خبرنگار ، اجرای پروتکل‌های بهداشتی در ناوگان حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها با کش و قوس‌هایی همراه بوده است؛ برخی از مسافران در رعایت این دستورالعمل‌ها مثل استفاده از ماسک همراهی نداشتند یا اینکه به دلیل ازدحام جمعیت امکان رعایت فاصله اجتماعی در برخی موارد وجود نداشته در حالی که در خیلی از شهرهای بزرگ جهان، تغییرات پیش آمده بعد از شیوع کرونا فرصتی برای تشویق مردم به پیاده روی و استفاده از دوچرخه را فراهم آورد، این امکان نه تنها در کشور ما فراهم نشد، بلکه استفاده از خودروهای شخصی دوچندان شد و بر حجم ترافیک شهری و به دنبال آن بر میزان آلایندگی هوای کلانشهرها افزوده شد این در حالی است که کاهش تعداد مسافران حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس و تاکسی، رانندگان این ناوگان را با مشکلات اقتصادی مواجه کرده است.
ابتلاء ۱۰ نفر از رانندگان ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی اراک به کرونا
محمدرضا خسروی، معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری اراک در این باره به خبرنگار گفت: از همان روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا ستاد کرونا در اراک تشکیل شد و تصمیمات شرایط و ضوابط فعالیت ناوگان حمل و نقل عمومی شهر اراک گرفته و به این حوزه ابلاغ شد؛ با توجه به احتمال شیوع ویروس کرونا در فضای حمل و نقل عمومی به دنبال اولین بخشنامه‌ای که صادر شد در اسفند ماه سال گذشته و فروردین ماه سال ۹۹ اتوبوسرانی شهر به حالت تعطیل و نیمه تعطیل در آمد که حتی کرایه‌های دریافتی از هزینه سوخت اتوبوس‌ها هم کمتر بود.
وی افزود: در فروردین ماه امسال ۵ شبانه روز اتوبوسرانی شهر تعطیل شد؛ سپس با اعمال محدودیت‌ها و کم کردن ساعات کاری اتوبوسرانی، فعالیت اتوبوس‌ها در بازه زمانی ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر صورت گرفت، بر این اساس مسافران با رعایت فاصله گذاری اجتماعی به صورت یکی در میان روی صندلی‌ها می‌نشستند. در اردیبهشت ماه نیز همین روند با تغییرات کمی ادامه پیدا کرد و زمان پایان کار اتوبوس‌ها به ساعت ۶ بعدازظهر تغییر کرد.
معاون امور زیر بنایی و حمل و نقل شهری شهرداری اراک خاطرنشان کرد: در این مدت ضدعفونی کردن اتوبوس هر شب به صورن منظم انجام می‌شد؛ طی این عملیات خارج و داخل اتوبوس‌ها به صورت کامل گندزدایی می‌شد؛ در نهایت پس از مدتی نیز استفاده از ماسک برای رانندگان و مسافران الزامی شد و توسط بخش کنترل خطوط حمل و نقل شهر در شهرداری مورد نظارت قرار می‌گرفت، اما این مسئله از طرف بعضی افراد رعایت نمی‌شد و در حال حاضر نیز رعایت نمی‌شود، تذکرات جدی نیز از طرف رانندگان و نیروهای کنترل خطوط به افراد داده می‌شود ولی متأسفانه بیش از این نمی‌توان کاری در این زمینه انجام داد.
خسروی اظهار کرد: خود مردم باید پروتکل‌های بهداشتی اعم از استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی را رعایت کنند؛ در خصوص رعایت فاصله اجتماعی هم نظارت‌های بسیاری شکل گرفت؛ با این حال در برخی موارد این موضوع رعایت نمی‌شد؛ شهرداری اراک و سازمان اتوبوسرانی این شهرداری تمام تلاش خود را به کار بست تا پروتکل‌های بهداشتی و دستورالعمل‌هایی که از سوی ستاد کرونا ابلاغ شد، رعایت شود.
وی در خصوص تغییراتی که در نحوه خدمات‌رسانی تاکسی‌های شهر صورت گرفته گفت: مقرر شده در هر تاکسی حداکثر سه مسافر سوار شود، و این طرح فعلاً ادامه دار خواهد بود و رانندگان هم ملزم به رعایت این مورد شده‌اند، اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد و باید آن را حل کرد، این است که با کاهش تعداد مسافران از ۴ نفر به ۳ نفر کرایه هر سرویس برای راننده کاهش پیدا کرده در حالی که قیمت سوخت و بنزین و لوازم یدکی افزایش یافته است به همین دلیل رانندگان تاکسی در این زمینه دچار مشکلاتی شده‌اند؛ پیشنهاداتی از سوی شهرداری ارائه شده و مصوباتی در شورای اسلامی شهر در حال پیگیری است که امیدواریم پس از انجام بررسی‌ها در کمیته تطبیق فرمانداری ابلاغ شود. یکی از این پیشنهادات سر شکن کردن کرایه بین مسافران و راننده است تا راننده‌های تاکسی هم در این زمینه مشکلی نداشته باشند.
معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری اراک افزود: با توجه به بررسی‌های انجام شده بیش از ۸۰ درصد رانندگان تاکسی در رعایت مصوبات ابلاغ شده همراهی‌های لازم را داشته‌اند. همه رانندگان از ماسک استفاده می‌کنند و برخی از این رانندگان داخل ماشین برای جداسازی قسمت سرنشینان و محل نشستن راننده از کاور هم استفاده می‌کنند، تذکرات لازم هم به مسافران داده می‌شود. همچنین رانندگان در طول روز نیز با موادی که بخشی از آن توسط سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهرداری و بخشی از آن هم توسط خود رانندگان تهیه می‌شود، اتوبوس‌ها را ضدعفونی و گندزدایی می‌کنند.
خسروی گفت: موارد زیادی از ابتلای رانندگان اراکی به کرونا مشاهده نشده و در بین رانندگان ۲۸ خط فعال با ۸۵ اتوبوس، ۵ نفر از رانندگان اتوبوسرانی به کرونا مبتلا شده‌اند و همچنین از تعداد ۲۵۰۰ تاکسی شهر، دو سوم آنها فعال هستند که از این بین ۵ نفر از رانندگان تاکسی نیز به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند.
وی در خصوص تغییر سرانه مسافر در روز قبل و بعد از شیوع بیماری کرونا گفت: در گذشته حدود ۱۲۰ دستگاه اتوبوس فعال در شهر داشتیم که به طور میانگین روزانه ۱۰۰ هزار مسافر را جا به جا می‌کردند، در فروردین و اردیبهشت ماه نیز با توجه کاهش زمان فعالیت اتوبوسرانی این آمار ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد، در حال حاضر نیز ۸۵ دستگاه اتوبوس در سطح شهر فعال است که روزانه حدود ۵۰ هزار مسافر را جا به جا می‌کند که می‌توان گفت تقریباً جمعیت مسافران یک دوم نسبت به گذشته کاهش یافته است.
معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری اراک افزود: وضعیت اقتصادی و معیشتی بهره برداران اتوبوس و رانندگان تاکسی در اثر شیوع کرونا دچار مشکل شده به طوری که توانایی اقتصادی این افراد برای خرید تجهیزات خودرو، لوازم یدکی و تأمین هزینه‌های سوخت کاهش پیدا کرده است، تمامی این موارد باعث کاهش کیفیت حمل و نقل عمومی شده و رسیدگی به این موضوع مستلزم ارائه کمک‌ها و حمایت‌هایی از طرف دولت و شهرداری‌ها است چرا که با دنبال کردن همین روال فعلی حمل و نقل عمومی کشور دچار مشکل خواهد شد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها برای رسیدگی به این موضوع اقداماتی همچون پرداخت وام برای بازسازی و بهسازی اتوبوس‌ها و پرداخت یارانه برای ایام شیوع کرونا را در دستور کار قرار دادند که با توجه به مشکلات ایجاد شده لزوم تسریع در انجام این برنامه‌ها محسوس است.
تشویق مردم به پیاده روی و دوچرخه سواری
حسین ایمانی، جامعه شناس شهری نیز به خبرنگار گفت: در شهرهای مدرن و توسعه یافته جهان مثل پاریس و بارسلونا در دوران قرنطینه بعد از شیوع بیماری کرونا چرخ‌های زندگی کند شد؛ برای مثال تعداد توریست‌هایی که به این شهرها سفر می‌کردند کاهش یافته و شهر خلوت شده بنابراین در این شهرها از این فرصت برای تشویق مردم به دوچرخه سواری یا پیاده روی استفاده شده است.
وی افزود: در کشور ما تأثیر این قرنطینه‌ها در کاهش استفاده از خودرو و خلوت شدن شهر به اندازه‌ای که در کشورهای توسعه یافته مشاهده می‌شود، نبود، چرا که در شهرهای توسعه یافته بخش‌های اقتصادی مبتنی بر گردشگری تعریف شده که در دوران قرنطینه و شیوع کرونا با کاهش سفرها بار ترافیکی شهر هم کاهش یافته و این موضوع فرصتی برای فرهنگ سازی و تشویق مردم برای پیاده روی یا استفاده از دوچرخه را به دست آورده است.
این جامعه شناس شهری تصریح کرد: با شیوع بیماری کرونا کاهش معناداری در استفاده از وسیله نقلیه رخ نداده است، مثلاً در شهر تهران به دلیل استفاده افراد از خودروهای شخصی، ترافیک حتی بیشتر شده است. در عین حال به این دلیل که در اقتصاد کشور ما بسترهای لازم برای انجام دورکاری یا کار در خانه هم وجود ندارد، ما شاهد این هستیم که مترو و اتوبوس همچنان شلوغ است.
ایمانی افزود: در شهرهای بزرگ ایران پس از شیوع کرونا رفت و آمدهای مردم تغییر کرده اما نه به شکل معنادار، که ما بخواهیم در این فرصت به گزینه‌های دیگری همچون پیاده روی و دوچرخه سواری یا طرح‌های این چنینی فکر کنیم، طرح‌هایی همچون طرح شهر ۱۵ دقیقه‌ای که در شهر پاریس مطرح شده، یعنی مردم در چنین شهری خیلی جا به جا نشوند و مراکز در شعاع پانزده دقیقه‌ای افراد برای رفع نیازهای روزمره در دسترس باشد.
وی مشکلات حمل و نقل عمومی را ناشی از توجه نکردن به زیرساخت‌ها در گذشته دانست و اظهار کرد: حمل و نقل عمومی در کشور ما از پیش همواره مشکلاتی را داشته و از استانداردها به دور بوده که این موضوع در کلانشهرها محسوس‌تر است، برای مثال شهری مثل اراک قطعاً به مترو یا تراموا احتیاج دارد در حالی که این امکانات در حال حاضر در این شهر فراهم نیست. همچنین مشکل دیگری که می‌توان به آن پرداخت نوع شهرسازی در کلانشهرهای کشور است که خودرو محور بوده و ما در طراحی‌ها شاهد تقطیع شهری هستیم به این معنی که فضاهای شهری از هم قطع شده و تفکیک می‌شوند، که این موضوع باعث ایجاد پراکنش در شهر شده است. همچنین منطقی هم در جانمایی ساختمان‌های اداری یا تجاری شهر وجود ندارد، مثلاً دستگاه‌های اداری در اقصی نقاط شهر پراکنده شده است که این مسئله نیاز غیرضروری به جا به جایی را به وجود آورده که تشدید معضلات ترافیکی را به همراه داشته است.
این جامعه شناس شهری با بیان اینکه مشکلات اقتصادی و معیشتی رانندگان از دیگر آسیب‌هایی است که با شیوع کرونا به حمل و نقل عمومی وارد شده است، گفت: به نظر می‌رسد درآمد بخشی از رانندگان نسبت به گذشته کاهش یافته، که این موضوع با سیاست‌های رفاه اجتماعی مرتبط است، باید دید در زمینه تأمین اجتماعی افراد چقدر این موارد پیش بینی شده، اگر رانندگان بیمه باشند، بیمه باید حمایت‌هایی از این قشر که در این وضعیت آسیب خورده‌اند، در نظر بگیرد. با این حال مشکل نیروهای کار غیر رسمی همچنان باقی است، بخشی از خدمات حمل و نقل شهری را مسافربرهای شخصی انجام می‌دهند، که تحت پوشش هیچ ارگان یا صنفی قرار ندارند و بیمه‌های مخصوص رانندگان حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوس و تاکسی برایشان برقرار نیست و در شرایطی که بعد از شیوع کرونا به وجود آمده لطمات جبران ناپذیری از نظر اقتصادی به این افراد از جامعه وارد شده است.
