علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در نشست خبری از همکاری ایران و اینترپل برای استراداد مجرمان ایرانی در خارج از کشور خبر داده و گفته کانادا همکاری مناسب برای برخورد با مجرمین را با ایران نداشته است. بهادری جهرمی با تاکید بر اینکه ما همواره خواستار استرداد این مجرمان به کشور و بازگشت اموال غارت‌شده بوده‌ایم، گفته «از مسیر‌های دیپلماتیک مثل دیدار‌های مستقیم با مقامات کانادایی یا از طریق حفاظت منافع و یا اینترپل موضوع را به آن‌ها منعکس کرده و خواستار اقدام آن‌ها شده‌ایم.» با اینکه ایران مدعی است که به دنبال بازگرداندن برخی مجرمان است سوال اینجاست که کدام مجرمان ایرانی در کانادا هستند و چرا هنوز ایران موفق به برگرداندن این مجرمان نشده است.
ایرانیان فهرست اعلان قرمز اینترپل
شخصیت‌های شناخته شده زیادی چهار دهه اخیر در فهرست متهمان تحت تعقیب اینترپل قرار گرفتند، اما در حال حاضر از تعداد زیادی از آن‌ها دیگر اثری در فهرست دیده نمی‌شود. در حال حاضر تنها ۲۲ ایرانی در این فهرست حضور دارند و دیگر خبری از نام مشهور دیگری که احتمالا مورد اشاره بهادری جهرمی سخنگوی دولت است نیست؛ محمود خاوری.
اخطار قرمز اینترپل حکم جلب بین المللی نیست، اما پلیس بین الملل از ۱۸۶ کشور عضو در خواست خواهد کرد تا در صورت مشاهده این افراد، آن‌ها را بازداشت کرده و احتمالا به کشور درخواست کننده تحویل دهند. اخطار قرمز، بالاترین و مهمترین اخطاریه‌ای است که اینترپل برای دستگیری افراد صادر می‌کند.
حسن رهبری غره اغلو تبعه ایرانی ۴۳ ساله به درخواست جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۱ به اتهام قتل، آدم ربایی و دیگر جرایم در فهرست اعلان قرمز اینترپل قرار گرفته است. مهدی ابراهیمی عشرت آبادی و ملک ثابت ابراهیمی، دو پدر و پسر ایرانی-قبرسی- کانادایی ۴۰ و ۶۹ ساله به درخواست دولت قبرس به اتهام جعل، پولشویی و دزدی در فهرست تحت تعقیب‌های اینترپل قرار دارند.
سپهر یگانه فتح الله شهروند ایرانی-کانادایی ۲۸ ساله به درخواست پلیس تورنتو به اتهام قتل نادر فدایی شهروند ایرانی-کانادایی در فهرست اعلام قرمز اینترپل است. زهرا حیدری مورچه خورتی اولین زنی است که ایران درخواست تعقیبش را به پلیس بین الملل ارائه کرده است. جرم این زن فراری، اختلاس، پولشویی و جعل اسناد عنوان شده است. این زن ۳۶ساله پس از ارتکاب اختلاس، پولشویی و جعل اسناد توانست به خارج از کشور فرار کند. نام او به عنوان اولین مجرم زنی که جمهوری اسلامی به دنبال اوست، به ثبت رسید.
مهرگان امیرخسروی رییس هیات مدیره شرکت امیر منصور آریا برادر و شریک تجارتی مه‌آفرید امیرخسروی است که به اتهام دست داشتن در اختلاس سه‌هزار میلیاردی به درخواست ایران در فهرست اعلان قرمز قرار گرفته. وی نیز بعد از دستگیری برادرش در مرداد ماه ۱۳۹۰، به کانادا فرار کرد و هنوز نامش در فهرست قرار دارد.
حسین آذرنگ ایرانی متولد کویت به اتهام دزدیدن فرزندش در دادگاه اتریش در سال ۲۰۱۷ به فهرست افراد تحت تعقیب اینترپل اضافه شد. آرام کهنه پوش شهروند ایرانی کرد به اتهام جعل اسناد مالی به درخواست اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ تحت تعقیب اینترپل قرار گرفت.
نام محمد امین روئین‌تر شهروند ایرانی که به اتهام قتل یک دختر ۱۶ ساله گرجی که در سال ۱۳۹۲ به درخواست گرجستان در فهرست اینترپل قرار گرفت هنوز هم در این فهرست دیده می‌شود. این در حالی است که او در سال ۹۳ در استان گلستان ایران بازداشت شده است.
نام علی فلاحیان وزیر وقت اطلاعات ایران، محسن ربانی رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در آرژانتین و احمدرضا اصغری دبیر سوم این سفارتخانه به اتهام دست داشتن در بمب‌گذاری مرکز یهودیان آمیا در بوینس آیرس به درخواست دادگاهی در آرژانتین در فهرست تحت تعقیب‌های اینترپل قرار دارد. همچنین ناصر علوی پزشک ایرانی آمریکایی به اتهام آزار جنسی یکی از بیمارانش در سال ۲۰۰۵ در فهرست اعلان قرمز اینترپل قرار گرفته است.
درباره تعدادی از ایرانی تبارانی که در فهرست اعلان قرمز قرار دارند هیچ اطلاعاتی در دست نیست. شواهد نشان می‌دهد نام برخی از افراد تحت تعقیب که در گذشته در این فهرست قرار داشته‌اند هم حذف شده. از جمله این افراد می‌توان به محمود خاوری اشاره کرد.
منظور سخنگوی دولت از مجرم تحت تعقیب اینترپل کیست؟
جمهوری اسلامی ایران، کانادا و اینترپل را متهم به عدم همکاری با دولت برای استرداد مجرمان مورد درخواست خود کرده است. در میان فهرست ۲۲ نفره ایرانیان تحت تعقیب اینترپل چندین ایرانی-کانادایی جضور دارند. از جمله این افراد ناصر علوی، ملک ثابت ابراهیمی و پسرش مهدی ابراهیمی، مهرگان امیرخسروی و سپهر یگانه فتح‌الله را می‌توان نام برد که هیچیک از این‌ها به جز مهرگان امیرخسروی به درخواست ایران در فهرست اعلان قرمز قرار نگرفته‌اند. در نتیجه از اظهارنظر سخنگوی دولت درباره همکاری اینترپل اینگونه مستفاد می‌شود که منظور دولت از مجرمان ایرانی در کانادا تنها مهرگان امیرخسروی است و محمود خاوری متهم ۳ هزار میلیاردی ایران از فهرست افراد تحت تعقیب جمهوری اسلامی به دلایل نامعلوم حدف شده است.
چرا نام خاوری از فهرست اینترپل حذف شد؟
محمودرضا خاوری مدیرعامل اسبق بانک ملی در پرونده اختلاس ۳ هزار میلیاردی جزو متهم بود، اما سال ۹۰ به بهانه «مشکلات عصبی حادث‌شده و بیماری مزمن» از ایران خارج شد و از آنجایی که تابعیت کانادا را داشت به آن کشور رفت و در بهمن ۱۳۹۱ به درخواست مقامات قضایی ایران، نام او در فهرست اعلان قرمز اینترپل قرار گرفت اما نام او چهار سال بعد در سال ۱۳۹۵ به دلیل نامعلوم از فهرست تحت تعقیب‌های پلیس بین‌الملل حذف شد.
علت خروج نام خاوری از فهرست در سال ۱۳۹۵ عجیب و غریب بود. سعید منتظرالمهدی سخنگوی نیروی انتظامی ایران در آن زمان گفته بود نام خاوری به دلیل مشخص شدن آدرسش به طور خودکار از فهرست اینترپل حذف شده است! او گفته بود: «اصولاً برای متهمانی که تحت تعقیب بوده و محل اقامتشان معلوم نیست، از سوی سازمان اینترپل اعلان قرمز صادر می‌شود و همچنین مشخصات آن‌ها روی پورتال عمومی سازمان اینترپل ثبت می‌شود، اما به محض اینکه محل اقامت آن‌ها مشخص و بین پلیس دو کشور ارتباط برقرار شد، به طور خودکار نام این افراد از پورتال عمومی برداشته می‌شود، اما این به معنی حذف نام متهم تحت تعقیب از لیست تعقیب سازمان اینترپل نیست.»
چگونه نام یک متهم از فهرست اینترپل حذف می‌شود؟
تا کنون نام‌های زیادی از متهمان ایرانی از فهرست اعلان قرمز حدف شده است. تنها در یک فقره پرونده آمیا نام ۷ مقام عالیرتبه ایرانی از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی، احمد وحیدی وزیر کشور کنونی و محسن رضایی فرمانده سپاه در فهرست تحت تعقیب‌های اینترپل قرار گرفته بود که امروز دیگر نام آن‌ها در فهرست نیست. ظاهرا اتهاماتی که در دادگاهی مطرح شده، توسط دولت رسمی مورد قبول نکرده نگرفته است.
پلیس اینترپل دلیل خروج نام افراد از فهرست اعلان قرمز را به طور رسمی توضیح نداده، اما برخی شرکت‌های حقوقی در جهان چگونگی خروج نام از فهرست اینترپل را شرح داده‌اند. شرکت حقوقی کارلز هلند گفته به طور معمول اعلان قرمز بعد از پنج سال منقضی می‌شود، مگر اینکه درخواست اعلان قرمز قبل از سپری شدن این مدت توسط دولت درخواست‌دهنده پس گرفته شود یا خود اینترپل تصمیم بگیرد این اعلام را لغو کند.
این شرکت حقوقی توضیح داده که مدت زمان قرار گرفتن افراد در لیست اعلان قرمز به درخواست دولت یا نهاد درخواست دهنده، قابل تمدید است. این شرکت نحوه خروج نام افراد از فهرست به درخواست خودشان را هم شرح داده است. بر اساس گزارش شرکت حقوقی کارلز، افرادی که نامشان در فهرست اعلان قرمز قرار گرفته می‌توانند با مقامات قضایی کشوری که درخواست اعلان قرمز کرده‌اند تماس بگیرند و از آن‌ها بخواهند که نامشان را از این فهرست حذف کنند.
یک راه دیگر هم برای این افراد وجود دارد و آن تماس با مقامات کشوری است که فرد متهم در آن زندگی می‌کند. شرکت حقوقی کارلز گفته این افراد تحت تعقیب می‌توانند با مقامات کشور محل زندگی‌شان تماس بگیرند و از آن‌ها بخواهند که درخواست حذف نامشان از فهرست اعلان قرمز را به اینترپل تسلیم کنند.
راه سوم تماس با دفتر کنترل اطلاعات اینترپل است که افراد تحت تعقیب می‌توانند با ارائه اسناد و مدارک دال بر بی‌گناهی‌شان، درخواست کنند نامشان از فهرست اعلان قرمز حذف شود. در زمان خروج نام خاوری از فهرست پلیس اینترپل در پاسخ به برخی رسانه‌ها گفته بود این کار معمولا به درخواست کشور متقاضی انجام می‌شود.
