علی شمخانی (دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی) گفت: سفر بهمنماه رئیس جمهور به چین و گفتگوی آقای «شی جین پینگ»رئیس جمهور چین با آقای رئیسی کشورمان، بستر شکلگیری مذاکرات جدید و بسیار جدی میان هیأتهای ایران و عربستان سعودی را فراهم کرد. گفتگوهای انجام شده میان دو کشور صریح، شفاف، همهجانبه و سازنده بود. رفع سوءتفاهمها و نگاه رو به آینده در روابط تهران-ریاض، قطعا توسعه ثبات و امنیت منطقهای و افزایش همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان اسلام را برای مدیریت چالشهای موجود بهدنبال خواهد داشت. از نقش سازنده جمهوری خلق چین در خصوص حمایت از توسعه روابط کشورها که لازمه رفع چالشها و افزایش صلح و ثبات و ارتقاء همکاریهای بینالمللی است، قدردانی میکنم. پنج دور مذاکره اولیه انجام شده با عربستان سعودی که به میزبانی عراق و عمان انجام شد در دستیابی به توافق نهایی، موثر بود و از تلاش این دو کشور سپاسگزاری میکنم.
پُست کانال حسن روحانی درباره حملهکنندگان به سفارت عربستان
کانال منتسب به حسن روحانی، رییسجمهور سابق در پُستی سخنان او در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ را بازنشر داده که گفته بود: « خدا نیامرزد آنهایی که نگذاشتند روابط بین ایران و برخی همسایهها به خوبی انجام بگیرد. کارهای کودکانه و احمقانه انجام دادند، به مراکز دیپلماتیک حمله کردند، اگر اینها نبود امروز شرایط بهتری داشتیم.»
در این باره کانال سحامنیوز نوشت: «در دی ۱۳۹۴ که یک طلبه به نام حسن کردمیهن و از نزدیکان قالیباف حمله به کنسولگری و سفارت عربستان در مشهد و تهران را بر عهده داشت و به آن یورش بردند و به آتش کشید، دلار ۳۷۰۰ تومان بود! امروز که دو کشور برای بازگشایی سفارتها توافق کردند، دلار به ۵٠ هزار تومان رسیده! هر سفارتخانه ای را که از ابتدای انقلاب تسخیر کردند، کمر ملت بیشتر شکست!»
ازسرگیری روابط و «عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر»
ایران روز جمعه، ۱۹ اسفندماه، رسما اعلام کرد با میانجیگری چین، با عربستان سعودی توافق کرده که روابط تهران و ریاض به زودی از سر گرفته شده و دو کشور «در امور داخلی یکدیگر» دخالت نکنند.
ساعتی پس از آن که صداوسیمای جمهوری اسلامی بیانیه سهجانبه میان ایران، عربستان سعودی و چین را منتشر کرد، این بیانیه در خبرگزاری رسمی عربستان سعودی هم منتشر شد. این بیانیه پس از پایان مذاکرات علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در پکن با طرفهای چینی و سعودی به امضا رسیده است. ایران و عربستان سعودی از دی ۱۳۹۴ در پی حمله سازماندهیشده به سفارت عربستان در تهران روابط خود را با یکدیگر قطع کردند. در سالهای اخیر نیز تنشها میان دو کشور بهخصوص در شهریور ۱۳۹۸ بهدنبال حمله حوثیها به تأسیسات نفتی عربستان دوباره تشدید شد.
همچنین در جریان اعتراضات سراسری ایران، مقامهای جمهوری اسلامی کشورهای خارجی از جمله عربستان سعودی را به نقش داشتن در این اعتراضات متهم کردند. بر اساس متنی که از بیانیه سه کشور منتشر شده، این مذاکرات از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه برگزار شده است. این در حالی است که مذاکرات رو در رو میان هیئتهایی از ایران و عربستان با وساطت عراق از بهار ۱۴۰۰ در بغداد آغاز شد و عمان نیز در این مذاکرات نقش داشت. بر اساس بیانیه منتشر شده در روز جمعه، ایران و عربستان سعودی توافق کردند «ظرف حداکثر دو ماه»، روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند و سفارتخانهها و نمایندگیهای خود در کشورهای یکدیگر را بازگشایی کنند.
همچنین در این متن آمده است: «دو کشور با تاکید بر احترام به حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر در زمینه اجرای موافقتنامه همکاریهای امنیتی امضا شده در تاریخ ۱۳۸۰ خورشیدی و نیز موافقتنامه عمومی همکاریهای اقتصادی، بازرگانی، سرمایهگذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا شده در تاریخ ۱۳۷۷ خورشیدی توافق کردند.»
در دیماه سال گذشته، نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در شهر جده شروع به فعالیت کرد و سه دیپلمات ایرانی در این دفتر مستقر شدهاند. خبر ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی در حالی منتشر میشود که به تازگی وزیر خارجه عربستان سعودی بار دیگر از برجام انتقاد کرده بود. ریاض معتقد است که این توافق هستهای، دیگر نگرانیهای منطقهای درباره ایران را شامل نمیشود.