بیماری تب برفکی
بیماری تب برفکی یکی از این بیماری‌هایی است که عامل آن ویروس است که از طریق هوا، یا تماس مستقیم و غیر مستقیم با جانور بیمار منتقل می‌شود.
گوسفند و بز میزبان نگهدارنده ویروس این بیماری شناخته نشده است، در بسیاری از کشورهای قاره آسیا این بیماری به صورت بومی وجود دارد و در ایران معمولا در تابستان و اوایل پاییز شیوع پیدا می‌کند همچنین گاومیش، گوسفند، بز و گاو اهلی معمولا از حیواناتی هستند که به این بیماری مبتلا می‌شوند همچنین علف خواران وحشی نیز در اثر تماس با دام‌های اهلی مبتلا، به این بیماری دچار می‌شوند.
از علائم این بیماری می‌توان تب و تاول‌هایی که به تخریب مخاطی تبدیل می‌شوند را یاد برد. ضعف، خستگی و عدم تمایل به حرکت از مشخصه‌های جانور مبتلا به این بیماری است. بهبودی این بیماری معمولا تب دو هفته تا ۶ ماه حاصل می‌شود و میزان مرگ و میرش پایین است.
جانوران اهلی با واکسینه شدن نسبت به این بیماری ایمن می‌شوند و مصرف گوشت جانور مبتلا به تب برفکی برای انسان قابل مصرف است، اما مجوز دامپزشکی برای مصرف آن اهمیت دارد.
بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک
بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک بسیار واگیردار است این بیماری به طور خاص بز را درگیر می‌کند و در ایران این بیماری بومی است.
از سال ۱۳۸۱ گزارش‌های تایید نشده از ابتلا به این بیماری درکل و بز مناطق مختلف ایران وجود داشت. در سال ۱۳۹۴ تلفات بالای کل و بز در اثر این بیماری، استان‌های مختلف از جمله مرکزی، زنجان، قزوین، البرز و تهران تایید شد.
در اکثر مواقع ابتلا به طاعون نشخوارکنندگان کوچک به صورت حاد است و همراه با تب ناگهانی که به مدت ۵ تا ۸ روز ادامه دارد و اگر جانور تلف نشود رو به بهبودی می رود. مرگ ناگهانی با علائم اندک قابل مشاهده در بزها در رایج است.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک به انسان منتقل نمی شود و جانوران اهلی با واکسینه شدن نسبت به بیماری مقاوم می شوند. حال سوالی که پیش می آید این این است که آیا گوشت جانور مبتلا به طاعون نشخوارکنندگان کوچک قابل مصرف است؟ طبق اعلام دامپزشکان مصرف گوشت جانور مبتلا به این بیماری مشکل ایجاد نمی کند اما نیازمند به مجوز دامپزشکی است.
تب نزله ای بدخیم
عامل تنزله ای بدخیم ویروسی است که از طریق ترشحات چشمی یا ترشحات بینی و دهان معمولا گوسفند، خصوصا بره ها منتشر می شود.
گونه های حساس به این بیماری گاو، گاومیش، کوهان دار، گوزن و خوک هستند و این بیماری تاکنون در ایران گزارش نشده است و این بیماری به انسان منتقل نمی شود.
هاری
عامل بیماری هاری ویروسی است که از بزاق جانور بیمار منتقل می شود و راه انتقال آن گاز گرفته شدن توسط جانور آلوده و تماس بزاق جانور مبتلا با غشاهای مخاطی یا زخم های باز است.
همه پستانداران با میزان حساسیت متفاوت، می توانند به هاری مبتلا شوند و این بیماری در ایران بومی است.
اغلب جانوران درگیر شامل نشخوار کنندگان و گوشت خواران به خصوص سگ های اهلی، روباه ها و یا گرگ ها هستند و کلیه علف خوران اهلی نیز می توانند به این بیماری دچار شوند و در میان حیوانات جوندگان مقاوم ترین پستانداران نسبت به بیماری هاری هستند.
جانوران مبتلا معمولا ترس خود را از انسان ها و این جانوران از دست می دهند و بی دلیل به آن ها حمله می کنند و علائم عصبی مانند تشنج نیز ممکن است در جانوران بیمار دیده شود و آن ها معمولا سنگ، زنجیر و سایر چیزهایی که قابل خوردن نیستند را می جوند.
برای ایمن شدن در برابر این بیماری، انسان از طریق گاز گرفته شدن یا لیسیده شدن و یا تماس بزاق توسط جانور بیمار با بافت های مخاطی و بریدگی یاخراش ها مبتلا می شود.
هاری اگر درمان نشود برای انسان قطعا کشنده است و علائم آن ممکن است هفته ها یا ماه ها غیر قابل تشخیص باشد بنابراین به هیچ عنوان به جانوری که تصور می کنید مبتلا به هاری است، نزدیک نشوید و هر شخصی که در تماس با جانور بیمار قرار گیرد باید به سرعت به اولین مرکز درمانی مراجعه کند.
به هیچ عنوان گوشت جانورا مشکوک به هاری را مصرف نکنید و برای تغذیه سگ و گربه نیز استفاده نکنید.
دیستمپر سگ سانان
عامل بیماری دیستمپرسگ سانان یک ویروس واگیر استکه از طریق بزاق و ترشحات جانور مبتلا به دیستمپرپخش می شود.
این بیماری در درجه اول در جمعیت سگ های خانگی تمام دنیا وجود داشته و منتقل می شود، وضعیت این بیماری در ایران نامشخص است، ولی انتظار می ورد که در جمعیت سگ ها به صورت بومی در آمده باشد و به نظر می رسد این بیماری بیشتر از هاری در ایران شیوع داشته باشد، گفتنی است که گوشت جانور مبتلا به این بیماری را نباید استفاده کنید.
پاروویروس
عامل پاروویروس یک ویروس بسیار واگیر است که در تمام ترشحات و مواد دفعی جانور مبتلا وجود دارد و انتقال آن از طریق دوره دهانی مدفوعی است. این ویروس مدت ۶ هفته پس از بهبودی نیز در مدفوع دفع می شود.
این بیماری معمولا در سگ های اهلی و گوشت خواران وحشی اتفاق می افتد، البته محدوده میزبانی پاروویروس ناشناخته است. از علائم این بیماری می توان تب، بی حالی، بی اشتهایی و کم آب شدن بدن را نام برد و در موارد حاد می توان اسهال خونی و استفراغ را نیز از علائم این بیماری دانست.
آنفولانزای پرندگان
عامل بیماری آنفولانزای پرندگان یک ویروس واگیر بین پرندگان است که به وسیله مدفوع، بزاق و ترشحان بینی منتقل می شود. این بیماری معمولا در پرندگان اتفاق می افتد و اکثر پرندگان اهلی و پس از آن پرندگان وحشی، به خصوص پرندگان آبزی و ساحلی را درگیر می کند و در موارد نادر این ویروس به انسان منتقل می شود و افراد مبتلا به شدت بیمار شده یا از بین رفتند و این آنفولانزا می تواند برای انسان کشنده باشد.
برای جلوگیری از این بیماری‌ها نیاز است تا افراد از تجمع غیرضروری اطراف جانوران بیمار یا لاشه جلوگیری کنند و اگر افراد بومی به خوبی تعلیم ندیده باشند، باید از دست زدن به لاشه یا جانور بیمار خودداری کنند.
در هنگام معاینه جانور بیمار از لوازم محافظ مانند ماسک، دستکش، عینک محافظ، کاور مو، کاور چکمه و کاور پلاستیکی برای کل بدن استفاده کنند و هیچ وقت جانور بیمار و مرده را بدون استفاده از دستکش یکبار مصرف حمل نکنید؛ قبل و بعد از پوشیدن دستکش، دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید و در هنگام کار با جانور بیمار و مرده از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید.
