حقوق و سینما

محمدسعید حسینی،دانش آموخته علم حقوق: آمیختن حقوق و سینما سالهاست فیلم های جذابی را بر روی پرده سینما و رسانه برای مخاطبین به نمایش گذاشته است.

ترکیب سینما ، جادوی هزاره و معروف به هنر هفتم و حقوقی که مجموعه قواعد و مقرراتیست که نظم اجتماعی را تامین می نماید منجر به ساخت اثر های هیجان انگیزی همچون فیلم های سینمایی (the judge) و (وکیل مدافع شیطان) در نمونه خارجی و یا متری شیش و نیم،قسم،جاندار و .. در نمونه داخلی شده است.

لکن علم حقوق علم بی کران و بی پایان و دریایی بدون ساحل و سرشار از نکات و ریزه کاری های خاص خود می باشد.چرا که شاهدیم استاد بی بدیل و پدر علم حقوق ایران جناب دکتر کاتوزیان  و سایر اساتید و بزرگان خودرا حقوق خوان می دانند و نه حقوق دان!

لذا باتوجه به نکات فوق و همچنین تاثیر پرواضح این علم در زندگی روزمره مردم،میبایست به نکات آن توجه وافری داشته چرا که با کوچکترین اشتباهی در این قواعد خصوصا در بعد رسانه می توان مردم را سردرگم و گمراه نمود.

متاسفانه مانند بسیاری موارد دیگر،در سینما نیز به کار تخصصی توجه کامل نشده و در این دسته فیلم ها شاهد ایراداتی اساسی می باشیم.مثلا در فیلم محبوب متری شیش و نیم کودک ۱۲ ساله را در کنار سایر زندانیان بزرگسال در یک بازداشتگاه نگهداری می کردند که خلاف قانون است.ویا اینکه بازپرس بدون تحقیق از پدر و پسر پرسید موادمخدر متعلق به کیست؟!و نکته مهمتر اینکه پرونده اطفال زیر ۱۵ سال مستقیما به دادگاه ارجاع می شود و مقامات دادسرا ازجمله بازپرس حق بازجویی از کودک را ندارند.

یااینکه دستور بازداشت پلیس(ضابط)جلوی متهم خلاف مقررات می باشد که در فیلم صرفا با ادعای متهم شاهد آن بودیم.

همچنین در فیلم  ( جاندار ) شاهد اشتباهی به مراتب بزرگتر بودیم.

اولا در دفاع مشروع قتل شبه عمدی بوده و عمد نیست  و قصاص در پی ندارد.بلکه دیه میبایست به اولیاء دم پرداخت گردد و مستندا به ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی بین ۳ تا ۱۰ سال حبس به دنبال دارد.

ثانیا در فرض قتل عمد ، قیم اختیار قانونی برای قصاص ندارد و با وجود ولی دم در طبقه اول(والدین و فرزندان)حقی به طبقه دوم که در فیلم برادر مقتول است داده نشده است. یک استثناء مهم نیز وجود دارد که زن و شوهر ولی دم همدیگر محسوب نمی شوند.لذا ولی دم کودک خردسال میباشد و دیالوگ گفته شده توسط آقای جواد عزتی بازیگر محترم مبنی بر گرفتن قیومیت طفل و اینکه باید از ایشان رضایت بگیرند وگرنه درخواست قصاص میکند ۱۰۰% غلط می باشد.مستندا به ماده ۳۵۶ قانون مجازات اسلامی اگر مقتول یا مجنی علیه دارای ولی دمی که صغیر و یا مجنون است یا شناخته نشده و به او دسترسی نباشد باشد ،ولی فقیه و با استیذان از وی رئیس قوه قضاییه به عنوان ولی دم قرار می گیرند.

امیدواریم در سینمایی که مسیر حرفه ای شدن را به سرعت پیش رفته و در سالهای اخیر شاهد درخشش جهانی آن نیز بوده ایم شاهد رویکرد حرفه ای تری در بحث اطلاعات ارائه شده خصوصا در بعد حقوقی باشیم.