روزنامه «خراسان» در ادامه نوشت: این‌ها جملات زیبا و گول زننده‌ای است که به تازگی در فضای‌مجازی تبلیغات وسیعی حول آن آغاز شده است. این ادعا که می‌توان بدون تلاش و کار و با دیدن یا گوش دادن به یک ساب (موسیقی یا ویدئویی که به طور ناخودآگاه روی روان شما تاثیر می‌گذارد) به پول رسید یا در علم ژنتیک دست برد، نوعی سوء استفاده از یک پدیده در علم روان شناسی است. همان‌طور که می‌دانید علم روان شناسی می‌تواند روان انسان را درمان کند و به او مثبت‌اندیشی بیاموزد که پایه موفقیت است اما گاهی از این علم برداشت اشتباه می‌شود یا با خرافات پیوند می‌خورد. یکی از این موارد، پدیده جدید سابلیمینال در علم روان شناسی است که تعابیر اشتباهی از آن صورت گرفته و باعث شده عده‌ای با توجه به ناآگاهی مردم از آن سوء استفاده‌هایی کنند. به همین دلیل در پرونده امروز زندگی‌سلام، به سراغ سابلیمینال در علم رفته‌ایم تا از زیر و بم آن مطلع شویم. با مسئول یکی از پیج‌های فروش محصولات سابلیمینال در فضای‌مجازی، چند نفر که از این محصولات استفاده کرده‌اند و یک روان‌شناس گفت‌وگو کرده‌ایم.
منوی محصولات سابلیمینال و قیمت‌هایش
قبل از هر چیز بیایید متن تبلیغی یکی از معروف‌ترین پیج‌های این حوزه را با هم بخوانیم: «با خودت تکرار کن که خوشبختم، پولدارم، افسرده نیستم و… . در حالت عادی اگر این حرف را باور نکنید، جملات از ضمیر خودآگاه به ناخودآگاه نمی‌رود اما در محصولات ما فرکانس این جملات تغییر کرده است و حتی اگر باور نداشته باشید، باز هم آنها به سرعت به ضمیرناخودآگاه شما نفوذ می‌کنند و کم‌کم ضمیر خودآگاه با دیدن نتایج مثبت همه را می‌پذیرد!
قیمت‌ها هم این‌طور است: پکیج خوش شانسی ۱۲۰ هزار تومان، موفقیت در کنکور ۱۴۰، بینی دلخواه ۱۳۰، چال لپ ۱۸۰، ریش و سبیل ۱۵۰، چهره دلخواه ۳۷۰، فکر مربعی۱۸۰، صورت گرد و پر ۱۴۸، صدای زیبا ۱۳۰، قرینه سازی صورت۱۶۰، بازگشت عشق ۱۳۰، جذب عشق(کراش) ۱۳۰، فراموش کردن عشق۹۵، جرم گیری دندان ۱۴۰، صافی پوست۱۹۵، کاهش وزن۱۸۰، رفع غبغب ۱۵۰ و…
اظهارات ادمین یک پیج فعال و مسئول‌فروش محصولات سابلیمینال
برای روشن‌تر شدن مسئله به سراغ ادمین یکی از این صفحات مجازی می‌رویم تا از او چند سوال بکنیم. او که خودش را معرفی نمی‌کند، درباره محصولات‌شان می‌گوید: «ساب‌های صوتی ما به صورت کاملا حرفه‌ای برای تغییر باورهای غلط، آن هم در کمترین زمان و در زمینه اهدافی مانند ثروت، رابطه عاشقانه، جذابیت، موفقیت، اهداف، مشکلات و… تهیه شده است. خوبی ساب‌ها این است که سریع اثر می‌گذارند.»
قهوه‌ای روشن و عسلی در اولویت مردم!
این مسئول فروش با اشاره به این‌که پر فروش‌ترین محصول‌شان برای تغییر رنگ چشم توسط ساب‌هاست، می‌گوید: «این که چه رنگ چشمی را می خواهید انتخاب کنید، دست خودتان است اما اگر خواهان این هستید که زودتر جواب بگیرید، رنگ قهوه‌ای روشن و عسلی را انتخاب کنید و بعد از آن سبز و آبی و در آخر خاکستری به نوبت در فهرست جواب‌دهی قرار دارند. تمامی سابلیمینال ها دایم هستند و نتیجه ثابتی دارند. همچنین هیچ محدودیتی در استفاده از ساب‌های مختلف در یک زمان وجود ندارد.»
زمان دیدن نتیجه بستگی به فرد دارد!
او درباره این که چقدر زمان می برد تا نتیجه را ببینیم، می‌گوید: «این بستگی به فرد و ذهنش دارد. ممکن است یک نفر حتی با یک بار گوش دادن به ساب‌ها نتیجه بگیرد و دیگری چند ماه اما دوره‌ها، معمولا یک روزه تا هشت ماهه است. این را هم بگویم که ساب‌های ما، ساخت خودمان و فارسی است و بر اساس شخصیت و ویژگی‌های افراد فرکانس‌گذاری می‌شود و مخصوص هر فرد است.
اظهارات چند نفر از دنبال‌کنندگان چنین پیج‌هایی و استفاده‌کنندگان از این محصولات
به چندین نفر از دنبال‌کنندگان چنین پیج‌هایی پیام دادم تا ببینم که چرا این صفحه را دنبال می‌کنند و اگر خرید کرده‌اند، از کارشان راضی هستند یا خیر؟ هرچند بیشتر دنبال‌کنندگان‌شان فیک (غیرواقعی) به نظر می‌رسیدند اما سه نفر به سوالاتم هرچند کوتاه پاسخ دادند.
فقط کنجکاوم!
… ayda@: شما از محصولات این پیج استفاده کرده‌اید؟ «نه من تا حالا استفاده نکرده‌ام اما کنجکاوم بدانم چطور کار می‌کند و برای همین عضو شدم». فکر می‌کنید این چیزها واقعی است؟ «اطلاعات زیادی ندارم»!
استفاده کردم، الکی پول به حسابم می‌آید!
… Sala@: می‌توانید درباره محصولی که استفاده کرده‌اید، توضیح دهید؟ «من بسته ثروت را استفاده کردم و جواب گرفتم». یعنی پولدار شدید؟ «پولدار که نه ولی ثروت کم‌کم دارد به زندگی‌ام وارد می‌شود». می‌توانید توضیح دهید چطور و طی چه مدتی این اتفاق افتاد؟ «این ساب‌ها خیلی خوب و مفید هستند. مثلا من دو هفته اول که گوش کردم، بعدش کلی خرید کردم در حالی که قبلا فکر می‌کردم اگر خرید کنم بعدا به آن پول نیازمند می‌شوم اما دیدم اصلا این‌طور نیست. بعد از دو هفته هم گوشی موبایل خریدم در حالی که مدنظر داشتم چند ماه آینده گوشی بخرم. به هر حال برای من که به هر طریق و بهانه‌ای کلی پول واریز می‌شود!»
خریدم، هنوز تاثیر نداشته!
… dr.saba@: شما که ظاهرا خودتان دکتر هستید، چرا فکر می‌کنید احتمال دارد این ساب‌ها کار کند؟ «من برای امتحان جامع‌ام یکی سفارش دادم اما واقعیت‌اش اصلا به این چیزها اعتقادی ندارم. وقتی بخواهی منطقی به قضیه نگاه کنی، خب یک همچین چیزی امکان ندارد! مثلا قد آدم بعد از سن بلوغ یک دفعه چند سانتی متر اضافه یا چربی‌های بدنش با شنیدن یک فایل صوتی آب شود! هرچه هست، من هنوز تاثیرش را ندیده ام».
سابلیمینال از نظر علمی وجود دارد اما …
مینا دادگستر، روان‌شناس در این‌باره می‌گوید: «پیام‌های سابلیمینال از نظر علمی وجود دارند. ما یک آستانه مطلق داریم و حواس پنجگانه و محرک‌هایی که به ما انسان‌ها وارد می‌شود در سطح همین آستانه مطلق است، مثل صدایی که می‌شنویم و تصاویری که می‌بینیم اما یک دسته پیام‌ها فرا آستانه‌ای هستند و دسته دیگر پایین‌تر از آستانه مطلق ما قرار دارند. هر محرک حسی که پایین‌تر از آستانه مطلق انسان باشد، به عنوان سابلیمینال شناخته می‌شود.»
این روان‌شناس با بیان این که سابلیمینال‌ها دو نوع هستند، می‌افزاید: «آنها یا دیداری هستند یا شنیداری. این‌ها محرک‌هایی اند که به ما وارد می‌شوند اما ما آگاهانه درک‌شان نمی‌کنیم ولی آنها می‌توانند در ضمیر ناهشیار ما اثر بگذارند، یعنی فرایندهایی که در سطح آگاهی ما نیستند و آنها را به نام ناهشیار می‌شناسیم. ناهشیار از نظر علمی وجود دارد و علم روان شناسی می‌گوید بخش اعظمی از رفتارهای مان از ناهشیار ما سرچشمه می‌گیرد. مثلا من از آدمی خوشم می‌آید یا احساس بدی به کسی دارم و می‌گویم نمی‌دانم چرا این‌طور است! این نمی‌دانم، برمی‌گردد به ضمیر ناهشیار ما که علتش در آن جاست. ناهشیار مخزن اتفاقات و رویدادهای گذشته است. ناهشیار می تواند روی احساس و رفتار ما تاثیر بگذارد.»
دادگستر با تاکید بر این که تاثیرات سابلیمینال‌ها روی ناخودآگاه ما موقتی است، می‌گوید: «این تاثیرات ابدا دایمی نیستند زیرا آنها احساس ما را درگیر می‌کنند و این به بروز یک رفتار منجر می‌شود اما برای ایجاد تاثیرات پایدار در افراد باید شناخت و تفکر فرد را تغییر دهیم. حتی اگر فرد به طور مداوم نیز از این پیام‌ها استفاده کند، تغییری در شناخت و تفکر او ایجاد نمی‌شود زیرا برای این کار باید از سطح ناخودآگاه به سطح خودآگاه بیاییم و با تفکر منطقی تغییر ایجاد کنیم. شناخت و تفکر انسان‌ها در سطح خودآگاه تغییر می کند نه ناخودآگاه. بنابراین برای تغییرات پایدار باید باور، شناخت و تفکر افراد را تغییر دهیم و سابلیمینال‌ها نمی‌توانند این کار را انجام دهند.»
«سابلیمینال‌ها فقط می‌توانند روی احساس ما اثر گذار باشند نه روی ژنتیک». این روان شناس با این مقدمه می‌افزاید: «از نظر علم روان شناسی، ادعای تغییر در ژنتیک تنها دروغ‌پردازی و گول زدن انسان‌هاست. یعنی امکان ندارد شما بتوانید فیزیک یک انسان را دستکاری کنید! مثلا من چند ماه هر روز با خودم تکرار کنم چشم من آبی است و منتظر باشم چشم آبی شوم! نمی‌شود! داشتن چشم رنگی ژنتیکی است و هنوز علم ژنتیک به آن پیشرفت نرسیده که این تغییر را ایجاد کند. سابلیمینال‌ها روشی برای القا کردن چیزهایی به انسان‌ها و سبکی برای مثبت‌اندیشی هستند یعنی می‌توانند مثبت‌اندیشی را به ما القا کنند. این احساس خوبی که در ما به وجود می‌آورند، به یک عمل منجر می‌شود، رفتار را تغییر می‌دهد و ما به سمت آن رفتار هدایت می‌شویم مثلا با گفتن جمله من پولدارم، یک احساس مثبت در ما به وجود می‌آید و به سمت پولدار شدن هدایت می‌شویم و عمل می‌کنیم. در واقع سابلیمینال‌ها ما را پولدار نمی‌کنند بلکه مثبت‌اندیشی را در ما تقویت می‌کنند. همچنین باید توجه کنیم تفکر، احساس و رفتار، تشکیل یک چرخه را می دهند و هر کدام روی دیگری تاثیر می‌گذارند.»
«پدیده سابلیمینال یک سری اصول دارد. من نمی‌توانم در خانه بخوابم و به ماشین پورشه فکر کنم که مثلا دو سال دیگر آن را به دست بیاورم! باید علاوه بر فکر کردن به هدف، مسیر را هم برای خودمان تعریف کنیم، یعنی نیاز به عمل داریم. انرژی‌های مثبت می‌توانند آن قدر احساسات ما را تحت تاثیر قرار دهند تا عمل ما موفقیت آمیزتر و قوی‌تر باشد و انگیزه بیشتری داشته باشیم مثلا اگر روزی ۱۰ ساعت کار می‌کنیم با داشتن حس خوب و تعریف هدف آن را به ۱۴ ساعت افزایش می‌دهیم تا به آن هدف برسیم. البته مطالبی هم وجود دارد که سعی کرده‌اند با دلایلی وجود این ادعاها را ثابت کنند اما تحقیقات باید نتایج یکسانی ارائه دهند تا بتوان به عنوان علم از آنها یاد کرد اما از نظر علم روان شناسی همان‌طور که گفتم این اتفاق‌ها غیرممکن است.»
انتهای پیام
