تغذیه یکی از مهمترین جنبه های اثرگذار بر سلامت مردان را تشکیل می دهد که متاسفانه به علل مختلف مورد غفلت قرار گرفته است. کوتاه بودن حضور مردان در منزل و محدودیت دسترسی آنان به غذا های خانگی و میوه و سبزی، قرار گرفتن در معرض هوای آلوده در محیط های کار که نیاز به برخی مواد مغذی و مقوی را افزایش می دهد، دسترسی کمتر مردان به آموزش های تغذیه ای که از طریق رسانه های مختلف ارائه می شود و توجه کمتر مردان به سلامت خود، فقدان زمان خواب کافی و کم خوابی به علت داشتن مشاغل شیفتی که آن ها را در معرض استرس های روحی قرار می دهد و … از مهمترین علل به خطرافتادن سلامت مردان و بی توجهی به تغذیه مناسب این گروه می باشد. این در حالی است که نوع تغذیه مردان علاوه بر این که در سلامتشان اثرگذار است، در بازده کاری آنان نیز بسیار موثر بوده است.
ویروس کرونا از جمله عوامل بیماری زای تنفسی هستند که ممکن است از یک سرماخوردگی خفیف تا بیماری های شدیدتری را باعث شوند .مهمترین عواملی که در ابتلا و شدت بیشتر عوارض کووید ۱۹ در مردان نقش بازی می کنند و در مطالعات مختلف در نقاط مختلف دنیا مورد تاکید قرار گرفته اند، عبارتند از:ویژگیهای بیولوژیک مردان، پروفایل اجتماعی و مسئولیت شغلی مردان، مسئولیت خانوادگی مردان برای خرید اقلام مورد نیاز خانواد، تاثیر مسائل فرهنگی بر ابتلای مردان، بیماریهای مزمن در مردان میانسال، رفتارهای ناسالم مردان، عامل خطر دخانیات در مردان.
به همان اندازه که ویروس کرونا خطرناک و مرگ آفرین است، اثرات ناگوار و مخرب تغذیه ناسالم و بی تحرکی برسلامتی نیز می تواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند سکته قلبی و مغزی، دیابت، فشارخون بالا، چاقی، چربی خون بالا، کبد چرب، افسردگی،کاهش قوای عضلانی و …. گردد .تغذیه ناسالم، فعالیت بدنی ناکافی و چاقی از دلایل مهم بیماریهای غیر واگیر است که متاسفانه مردان را در معرض خطر ابتلا به کووید ۱۹ ومقاومت پایین در مقابله با آن قرار می دهد در واقع هیچ چیز به اندازه یک برنامه غذایی کامل و صحیح به تقویت سیستم دفاعی کمک نمی کند .
شیوه زندگی سالم و سرطان های شایع مردان:
سرطان دومین عامل مرگ در جهان به شمار می رود. در سال ۲۰۱۸ حدود یک مرگ از هر ۶ مرگ به علت سرطان بوده است. سرطان های ریه، پروستات، کلورکتال، معده و کبد شایع ترین سرطان ها در مردان می باشد. در سال های اخیر، میزان بروز سرطان در ایران افزایش یافته است.
شایع ترین سرطان ها در مردان ایران، پروستات، معده، پوست (غیر ملانوما)، کولورکتال و مثانه بوده است.
بین ۳۰ تا ۵۰ درصد مرگ های ناشی از سرطان، با تغییر یا اجتناب از عوامل خطر سرطان ها قابل پیشگیری است. حفظ وزن طبیعی، رژیم غذایی سالم سرشار از میوه و سبزی، ورزش منظم و اجتناب از مصرف تنباکو شامل سیگار و تنباکو بدون دود، از عواملی هستند که موجب پیشگیری از بروز سرطان های مختلف می شوند. در ادامه به اثر هر یک از این عوامل پرداخته می شود.
رژیم غذایی
رژیم غذایی ناسالم یک عامل خطر جهانی برای سلامتی به شمار می رود. افزایش تولید غذاهای فرآوری شده، توسعه سریع شهرنشینی و تغییر شیوه زندگی منجر به تغییر در الگوی رژیم غذایی شده است. مصرف مواد غذایی با انرژی زیاد، چربی، شکر و نمک افزایش یافته و افراد زیادی، مقدار کافی میوه، سبزی و سایر منابع فیبر غذایی مانند غلات دانه کامل در بسیاری از افراد دریافت نمی کنند. این تغییرات منجر به افزایش بروز بیماری های مزمن نظیر انواع سرطان شده است.
عوامل افزایش دهنده خطر سرطان
افزایش وزن، اضافه وزن و چاقی: ارتباط افزایش وزن، اضافه وزن و چاقی که با میزان بیشتر چربی در بدن همراه است. بنابراین کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی و حفظ یک وزن طبیعی در پیشگیری از سرطان نقش مهمی دارد. مصرف مواد غذایی دارای انرژی و کالری زیاد مانند انواع فست فودها با ازدیاد وزن خطر سرطان را افزایش می دهند.
گوشت قرمز:گوشت قرمز فاقد فیبر و دیگر مواد مغذی ضد سرطان است و اغلب میزان بالایی از چربی اشباع شده دارد. مصرف زیاد گوشت قرمز با افزایش خطر سرطان کولورکتال همراه می باشد. با کاهش مصرف گوشت قرمز می توان خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد. از سوی دیگر، کباب کردن گوشت روی زغال یا سوزاندن آن موجب ایجاد مواد سرطان زا در آن می شود. بنابراین استفاده از روش های سالم پخت گوشت توصیه می شود. اگر هم گوشت به روش کبابی آماده می شود، از حرارت زیاد اجتناب گردد.
گوشت های فراوری شده، نمک سود و دودی: گوشت های فراوری شده مانند سوسیس و کالباس با افزایش خطر سرطان روده بزرگ، راست روده و معده همراه می باشد. این اثر به واسطه ترکیبات نیتریت است که یه این محصولات اضافه می شود. گوشت های نمک سود و دودی نیز خطر سرطان معده را زیاد می کنند.
چربی های اشباع و ترانس: چربی های اشباع شده و چربی های ترانس برای سلامتی مضر هستند و خطر بروز سرطان را بیشتر می کنند. چربی های اشباع به طور عمده در محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز و روغن های جامد یافت می شوند. استفاده از گوشت در مقادیر متعادل و از نوع کم چربی، هم چنین مصرف لبنیات کم چرب و استفاده از روغن مایع به کاهش میزان مصرف چربی های اشباع و کاهش خطر بروز بیماری های مزمن نظیر سرطان کمک می کند.
عوامل غذایی محافظت کننده در برابر سرطان:
دریافت کافی سبزی و میوه: میوه ها و سبزیهای رنگی غنی از مواد شیمیایی گیاهی هستند که در مبارزه با بیماری ها و تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارند. مصرف بیشتر میوه ها و سبزی ها باعث کاهش خطر سرطان ریه، دهان، مری، معده و روده شده است. توصیه می شود روزانه ۵ واحد میوه و سبزی (حداقل ۲ واحد میوه و ۳ واحد سبزی۹ از انواع مختلف استفاده شود. آنتی اکسیدان ها که از بروز تغییرات بدخیم در سلول ها و بافت ها جلوگیری می کنند، در میوه ها و سبزی ها فراوان هستند. بهترین راه تامین مواد آنتی اکسیدان، استفاده از میوه و سبزی تازه است.
فیبر غذایی: فیبر بخشی از غلات، میوه ها، و سبزی ها است که بدن نمی تواند آن را هضم کند. فیبرها موجب کاهش کلسترول خون و کاهش بروز بیمار یهای قلبی می شوند و نقش کلیدی در حفظ سلامت دستگاه گوارش ایفا می کنند و باعث می شوند ترکیبات سرطان زا قبل از ایجاد آسیب همراه با مواد غذایی در حال حرکت، از طریق دستگاه گوارش خارج شوند . فیبرهای غذایی خطر سرطان کولون کولورکتال را کاهش می دهند.
چربی های غیر اشباع: چربی های غیر اشباع که در دمای اتاق مایع هستند، در پیشگیری از بروز بیماری های مزمن از جمله سرطان ها موثر هستند. چربی های غیر اشباع موجود در روغن های گیاهی نظیر زیتون؛ آفتابگردان و کانولا و مغزها (گردو، بادام، فندق، …) هم چنین اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در انواع ماهی و برخی دانه های گیاهی مانند تخم کتان خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند.
همچنین در زمان فاصله گذاری اجتماعی، پرهیز از زندگی بی تحرک وانجام فعالیت بدنی کافی در این گروه از اهمیت زیادی برخوردار است و فعالیت بدنی با شدت متوسط، ایمنی بدن را در مقابل بیماری ها بالا می برد.
فعالیت ورزشی مناسب برای بهبود ظرفیت قلبی و تنفسی و تقویت عضلات نیازمند برنامه کاملی برای ابعاد مختلف ورزش هوازی، تمرینات کششی و تمرینات قدرتی به صورت زیر است :
فعالیت هوازی با شدت متوسط را که عموماً معادل با راه رفتن سریع است و به نحو چشمگیری ضربان قلب را تسریع میکند . در شرایط خانه نشینی ناشی از شیوع کرونا می توان راه رفتن در حیاط یا پارکینگ منزل یا تردمیل را در نظر گرفت . میتوان با جمع دورههایی که حداقل ۱۰ دقیقه یا بیشتر طول میکشند، تا حد اقل ۳۰ دقیقه روزانه انجام گردد
تمرینات کششی و انعطاف پذیری که سبب افزایش دامنه حرکتی، افزایش گردش خون و گرم کردن عضلات می گردد .
تمرینات قدرتی این نوع تمرینات با کمک وزن بدن خود فرد یا انواع وزنه ها یا ورزشی جهت تقویت قدرت و استقامت عضلات انجام می شود .
منابع: فایل های آموزشی هفته جهانی سلامت مردان۱۴۰۰/مشارکت مردان ، واکسیناسیون حداکثری(کرونا)، محافظت جمعی۱۴۰۱/ تغذیه و سلامت مردان
انتهای پیام/