخط خود سیدخاتمی بوده است و ظاهرا خاتمی خواسته فقط خودش در جریان باشد، به همین دلیل است که خیلی اطرافیان خاتمی از جزییات نامه باخبر نیستند.
نامه توسط سیدعلی خاتمی برادر بزرگتر سیدمحمد خاتمی به یکی از مقامات عالی رتبه در بیت رهبری تحویل داده شده است. سیدعلی خاتمی زمانی رییس دفتر رییس جمهور بود که هنوز هم اعتبار خوبی در بیت رهبری دارد.
محتویات این نامه را در حقیقت می‌توان به عنوان حسن نیت سیدمحمد خاتمی خواند که خواسته همچون گذشته خود را در چارچوب انقلاب و حاکمیت حفظ کند تا با توجه به نزدیکی به انتخابات ۱۴۰۰ موضوع مشارکت بالای مردم در دستور کار همه جریان‌های سیاسی به ویژه اصلاحطلبان قرار بگیرد. این حسن نیت در دوره افزایش قیمت بنزین نیز وجود داشت و خاتمی پس از اعتراضات آبان ۹۸ گفته بود: «دولت باید بسیار سپاسگزار رهبری باشد که با موضع‌گیری خود امواج مخرب سازمان داده شده علیه دولت و ملت را به محاق بردند.»
واکنش‌ها به نامه خاتمی چه خواهد بود؟
بخشی از اصولگرایان معتقدند جریان اصلاح طلب و مشخصا چهره‌هایی همچون سیدمحمد خاتمی حق بازگشت به قطار انقلاب را ندارند. هنگام انتشار نامه پیشین، روزنامه رسالت در مطلبی خاتمی را اهل «فتنه و بغی» توصیف کرده بود و نوشت: «خیرخواهانه و از سر دلسوزی از شما می‌خواهیم به این رویه یکی به نعل و یکی به میخ زدن پایان دهید و با این دست رفتار‌ها، شیپور بازگشت به دامان نظام را از سرگشاد آن نزنید.»
زمان انتشار آن نامه، چند ماه قبل از انتخابات مجلس دهم بود و اصولگرایان ارسال چنین نامه‌ای را «باز کردن راه برای اصلاح طلبان در انتخابات مجلس» خوانده بودند؛ از جمله سایت جهان نیوز که در مصاحبه‌ای به نقل از سروری نوشت «خاتمی و اصلاحطلبان قصد دارند تا با اقداماتی از این دست، به بازسازی وجهه ازدست‌رفته خود بپردازند.»
حمید رضا ترقی عضو موتلفه اسلامی هم معتقد بود «هدف اصلاحطلبان این است که با مهندسی کردن افکار عمومی جامعه و رسانه‌ای کردن اینگونه نامه‌ها خودشان را بر نظام تحمیل کنند.»
خاتمی در نامه «عذرخواهی از مردم» که قبلا منتشر کرده بود، مشخصا به «رفع حصر»، «تغییر نگاه رسانه ملی»، «آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی» و «ایجاد فضای باز، امن و آزاد سیاسی» اشاره کرده است.
اگرچه اصولگرایان معتقدند نگاه رهبری به اصلاح طلبان و سیدمحمد خاتمی، نگاهی خصمانه است اما اسحاق جهانگیری در گفت‌وگویی چنین مسئله‌ای را رد کرده و گفته انتقاداتی وجود داشته اما نگاه کلی رهبری به خاتمی مثبت بوده است: «من رفته بودم از طرف جریان اصلاحات صحبت کنم، ویژگی‌هایی از آقای خاتمی گفتم، تعبیر مقام معظم رهبری این بود که من آقای خاتمی را روحانی تمیزی می‌دانم که نه آلودگی مالی دارد و نه آلودگی اخلاقی. البته انتقاداتی هم داشتند و گفتند.»
احتمالا اشاره جهانگیری به تعبیر مثبت رهبری، همان تعبیری بود که بعدا درباره نامه به نقل از آیت الله خامنه‌ای گفته شد: «نامه خاتمی را دو بار خواندم، نامه نجیبانه نوشته شده بود اما آقای خاتمی ناآگاهی دارد که باید به وی اطلاعات صحیح داده شود.»
البته جهانگیری در همان گفت‌وگو تلویحا تایید کرده که سردار سلیمانی قرار بوده برای حل مشکلات میانجی‌گری کند اما با ترور و شهادت او این موضوع متوقف شده است.
ارسال نامه جدید خاتمی به آیت الله خامنه‌ای، احتمالا پیامدهای زیادی دارد؛ از جمله اینکه همانطور که در آستانه انتخابات مجلس دهم اصلاح طلبان متهم به «تمایل به حضور در قدرت و به بازی گرفته شدن» بودند، این بار که نامه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ارسال شده، همان اتهامات تکرار خواهد شد.
توضیح در خصوص خبر نامه سید محمد خاتمی به رهبر معظم انقلاب
به دنبال انتشار خبری در رسانه‌های مجازی کشور درخصوص نامه‌ٔ سیدمحمد خاتمی به رهبری، دفتر رئیس دولت اصلاحات با صدور اطلاعیه‌ای توضیحاتی در این خصوص منتشر کرد. متن کامل این اطلاعیه بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
آنچه پیرامون ارسال نامه جناب آقای سیدمحمد خاتمی به رهبری معظم انقلاب در رسانه‌ها منتشر شده است، تنها گمانه زنی رسانه‌ای است.
همه کسانی که به کشور و مردم و انقلاب می‌اندیشند، نسبت به سرنوشت میهن اسلامی و ملت و نیز اصلاح امور دغدغه دارند.
جناب آقای خاتمی نیز از جمله هرجا و هر مناسبتی اقتضاء کند دغدغه‌های خود را عملا‌ً به دور از تبلیغات دنبال می کنند؛ ولی آنچه به این مقدار راجع به محتوای نامه بیان می‌شود ناشی از حدسیات و گمانه‌زنی است.
سیدعلی خاتمی
۹ اسفندماه ١٣٩٩
