پایگاه خبری/ تحلیلی قلم؛ استان ها- محمدرضا رضاپناه در گفتگو با خبرنگار قلم در خصوص راهکارهای عملیاتی و علت ورود به بحث کشاورزی زیستی و ارگانیک عنوان کرد: کشور آلمان در منطقه‌ای به نسبت سرد نسبت به شرایط چهارفصل ایران قرار دارد اما توانسته با کمک کشاورزی ارگانیک، کشاورزی حفاظتی و نظم آفرینی شایسته، کشاورزی خود را به طور نسبی رشد دهد، ما نیز در کشورمان با به‌کارگیری این موارد و با کمک رسانه‌ها و ایجاد انگیزه در مردم می‌توانیم در این مسیر پیش رویم.
عضو شورای بین‌المللی تحقیقات و نوآوری ارگانیک با بیان اینکه زمان آن رسیده تا تأملی در نحوه برداشتمان از زمین داشته باشیم، مطرح کرد: حرص بیخودی، برداشت آب و کشت بی رویه، ورود بیش از حد به عرصه فروش محصولات کشاورزی چه در داخل کشور و چه در خارج کشور به معنای آسیب زدن به خاک، آیندگان و زمین است.
وی با اشاره به وضعیت پیش آمده برای محصولاتی چون گوجه فرنگی و سیب زمینی در مرزهای غربی کشور که گاه ناچار به امحای آن‌ها می‌شوند، عنوان کرد: چرا باید آنقدر تولید کنیم که نتوانیم در مسیر فرآوری آن‌ها گام برداریم و شاهد باشیم که محصولاتمان در لب مرزها نابود می‌شوند؟
رئیس اتحادیه انجمن‌های علوم گیاه‌پزشکی ایران در ادامه موضوع با تصریح بر اینکه باید به کشاورزی و کشاورزان ارزش و هویت داد، ادامه داد: کشاورزان نباید افراد فقیر و ضعیفی باشند، باید به حدی از توانایی و هویت ثبت شده برسند که حتی از آن‌ها مالیات گرفته شود اما در عوض به آن‌ها احترام واقعی گذاشته شود. وقت آن رسیده که تولیدکنندگان و کشاورزان در قالب نظم آفرینی شایسته تولید کنند تا سبب افتخار باشند، نه اینکه گرفتاری کوچک یا بزرگ دیگری را برای خود، یا روستا، یا استان، یا کشور و منطقه سبب شوند.
رضاپناه ضمن ابراز تأسف ادامه داد: آنقدر از آب با اجازه و بی اجازه بهره می‌برند که دشتی به درون خود سقوط کند و با صدها و هزاران برابر سرمایه گذاری هم نتوان اوضاع را به حالت اول برگرداند. تشکل‌های علمی و صنفی باید به مسئولیت اجتماعی خود توجه و این موضوع را در رسانه تشریح کنند که چشم و هم‌چشمی از دزدی آب تا حتی صادرات بیش از حد باعث خسارت فردی و ملی است و شرعاً و عرفاً هم حرص زدن مردود است.
از نیم میلیون هکتار کشاورزی ارگانیک قابل قبول ترکیه تا ۱۰ هزار هکتار در ایران
وی با بیان موضوع یادآور شد: باید به سمت کشاورزی ارگانیک واقعی و نه دروغین برویم اما چرا این موضوع در کشورمان ارزش ندارد؟ چرا تقلبی آن تبلیغ می‌شود؟ چرا ترکیه نیم میلیون هکتار از اراضی خود را تحت مدیریت ارگانیک اداره می‌کند و نفع آن را می‌برد و ما در کشورمان تنها حدود ۱۰ هزار هکتار کشت ارگانیک داریم؟
رضا پناه به میزان سطح زیر کشت در ایران اشاره کرد و گفت: حدود ۱۲ هزار هکتار یعنی کمتر از یک دهم درصد اراضی کشاورزی کشور گواهی ارگانیک قابل قبول گرفته است که عمدتاً قابلیت صادرات داشته و این رقم در طی دهه اخیر تقریباً ثابت و بعضاً به‌واسطه افزایش نرخ ارز کاهش داشته است.
عضو شورای بین‌المللی تحقیقات و نوآوری ارگانیک خاطرنشان کرد: البته ۲۰ هزار هکتار مراتع و حدود ۴۰ هزار هکتار مناطق تحت پوشش تولید عسل ارگانیک و حدود ۱۰ هزار هکتار اراضی شبه جنگلی ارگانیک نیز دارای گواهی هستند و از طرفی کشت ارگانیک تقریباً در تمامی استان‌ها نمونه‌هایی وجود دارد.
رضاپناه در زمینه تولید محصولات ارگانیک مطرح کرد: محصولات ارگانیک در نظام ارگانیک بر خلاف سایر محصولات معمولی و طبیعی حتی قبل از تولید تا تجارت، در حال مراقبت و رعایت اصول اکولوژیک و سلامت، ثبت و ضبط می‌شوند و عمدتاً توسط گواهی‌کننده معتبر بین‌المللی یا محلی گواهی شده‌اند. پس نظام کشاورزی ارگانیک فقط عدم مصرف سم و کود شیمیایی نیست.
وی در ادامه اظهار کرد: کشورهای هند، ترکیه، مصر، امارات، عربستان و لبنان در زمینه محصولات ارگانیک تجربیات زیادی دارند که می‌توان از آن‌ها درس گرفت و حافظ جایگاه اولیه و انگیزه‌های اصولی این حرکت باشیم.
کشت حبوبات به خاک کمک می‌کند
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور به وضعیت پیش آمده برای خاک در نتیجه کشت و برداشت‌های بی رویه محصولات کشاورزی اشاره کرد و افزود: چرا ما در زمین هایمان سویا نمی‌کاریم؟ حتی به قصد بر گرداندن آن به خاک و تقویت خاک. چرا کشاورزانمان را با کشت نخود دیم و لوبیا آشنا نمی کنیم؟ مگر نه این که کشت حبوبات به خاک کمک می‌کند؟
رضاپناه در این راستا تشریح کرد: خداوند حبوبات را به نحوی آفریده است که توان این را دارند تا از طریق ریشه هایشان در خاک، ازت ۷۰ درصدی هوا را به خاک انتقال دهند.
وی ادامه داد: امروزه مدام می‌شنویم که ما کشوری هستیم که به سبب تحریم‌های اقتصادی، کود ازت برایمان افزایش قیمت داشته است، پس چرا از طریق کشت حبوبات به خاک کمک نمی کنیم و ازت خاک را بدین ترتیب تأمین نمی کنیم؟
رئیس اتحادیه انجمن‌های علوم گیاه پزشکی ایران ضمن ابراز تأسف مطرح کرد: اگر اصرار داریم در خاک گندم بکاریم و یا این‌چنین کارهای خوب انجام دهیم، تناوب مناسب را نیز از یاد نبریم. به‌هرحال هزینه محسوس و نامحسوس اکولوژیک تولیدمان در چند محصول بالاتر رفته است و گاه آن را به دیگر کشورها با قیمت پایین و بدون به صرفه می‌فروشیم، این ضرر نیست؟ نباید فکری بکنیم؟ تشکل‌های علمی و صنفی در یک محیط حرفه ای برای حل موضوع فراخوان شوند
چالش‌هایی با نام نبود یک خط قانون و اتخاذ تصمیمات نامتناسب
رضاپناه در ادامه به چالش‌های این بخش اشاره کرد و گفت: نبود یک خط قانون در باب ارگانیک سبب توسعه تقلب در این عرصه شده است که می‌تواند ضربه کاری دیگری برای این عرصه امیدبخش باشد، عرصه ای که قرار است ۲۵ درصد بازار اروپا تا ده سال دیگر باشد و متأسفانه با طمع ورزی برخی اشخاص حقیقی و حقوقی بعید نیست بواسطه تقلب در این عرصه تجربه تلخ را تکرار کنیم و منافع صادراتی دیگری را از دست دهیم.
وی اضافه کرد: عدم بحث و گفتگو بین تشکل‌ها و سازمان‌های مربوط و نامربوط، اتخاذ تصمیمات نامتناسب و نمایشی و رضایت از وضع موجود از جمله دیگر چالش‌های این عرصه است. افرادی که حتی در یک جلسه داخلی توان عرض اندام نداشته اند، چه رسد به مجامع بین‌المللی، برای این عرصه بین‌المللی نقشه می‌ریزند و با تبانی با چند سازمان در حال آسیب جدی به این عرصه هستند تا آن را بی ارزش کنند. ساده انگاری در این موضوع بین‌المللی و بازار صد میلیارد یورویی می‌تواند منجر به فاجعه و تحریم‌های بلند مدت در این عرصه شود که قابل بخشش و قابل جبران نخواهد بود.
رضا پناه با تصریح بر این که نباید به رقبا و افراد ناآشنا فرصت داده شود تا این فرصت را از صادرات محصولات با آفتاب ایران بگیرند، تصریح کرد: محصولات ارگانیک که می‌توانند معرف خوبی برای این کشور با آفتاب منحصر به فرد و محصولات با مزه متنوع باشد.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علوم گیاه‌پزشکی ایران در این راستا خاطرنشان کرد: تنگنا، مشکلات و تحریم سبب نوآوری می‌شوند، افرادی که بدون اتکا به سموم شیمیایی و کود شیمیایی شرایطی ایجاد می‌نمایند که بهره‌گیری از روش‌های کنترل بیولوژیک و کودهای بیولوژیک محصول مغذی، مکفی و قابل قبول تولید می‌کنند در گوشه گوشه کارهای خود نوآور هستند و جامعه علمی نیز جدیدترین نتایج خود را در اختیار آن‌ها قرار داده و خواهد داد، کما اینکه عوامل کنترل بیولوژیک در سه دهه اخیرتولید و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
رضاپناه در بخش پایانی صحبت‌های خود بر لزوم آشنایی بیشتر کشاوران با دانش کشت ارگانیک تأکید کرد و افزود: در صورتی که بحث‌های مربوط به ثبت اقدامات توسط تولید کنندگان و کشاورزان به نوعی مورد نظر باشد و جدی انگاشته شود، آموزش‌ها هدفمند باشند، اصولی قدم برداشته شود، می‌توانیم در مسیر دانش کشت ارگانیک پیش روی مناسبی داشته باشیم.
