آنچه که از تصادفات رانندگی باید بدانید!

محمدسعید حسینی – حقوقدان: باوری غلط که مدتهاست میان مردم کشورمان رخنه کرده … فلان مشکل برای من نیست! من کرونا نمیگیرم! من تصادف نخواهم کرد چون در رانندگی ماهر هستم! و جملاتی از این قبیل! و اینگونه است که بشر خودش را گول می زند و آنگاه که در کسری از ثانیه مشکلی گریبان گیرش شد تازه میفهمد در چه مهلکه ای افتاده است!
تصادفات رانندگی با گسترش شهرها و تولید بسیار بالای خودرو آن هم به هرقیمتی،حالا جزئی از قوت غالب سفره هایمان شده است!
بر اساس آمار اعلام شده توسط سازمان پزشکی قانونی کشور، در ده ماه از سال ۹۸، ۱۴ هزار و ۸۰۰ نفر (۱۱ هزار و ۵۰۵ نفر مرد و سه هزار و ۲۹۵ نفر زن) در تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند و ۳۰۷ هزار و ۳۳۳ نفر (۲۱۸ هزار و ۹۴۵ مرد و ۸۸ هزار و ۳۷۹ زن) نیز مصدوم شدند!!
وجالب است بدانید در بین رده بندی کشور های کم تصادف ترین دنیا در بین ۱۹۰ کشور رتبه ۱۸۹ را داریم!!! یعنی به عبارتی دومیت کشور پرتصادف جهان!!!
اگر از بحث تصادفات خسارتی عبور کنیم،تصادفات منجر به جرح و منجر به فوت بحث اصلی امروز ماست.
سومین علت مرگ و میر در ایران تصادفات جاده ایست.آماری که جمع بندی آن در یک سال به کشته های جنگی تمام عیار شباهت دارد.
پیشگیری بهتر از درمان ،این تنها یک شعار نیست.حقیقتی ناب و تعیین کننده است.پس اولا توصیه تمامی دغدغه مندان رعایت هرچه بیشتر قوانین و مقررات برای جلوگیری از آسیب به خودتان و دیگران می باشد.
لکن اگر خدایی ناکرده تصادفی رخ داد… به نکات ذیل توجه فرمایید:
شاید یکی از تجربه های تلخ هر انسانی تصادف باشد.خواه در تصادف مقصر باشید خواه نباشید.تلخی تصادف تنها به خسارت آشکار مادی مربوط نیست.هزینه ها و خسارات نهفته گوشه دیگری از ماجراست! و متاسفانه هستند رانندگانی که در تصادفات بعد از یقین پیدا کردن در تقصیر از صحنه تصادف متواری می شوند.
***جرایم ناشی از تخلفات رانندگی را در این مطلب بررسی می کنیم:
ماده ۷۱۴ در خصوص جرایم تخلفات رانندگی چنین بیان میکند
هرگاه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده منتهی به قتل الف- غیرعمدی شود، مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می شود.
ب : خودداری از مصدوم در مورد رانندگان
ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی : هرگاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استعداد از مامورین انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند حسب مورد به بیش دو سوم حداکثر مجازات مذکور در موارد (۷۱۴) و (۷۱۵)و(۷۱۶) محکوم خواهدشد. دادگاه نمی تواند درمورد این ماده اعمال کیفیت مخففه نماید.
تبصره ۱ ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی : راننده در صورتی می تواند برای انجام تکالیف مذکور در این ماده وسیله نقلیه را از صحنه حادثه حرکت دهد که برای کمک رسانیدن به مصدوم توسل به طریق دیگر ممکن نباشد.
تبصره ۲ ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی : در تمام موارد مذکور هرگاه راننده مصدوم را به نقاطی برای معالجه و استراحت برساند ویا مامورین مربوط را از واقعه آگاه کند و یا به هر نحوی موجبات معالجه و استراحت و تخفیف آلام مصدوم را فراهم کند دادگاه مقررات تخفیف را درباره او رعایت خواهد نمود.
ج :ماده واحده قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی
-۱-هر کس شخص یا اشخاصی را در معرض خطر جانی مشاهده کند و بتواند با اقدام فوری خود یا کمک طلبیدن از دیگران یا اعلام فوری به مراجع یا مقامات صلاحیتدار از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن جلوگیری کند بدون اینکه با این اقدام خطری متوجه خود او یا دیگران شود و با وجود استمداد یا دلالت اوضاع و احوال بر ضرورت کمک از اقدام به این امر خودداری نماید به حبس جنحه ای تا یک سال و یا جزای نقدی تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهد شد.
در این مورد اگر مرتکب از کسانی باشدکه به اقتضای حرفه خود می توانسته کمک موثری بنماید به حبس جنحه ای از سه ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده هزارریال تا یکصدهزارریال محکوم خواهدشد.
مسئولان مراکز درمانی اعم از دولتی یا خصوصی که از پذیرفتن شخص آسیب دیده و اقدام به درمان او یا کمک های اولیه امتناع نمایند به حداکثر مجازات ذکرشده محکوم می شوند.
نحوه تامین هزینه درمان این قبیل بیماران و سایر مسائل مربوط به موجب آیین نامه ای است که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
۲-هرگاه کسانی که حسب وظیفه یا قانون مکلفند به اشخاص آسیب دیده یا اشخاصی که در معرض خطر جانی قراردارند کمک نمایند از اقدام لازم و کمک به آنها خودداری کنند، به حبس جنحه ای از شش ماه تا سه سال محکوم خواهند شد.
-۳-دولت مکلف است در شهرها و راه ها به تناسب احتیاج مراکز درمان فوری (اورژانس) و وسایل انتقال مصدومین وبیماران که احتیاج به کمک فوری دارند ایجاد و فراهم نماید.
۴-مامورین انتظامی نباید متعرض کسانی که خود متهم نبوده و اشخاص آسیب دیده را به مراجع انتظامی یا مرکز درمانی می رسانند، بشوند.
تعریف تقصیر درجرایم تخلفات رانندگی
تقصیر عبارت است از انجام دادن یا ترک کار نادرستی است که پیش مبنی حدوث (نتیجه) سوء آن در همان شرایط وقوع برای هر شخص متعارف ومحتاطی محتمل می باشد.
بنابراین وقوع رفتار نادرست زیان بار مثلا راننده بی احتیاطی به علت رانندگی باسرعت بیش از حد مقرر باعث قتل غیرعمده دیگری بشود . یا در اثر فرد دارای از انجام وظیفه و یا تکلیفی مقصر باشد (مانند راننده بی مبالاتی که عیب و نقص ترمز اتومبیل خود را قبلا برطرف نمی کند و در حین رانندگی باآن، هنگامی که به پشت چراغ قرمز می رسد و می خواهد ترمز کند به علت خرابی ترمز نگیرد و متوقف نشود و به اتومبیل جلویی برخوردکند.
شایان ذکراست خودداری از انجام کار یا ترک فعل زمانی می تواند تقصیر جزایی محسوب گردد که شخص برطبق قانون یا قرارداد یا برحسب وظیفه شغلی وحرفه ای خود ویا بر اثر نظامات و مقررات اجتماعی و دولتی مکلف به انجام دادن کاری بود وترک آن موجب یاضرر و زیان دیگری شده باشد.
به هرتقدیردر مسائل کیفری صرف تقصیر برای تحقیق مجرمیت کافی نیست ، بلکه بایستی میان تقصیر و نتیجه حاصل واین برعهده مقام قضایی است . با یک نگاه کلی می توان بدینگونه نتیجه گیری کرد که باید میان تقصیر ونتیجه حاصل از آن رابطه نسبیت وجود داشته باشد. درمسائل کیفری اثبات رابطه بین تقصیر و نتیجه حاصل از آن مانند احراز رابطه بین فعل عمدی ونتیجه آن است که این امر (احرازتقصیر) بر عهده مقام قضایی است
ماده ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی
هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب مرض جسمی یا دماغی که غیر قابل علاج باشد و یا از بین رفتن یکی از حواس یا از کار افتادن عضوی از اعضاء بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می‌دهد یا تغییر شکل دائمی عضو یا صورت شخص یا سقط جنین شود مرتکب به حبس از دو ماه تا یک سال و به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم می‌شود.
ماده ۷۱۶ قانون مجازات اسلامی
هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب صدمه بدنی شود که باعث نقصان یا ضعف دائم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن‌ شود و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم گردد، بدون آن که عضو از کار بیافتد یا باعث وضع حمل زن قبل از موعد طبیعی شود مرتکب به‌حبس از دو ماه تا شش ماه و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم خواهد شد.
.
آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور در خصوص جرایم تخلفات رانندگی
• ۱-در صورتی که شخص با داشتن پروانه پایه ۲ مبادرت به راندن کامیون نماید از لحاظ اینکه برای راندن کامیون پروانه درجه یک لازم است . در حکم این است که راننده فاقد پروانه رانندگی بوده است
• مستند : رای وحدت رویه شماره ۱۶۷ مورخ ۳/۲/۱۳۳۴
۲-قتل غیرعمدی در اثر رانندگی بدون داشتن پروانه در حکم قتل شبه عمد است
(مستند رای وحدت رویه شماره ۳۲-۲۰/۸/۱۳۶۵)
بیان این نکته خالی از لطف نیست که اگر در حین رانندگی بدون گواهینامه مرتکب قتل شوید به دلیل نداشتن گواهینامه مرتکب قتل عمد نشده اید.بلکه مرتکب جرم قتل شبه عمد و رانندگی بدون گواهینامه شده اید که هرکدام مجازات خاص خود را به دنبال دارد.البته در صورت داشتن گواهینامه نیز امکان مجازات حبس یا جایگزین آن بنا به نظر قاضی وجود دارد.
و در آخر اینکه فقدان گواهینامه راننده مقصر هیچ تاثیری نمیتواند در زمان رسیدگی و پرداخت خسارت و انجام تعهدات بیمه گر داشته باشد.