از رشد قیمت مواد اولیه و ارز تا عرضه ناکافی
البته این تنها مصرف کنندگان نیستند که گرانی‌های اخیر زندگی آنها را به چالش کشیده است. به گفته تولیدکنندگان رشد بهای ارز و سایر مواد اولیه قیمت تمام شده تولید آنها را چند برابر کرده و ادامه کار با قیمت‌های فعلی برای آنها مقرون به صرفه نیست. آمارهای اعلامی از طرف انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی حکایت از این دارد که به طور متوسط آلومینیوم ۱۵۴، درصد فولاد ۲۱۲ درصد، برنج ۱۳۱ درصد و مس ۱۱۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته و این در حالی است که تولیدکنندگان لوازم خانگی در خرداد ماه امسال مجاز شدند قیمت‌های خود را حدود ۲۵ درصد افزایش دهند. همچنین با در نظر گرفتن یورو، میانگین نرخ ارز در این صنعت در مهرماه امسال نسبت به سال گذشته ۱۶۳ درصد افزایش داشته است.جدای از افزایش قیمت تمام شده تولید، به نظر می‌رسد که میزان عرضه در بازار به اندازه کافی نیست. به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، در برخی از اجناس همچون یخچال‌های ساید، ماشین‌های ظرفشویی و پکیج میزان تولید داخلی جوابگوی نیاز بازار نبوده و همین مساله شیب رشد قیمت‌ها در این محصولات را تندتر کرده است. به طور متوسط آلومینیوم ۱۵۴، درصد فولاد ۲۱۲ درصد، برنج ۱۳۱ درصد و مس ۱۱۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته است. یورو هم در مهرماه امسال نسبت به سال گذشته ۱۶۳ درصد افزایش داشته است.
توقف خرید و فروش لوازم خانگی
«فروش نداریم» جمله ای که این روزها جلو درب بسیاری از واحدهای صنفی در بازار لوازم خانگی مشاهده می شود. در سایت‌های خرید و فروش آنلاین هم اوضاع دست کمی از بازار سنتی ندارد. بسیاری از برندهای معروف ناموجود است و حق انتخاب محدودی برای خریداران باقی مانده است. سعید که یک مغازه خرید و فروش لوازم خانگی در خیابان جمهوری تهران دارد می گوید: قیمت ها این روزها به صورت لحظه ای و متناسب با قیمت دلار بالا می رود. در ۱۰ روز گذشته برخی از اجناس ما ۲۰ درصد گران تر شده است. لباسشویی که هفته گذشته ۱۵ میلیون فروخته ام، حالا باید به قیمت ۲۰ میلیون تومان خود بخرم. در چنین شرایطی کار کردن و خرید و فروش حاصلی جز زیان ندارد.بی ثباتی در قیمت ها تا آنجا پیش رفته که فروشندگان دیگر قیمت های قطعی برای لوازم خانگی خود اعلام نمی‌کنند. معمولا اینطور است که فروشنده بعد از صدور فاکتور قیمت دقیق جنس را به صورت تلفنی استعلام می‌گیرد.
تغییر قیمت لحظه ای لوازم خانگی در بازار
به نظر می رسد که بازار لوازم خانگی هم این روزها دست کمی از بازار دلار، سکه و خودرو ندارد. بی ثباتی در قیمت ها تا آنجا پیش رفته که فروشندگان دیگر قیمت های قطعی برای لوازم خانگی خود اعلام نمی‌کنند. معمولا اینطور است که فروشنده بعد از صدور فاکتور قیمت دقیق جنس را به صورت تلفنی استعلام می گیرد. زهرا ۲ سالی می شود که نامزد کرده و قصد دارد تا چند ماه دیگر زندگی مشترک خود را آغاز کند. او که در یک شرکت خصوصی کار می کند، درآمدش به ماهی ۳ میلیون تومان هم نمی رسد. او می گوید: از ترس گرانی هر ماه که حقوق می گیریم به بازار می آیم و یک قطعه از جهیزیه ام را می‌خرم. بی ثباتی در قیمت ها به قدری است که ممکن است یک چای ساز ساده در یک ماه یک میلیون تومان گران تر شود. زهرا که هنوز نگران خرید مابقی جهیزیه خود است، می گوید: ثمره سالها کار و تلاش پدرم کار ۵۰ میلیون تومان پس انداز بود که قرار بود مرا با آن راهی بخت کند. با این رقم تا همین ۳ سال پیش می شد یک جهیزیه کامل تهیه کرد اما دست رنج تمام عمر پدرم در نهایت شد ۳ قلم جنس برای زندگی من. با ۳۰ میلیون تومان وام ازدواجم هم تعدادی دیگر از اقلام اساسی را خریدم و مابقی اسباب خانه ام را خرد خرد هر ماه می خرم. اما هنوز کم کسری های زیادی دارم.می توان گفت که یک جهیزیه ساده با حداقل وسایل ۱۳۰ میلیون تومان تمام می شود. برای بزرگی این عدد باید بدانید که این رقم معادل دستمزد بیش ۴۶ ماه حقوق یک کارگر ساده است.
گرانی لوازم خانگی و سکوت سازمان حمایت
فاطمه دیگر نوعروسی است که کاسه صبرش از گرانی های اخیر لوازم خانگی به سر آمده است. او که معتقد است قیمت اجناس به هیچ وجه با درآمدهای خانوار نمی‌خواند، با ذکر مثالی ساده می گوید: یک سری ۴ تایی لگن و آبکش استیل در حال حاضر یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان قیمت دارد. در حالیکه دولت حداقل حقوق دریافتی یک کارگر ساده برای سال ۹۹ را حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته است. در واقع با نصف حقوق یک کارگر تنها می توان چند تا لگن گرفت. رشد قیمت ها در بازار در حالی لحظه ای شده که سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان خرداد امسال اعلام کرد که تلویزیون حداکثر ۲۰ درصد و سایر لوازم خانگی حداکثر ۲۵ درصد مجاز به افزایش قیمت نسبت به بهمن سال گذشته هستند و همه تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان لوازم خانگی ملزم شدند قیمت‌های خود را در سامانه ۱۲۴ ثبت کنند. اما گشتی در بازار نشان می دهد که خبری از قیمت های ثبت شده سامانه ۱۲۴ در بازار نیست. البته تولیدکنندگان و فعالین صنفی می گویند آنچه که در بازار وجود دارد گرانی است و نه گران فروشی و خود از رشد مدام قیمت ها متضرر می‌شوند.
یک جهیزیه ساده چند؟
در حال حاضر یخچال فریزر دوو مدل D2BF-0028G حدود ۲۲ میلیون تومان قیمت دارد. ماشین لباسشویی پاکشوما مدل TFU-74401 ظرفیت ۷ کیلوگرم هم به قیمت ۱۰ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان معامله می شود. یک جاروبرقی بوش مدل Bosch BGL8PRO4 هم در حال حاضر حدود ۶ میلیون تومان قیمت خورده است. مایکروویو سامسونگ مدل CE288 | Samsung CE288 Microwave Oven هم حدود ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار قیمت دارد.
همچنین اگر اتو بخار تفال مدل FV۹۸۴۵ حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و اجاق گاز سینجر SG ECO ۵۰۵ حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و تلویزیون ۴۹ اینچ سامسونگ مدل N۶ حدود ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروخته می شود. با این اوصاف خرید حداقل لوازم برقی مورد نیاز برای یک زندگی حدود ۶۸ میلیون تومان برای نوعروسان تمام می شود.حالا اگر حداقل بهای یک تخته فرش ماشینی ۱۲ متری را حدود ۷ میلیون تومان، یک مبلمان ساده راحتی را ۲۰ میلیون تومان، یک سرویس خواب را ۱۵ میلیون تومان و تمام ظروف مصرفی در آشپزخانه را ۲۰ میلیون تومان در نظر بگیریم، می توان گفت که یک جهیزیه ساده با حداقل وسایل ۱۳۰ میلیون تومان تمام می شود. برای بزرگی این عدد باید بدانید که این رقم معادل دستمزد بیش ۴۶ ماه حقوق یک کارگر ساده است.
بازار لوازم خانگی متفرقه در بازار
فاصله قدرت خرید خانوار و قیمت لوازم خانگی حالا بازار برندهای متفرقه را حسابی داغ کرده است. وقتی به سایت‌های فروش اینترنتی می‌زنید با مدل‌های مواجه می‌شوی که تا حالا اسم آنها به گوشتان هم نخورده است. این برندهای متفرقه معمولا به قیمت‌های بسیار پایینی عرضه می‌شود. محمد یکی از فعالین بازار، ۱۰ سالی می‌شود که در خیابان جمهوری لوازم آشپزخانه می‌فروشد. او به بازار می‌گوید: معمولا کسانی که بودجه کمی دارند اما ظاهر قضیه برایشان خیلی مهم است، به سراغ برندهای متفرقه می‌روند. این رفتار در بسیاری از خانوارهایی که برای خرید جهیزیه به بازار آمده‌اند، مشاهد می‌شود.از طرفی داغ شدن بازار خرید و فروش لوازم دست دوم این روزها نشان می‌دهد توان طبقه متوسط ایرانی در حال تحلیل رفتن است. کالاهایی که تا یک سال پیش امکان خرید در محدوده ۱۰ میلیونی را داشت، حالا در بازار لوازم دست دوم قابل دسترسی است. آنچه فعالان بازار و خریداران مدام خواهان آن هستند، ثبات است و همه یک سوال مشترک دارند و آن این است که «بازار ارز کی به ثبات می‌رسد؟»
