علی شهبازی روز یکشنبه در نشست هم اندیشی و آگاهی بخشی کشاورزان، نخبگان و بزرگان عشایر حوضه آبریز کرخه در سالن نشست‌های سد کرخه افزود: تامین آب برای دامداران در فصل تابستان حکم مرگ و زندگی را دارد به همین دلیل تامین آب مورد نیاز دام‌های سنگین این حوضه اولویتی مهمتر از کشاورزی است.
وی با اشاره به ایجاد مه پاش و استخر برای دامداران حوضه آبریز پایین دست کرخه ادامه داد: تامین آب تمام استخر دامداری‌ها به عنوان اولویت در دستور کار قرار گرفته است.
معاون مطالعات منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به ایجاد قرارگاه‌هایی در سطح فرمانداری‌های ذیل حوضه آبریز کرخه گفت: توزیع منابع آب با توجه به اولویت‌های اعلام شده این قرارگاه‌ها در مناطق هدف انجام می‌شود.
حوضه آبریز کرخه ۵۰ هزار کیلومتر طول دارد
شهبازی با اشاره به آخرین وضعیت سد کرخه گفت: حوضه آبریز کرخه ۵۰ هزار کیلومتر طول دارد که ۴۳ هزار کیلومتر از این مسیر در بالای سد کرخه قرار داد.
وی ادامه داد: تمام منابع آبی رودخانه کرخه در بالادست سد کرخه قرار دارد و در پایین دست این سد هیچ مجاری ورود آب به این رودخانه وجود ندارد.
معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه منابع آب قابل بهره‌برداری حوضه آبریز کرخه نوسانات بسیار زیادی دارد، اظهارکرد: نوسانات ورودی آب سد کرخه بین یک تا ۱۵ میلیارد مترمکعب در سال بوده که بسیار بزرگ است.
وی مجموع آب ورودی سدهای کرخه و سیمره را در سال ۹۸ حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب عنوان و بیان کرد: ورودی آب این حوضه در سال ۱۴۰۰ تنها کمتر از یک میلیارد مترمکعب بوده که این نوسانات شدید منابع آب در حوضه کرخه وضعیت طبیعی این حوضه است.
۲ سال متوالی هیچ آبی در سد کرخه ذخیره نشد
معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان گفت: مصرف پایین دست سد کرخه باید به گونه‌ای باشد که نوسانات شدید آبریز سد کرخه با مصرف بهینه و ارتقای بهره وری، مدیریت شود.
وی با بیان اینکه وضعیت سد کرخه از نظر تولید آب در سه سال گذشته در شرایط خشکسالی بوده است، افزود: هیچ آبی در ۲ سال متوالی در سد کرخه ذخیره نشد و تمام آب ورودی و ذخایر مهم سد در این ۲ سال مصرف شد.
شهبازی با بیان اینکه سد کرخه در سال ۱۴۰۱ بیشترین میزان تخلیه آب از مخزن را تجربه کرده است، اظهار کرد: آذرماه سال گذشته تراز سد کرخه به ۱۶۸.۳ متر رسید که کمترین تراز تجربه شده در طول بهره‌برداری از این سد است.
۷۵۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده پشت سد کرخه قابلیت استفاده دارد
معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان گفت: کل مجموع آب ورودی به سد کرخه ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب بوده که تنها ۷۵۰ میلیون مترمکعب از این آب قابل استفاده است.
وی افزود: بارش‌های پایین دست سد کرخه و همچنین تبادل آب میان حوضه‌های سد دز و کرخه اگرچه موجب بهبود نسبی شرایط پایین دست سد کرخه شد ولی همچنان سد کرخه در شرایط خشکسالی قرار دارد.
شهبازی با بیان اینکه امروز تراز سد کرخه به ۱۹۵ متر بالاتر از سطح دریا رسیده است، گفت: هر سد در زمان طراحی دارای ترازهای استاندار و محدوده‌های مجاز نوسان آب ذخیره است که قرار گرفتن در ترازهای خارج از این محدوده تعریف شده موجب تنش در سازه سد می‌شود.
وی افزود: حداقل تراز مطمئن سد کرخه ۱۸۶ متر از سطح دریا است که قرار گرفتن در تراز زیر این محدوده موجب می‌شود که برای تامین آب مورد نیاز پایین دست، رهاسازی آب از طریق مجرای تخلیه زیرین سد انجام شود این در حالی است که این دریچه تنها برای استفاده محدود و آن هم فقط طی چند روز طراحی شده است.
معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان اظهارکرد: سد کرخه برای تامین آب پایین دست مجبور شد حدود ۲ سال آب از طریق دریچه‌های زیرین رهاسازی کند و این خطرپذیری بود که سازمان آب و برق برای تامین حقابه پایین دست به جان خرید.
تصویب کشت ۴۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی حوضه آبریز کرخه
شهبازی گفت: شورای کشاورزی خوزستان، کشت ۴۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی حوضه آبریز کرخه با رعایت الگوی کشت را تصویب کرده که رعایت این مصوبه الزامی است.
وی ادامه داد: ۶ شهرستان، ۲۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی، دام‌های سنگین و تالاب هورالعظیم از جمله ذینفعان سد کرخه هستند که همه به یک نسبت از آب ذخیره شده این سد سهم دارند.
معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با تاکید بر اینکه تامین آب کشت پاییزه نیازمند همراهی کشاورزان در کشت تابستانه است، گفت: همه باید در قبال ذخایر محدود سد کرخه احساس مسوولیت کنند تا با هماهنگی و همکاری میان همه‌بخش‌ها، بزرگان و شیوخ منطقه از تابستان با کمترین مشکل عبور کرد.
آب به تدریج طی روزهای آینده وارد تالاب هورالعظیم می‌شود
شهبازی بیان کرد: هم اکنون آب پایدار در تمام شریان‌های زیرمجموعه سد کرخه جاری است و آب به تدریج طی روزهای آینده به تالاب هورالعظیم خواهد رسید.
وی با اشاره به کاهش دبی ورودی آب‌های ورودی سدهای سمیره و کرخه افزود: دبی ورودی سد کرخه در روزهای اخیر به زیر ۲۰ مترمکعب بر ثانیه رسیده و ورودی سد سمیره نیز کمتر از میزان پیش‌بینی شده است.
تعیین سهم ۲۰۰ میلیون مترمکعبی از سد سیمره برای کمک به سد کرخه
معاون مطالعات منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه ۲۰۰ میلیون مترمکعب از سد سمیره برای کمک به سد کرخه در فصل تابستان تعیین شده است، گفت: تخلیه بخشی از آب سد سیمره برای بهبود وضعیت سد کرخه از خرداد ماه آغاز شده و این حجم در سد کرخه در حال ذخیره‌سازی است.
وی ادامه داد: حداکثر ظرفیت ممکن ذخیره سد سمیره در سه سال گذشته برای کمک به بهبود شرایط سد کرخه استفاده شده است.
کمک حوضه آبریز دز و کارون به کرخه از طریق چهار کانال
شهبازی با اشاره به تبادل آبی بین حوضه‌ای برای کمک به کاهش تنش سد کرخه اظهارکرد: چهار مجرای اصلی تبادل آب میان حوضه‌های دز، کارون و کرخه شامل اسپیل دز، کانال سگوند، کانال توانا و کانال سلمان وجود دارد که هم اکنون از ۲ مجرا شامل اسپیل دز و کانال سگوند، آب پایین دست حوضه کرخه تامین می‌شود.
وی دامه داد: انتقال آب از اسپیل دز و کانال سگوند با حداکثر ظرفیت در حال انجام است ضمن اینکه تکمیل کار مطالعاتی و اجرای کانال‌های توانا و سلمان نیز از جمله مصوبه‌های سفر اخیر رییس جمهور به خوزستان در اوایل اردیبهشت ماه امسال است که به زودی عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود.
معاون مطالعات منابع آب سازمان آب و برق خوزستان اظهار کرد: مطالعات تبادل آبی دربالادست سدهای دز و کرخه در حال انجام است تا مخزن ۲ سد به هم متصل شوند که این موضوع از نظر فنی در حال بررسی است.
کشت محصولات کشاورزی پرآب بر در بالادست حوضه آبریز کرخه ممنوع است
شهبازی با تاکید بر لزوم مدیریت منابع آب در بالادست حوضه کرخه گفت: همانطور که خشکسالی در استان خوزستان وجود دارد و موجب ممنوعیت کشت محصول‌های پر آب بر در این استان شده است در بالادست این سد نیز باید مدیریت کشت به صورت جدی دنبال شود.
وی ادامه داد: ممنوعیت کشت محصول‌های پر آب بر به ویژه شلتوک در بالادست سد کرخه پیگیری شده و به موافقت مسوولان ملی نیز رسیده است؛ به زودی این ممنوعیت توسط مسوولان متولی اعلام می‌شود.
تبخیر ۱۵۰ میلیون مترمکعب از مخزن کرخه در سال
معاون مطالعات منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به وضعیت تبخیر آب ذخیره شده پشت سد کرخه اظهارکرد: سد کرخه وسیع‌ترین مخزن دریاچه‌ای را درمیان سدهای خوزستان دارد به گونه‌ای که در حداکثر تراز، سطح مخزن این سد به ۱۰۰ کیلومتر مربع می‌رسد.
وی ادامه داد: آب تبخیر شده از دریاچه سد کرخه سالانه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون متر مکعب است که این مقدار آب در مقابل کل ذخیره آب این سد اندک است.
نداشتن قیمت مصوب هزینه‌های کمباین، مشکلات فنی کانال‌های فرعی آبرسانی، اهمیت توجه به معیشت کشاورزان، لایروبی نشدن زهکش‌ها و رودخانه‌های فصلی و آسیب به تاسیسات آبرسانی و تامین عدالت آب برای دامداران از جمله مطالب مطرح شده در این نشست توسط کشاورزان بود.
جلوگیری از برداشت چاه‌های عمیق، کاهش حقابه کشت پاییز، تخصیص وام به کشاورزان، مساعدت با کشاورزان برای اجرای سیستم‌های نوین آبیاری، نبود خرید تضمینی برای محصولات تعیین شده الگوی کشت و عدم اقبال کشاورزان برای کشت این محصول‌ها از دیگر موارد مطرح شده کشاورزان در این نشست بود.
همچنین پس از این نشست هم اندیشی، کشاورزان و بزرگان عشایر حوضه‌های آب ریز کرخه با حضور بر تاج سد کرخه از شرایط نامناسب آبی پشت این سد از نزدیک بازدید کردند.
سد کرخه با گنجایش بیش از پنج میلیارد مترمکعب آب، بزرگترین سد خاکی غرب آسیا است؛ این سد در محدوده شهرستان اندیمشک قرار دارد.
در ۲ سال اخیر تامین حقابه زیست محیطی تالاب ۴۵۰هزار هکتاری هورالعظیم که ۱۵۰هزار هکتار آن در محدوده خاک جمهوری اسلامی ایران است به علت خشکسالی شدید و بی‌سابقه با چالش‌های اساسی رو به رو بوده است.
سال گذشته نیز به دلیل تنش آبی جدی سد کرخه، در حوضه آبریز این سد ممنوعیت کشت تابستانه اعلام و اعمال شد.
