پایگاه خبری- تحلیلی قلم؛ استان ها- شکیبا کولیوند: نیمه مردادماه سال جاری بود که مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه طی سال جاری در زمینه توسعه کشت پسته در استان همدان قدم‌هایی برداشته خواهد شد، گفت: این محصول به‌عنوان مهمترین محصول خشکباری، می‌تواند ارزش‌افزوده و ارزآوری‌هایی را برایمان به ارمغان بیاورد؛ به این ترتیب در سال‌های اخیر برنامه‌ای برای شروع کشت این محصول در استان همدان داشته‌ایم.
حجت‌اله شهبازی با تأکید بر اینکه در چهار شهرستان نهاوند، ملایر، تویسرکان و اسدآباد کشت پسته آغاز شده، افزود: شهرستان اسدآباد به‌عنوان قطب کشت این محصول انتخاب شده است.
وی با بیان اینکه از سال ۸۳ تا ۹۲ هیچ سطح زیر کشت محصول پسته‌ای در استان همدان وجود نداشته است، مطرح کرد: از سال ۹۲ کشت این محصول با ۲۱ هکتار در همدان آغاز شد و در سال ۹۸ این میزان به ۲۸۶ هکتار رسید که البته پیش‌بینی می‌شود در سال جاری ۳۳۰ هکتار از اراضی همدان زیر کشت پسته برود.
اما حال باید دید که با این تصمیمات آیا آینده کشت محصول پسته در همدان رو به سمت‌وسوی مناسبی خواهد داشت و آیا شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی در شهرستان‌های مذکور برای کشت این محصول مناسب است و اگر چنین بوده، چه اقدامات ترویجی جهت ترغیب کشاورزان به این سمت‌وسو به انجام رسیده است؟
اوایل ماه جاری بود که معاون مدیرکل و مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر با بیان اینکه نخستین برداشت اقتصادی از باغ‌های پسته استان همدان در این شهرستان در سطح نیم‌هکتار آغاز شد و پیش‌بینی می‌شود دوونیم تُن پسته تر برداشت شود، گفت: این میزان پسته از باغ‌های روستای علمدار درحال برداشت است.
میرباقری با تصریح بر اینکه درحال حاضر ۵۴ هکتار از اراضی کشاورزی ملایر زیر کشت پسته است که پس از نهاوند رتبه دوم استان را در سطح زیر کشت پسته دارد، بیان کرد: این شهرستان ازنظر خاک و آب‌وهوا شرایط مساعدی برای کشت پسته دارد و هم‌اکنون در اراضی روستاهای حسین‌آباد ناظم، علمدار و میشن کشت شده است و درصدد توسعه این میزان سطح زیر کشت هستیم.
وی با بیان اینکه حدود دو هکتار از باغ‌های پسته ملایر بارور است اما هنوز اقتصادی نیست و پیش‌بینی می‌شود سال آینده برداشت اقتصادی از سطح نیم هکتار امسال به رقم چهارونیم هکتار افزایش یابد، گفت: پسته بین هفت تا ۱۰ سال بارور می‌شود و محصولی دیربازده و البته سودآور است.
این مقام مسئول افزود: پس از سال سوم که از ارقام بادامی کشت می‌شود، باید پیوند زده شود که از ارقام اکبری و احمدآقایی استفاده می‌شود و بازارپسندی خوبی دارد.
مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر توسعه کشت محصولات کم‌آب‌بر همچون پسته را از اولویت‌های این سازمان در سند توسعه راهبردی این شهرستان برشمرد و اظهار کرد: بهدلیل اینکه برای کشت پسته تسهیلاتی داده نمی‌شود و حدود ۱۰ سال زمان باروری این محصول است، کشاورزان استقبال زیادی از این محصول سودآور ندارند.
حال در این راستا با توجه به آنکه در سند راهبردی و عملیاتی سه‌ساله استان همدان نیز بر توسعه کشت گیاهان و محصولات کشاورزی کم‌آب‌بر در راستای تغییر الگوی کشت و افزایش درآمد بهره‌برداران و صرفه‌جویی در مصرف آب شهرستان ملایر آن‌هم با تأکید بر زعفران، گل محمدی و پسته عنوان شده است، بر آن شدیم تا پای صحبت دو تن از کشاورزان روستاهای ملایر که اقدام به کاشت پسته کرده‌اند، بنشینیم که در ادامه متن این گفت‌وگوها را می‌خوانید:
بسیاری از نهال‌هایم خشک می‌شوند
یکی از باغ‌داران روستای افسریه در جوکار شهرستان ملایر بیان کرد: حدود سه تا چهار سالی است که در زمینی در حدود دوونیم هکتار در روستایمان پسته کاشته‌ام، اما هنوز در مرحله پیوندزنی هستند.
قربانعلی افشار با بیان اینکه تعدادی از نهال‌هایم به مرحله پیوند رسیده‌اند، گفت: بخشی از آن‌ها نیز در سال ۱۴۰۰ آماده پیوندزنی خواهند بود.
وی با اشاره به اینکه تعداد چهار هزار نهال پسته دارم، مطرح کرد: بسیاری از این نهال‌ها خشک می‌شوند، بنابراین سعی کرده‌ام آن‌ها را متراکم بکارم تا اگر خشک شدند، محصولی برایم بماند.
افشار با بیان آنکه علت این خشک‌شدگی‌ها می‌تواند بخشی به آب‌وهوا و بخشی به خاک مربوط باشد، اذعان کرد: تاکنون محصول پسته‌ای از باغم برداشت نکرده‌ام و تنها در مرحله پیوندزنی هستم.
حداقل از هر درخت ۱۰ گرم پسته هم برداشت نکردیم و نمی‌دانم که مشکل از خاک این روستا بوده که حالت شوره‌زار دارد و یا مشکل آب‌وهوا داریم و یا علتی دیگر مانع از رشد مناسب پسته در روستای دهنو شده است
پسته‌مان به بار ننشست
در ادامه یکی از باغ‌داران در روستای دهنو آورزمان شهرستان ملایر نیز با اشاره به اینکه از سال ۹۴ در روستای دهنو اجرای کاشت محصول پسته درپیش گرفته شده است، عنوان کرد: در این راستا بنده نیز ۵۰۰ درخت پسته کاشتم، اما هیچ‌یک از این پسته‌ها به بار ننشسته‌اند.
یعقوب یزدانجو ادامه داد: حداقل از هر درخت ۱۰ گرم پسته هم برداشت نکردیم و نمی‌دانم که مشکل از خاک این روستا بوده که حالت شوره‌زار دارد و یا مشکل آب‌وهوا داریم و یا علتی دیگر مانع از رشد مناسب پسته در روستای دهنو شده است.
وی با بیان اینکه کشت محصول پسته را زیر نظر جهاد کشاورزی پیش برده‌ایم، گفت: برخی از کارشناسان جهاد کشاورزی به ما می‌گویند که باید به این محصول آب بسیار زیادی بدهیم و برخی می‌گویند که محصول پسته کم‌آب‌بر است و در شرایط سخت رشد می‌کند، اما درحال حاضر جوابی نداده است.
این باغ‌دار ملایری ادامه داد: در سال‌های اولیه کشت که پیوندزنی از این نهال‌ها را داشتیم، اما الآن پس از گذشت چند سال به ثمره‌ای نرسیده‌ایم و تا جایی که بنده اطلاع دارم، بسیاری از پسته‌کاران در روستاهای ملایر وضعیت مشابه بنده دارند و به جواب خاصی نرسیده‌اند، مگر اینکه این پسته‌ها در آینده جوابی بدهد.
اما به‌راستی حال که کشت محصولات کم‌آب‌بر را با اقدامات ترویجی وارد زمین‌های کشاورزان کرده‌ایم، باید چه اقداماتی را در ادامه درپیش بگیریم؟ اینروزها با وجود آنکه شنیده می‌شود در روستایی از شهرستان ملایر پسته برداشت شده است، پس چرا در روستاهای دیگر کشاورزان با بیمحصولی و حتی خشک‌شدگی نهال‌هایشان روبه‌رو هستند؟
دراین‌بین چند سناریو وجود دارد که برای هریک پاسخ‌هایی از جنس دغدغه‌های کشاورزان و باغ‌داران وجود دارد:
آیا آن‌ها باید همچنان صبور باشند و پسته‌هایشان دیربازده است؟ این روند نیاز به آموزش و اقدامات ترویجی مناسبی دارد که دلهره بخش اقتصاد کشاورزی کاسته شود و از سویی در مسیر تشویق سایر کشاورزان و باغ‌داران به سمت این محصول کم‌آب‌بر به‌عنوان الگوی جایگزین، قدم‌های محکم‌تر و مناسب‌تری برداریم.
آیا زمین‌هایشان نامناسب و شرایط آب‌وهوایی آن‌ها نامساعد است؟ این روند نیز نیاز به اقدامات دیگری داشت، به‌نوعی که باید در ابتدا در مزارع مطالعات و الگوی کشت پسته دنبال می‌شد و سپس در مزارع کشاورزان و باغ‌داران که تمام سرمایه آن‌ها است، پسته کاشته می‌شد و آن‌ها را دلگرم نمی‌کردیم.
بااین‌حال امید است به دغدغه‌های باغ‌داران ملایری پاسخ داده شود و در زمینه اقدامات ترویجی برای آن‌ها قدم‌هایی برداشته شود تا به‌جای آن که کشت‌های الگویی و کم‌آب‌بر را جایگزین محصولات دیگر کرده و به بحث‌های صادراتی آن فکر کنیم، به سمت‌وسویی سوق پیدا نکنیم که با ناامید کردن باغ‌داران به بدنه اقتصاد کشاورزی به‌ویژه در شهرستان ملایر لطمه‌ای وارد شود و کشاورزان و باغ‌دارانمان دستانشان در سال جهش تولید خالی بماند.
